خبرگزاری آسوشیتدپرس ۲۸ مرداد ماه گفت به پیش‌نویس سندی دست یافته که نشان می‌دهد در توافقی محرمانه میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به تهران اجازه داده شده تا از کارشناسان خود، برای بازرسی از تاسیسات پارچین، که ظن آن می‌رود در گذشته آزمایش‌های مربوط به سلاح هسته‌ای در آن انجام شده، استفاده کند.
تهران همواره گفته است که برنامه اتمی‌‌اش تنها مقاصد صلح‌آمیز را دنبال می‌کند اما برخی فعالیت‌ها، از جمله در تاسیسات پارچین که رصد ماهواره‌ای شدند، ظن نظامی بودن دست‌کم بخشی از برنامه اتمی را به وجود آورد.
در نهایت، پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، ایران و شش قدرت جهانی در گروه موسوم به ۵+۱ به توافقی دست پیدا کردند، که به بخش مهمی از تحریم‌ها خاتمه داده، در مقابل محدودیت‌ها و بازرسی‌ها مختلفی را بر برنامه اتمی اعمال می‌کند.
مقام‌های آمریکایی، در صدر آنها باراک اوباما، رئیس‌جمهوری، بارها تاکید کرده‌اند که توافق با ایران نه بر پایه اعتماد، که بر پایه راستی‌آزمایی مداوم بنا شده است. در نتیجه به نظر می‌رسد «توافق محرمانه‌ای» که خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید سندی از آن را دیده است، بار دیگر انتقادهای مخالفان این توافق را چه در داخل ایالات متحده و یا خارج از آن همراه داشته باشد.
بازرسی از تاسیسات پارچین، از جمله مهم‌ترین مراکزی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پی یافتن پاسخ‌هایی در مورد فعالیت‌های انجام شده در آن است، بخشی از مذاکرات و توافق اتمی به شمار می‌رود.
به گزارش آسوشیتدپرس توافق بر سر پارچین، ضمیمه‌ای از توافق‌های کلی بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران است.
البته آمریکا و پنج کشور دیگر که در توافق و مراحل بعدی سهیم هستند، در این توافق به طور مستقیم شریک نیستند. اما در هر صورت راستی‌آزمایی برنامه اتمی ایران از طریق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام می‌شود و این نهاد، قدرت‌های جهانی را از نتیجه کار خود باخبر می‌کند. کل این روند بخشی از توافق اتمی‌ست که رفع تحریم‌ها را در بر می‌گیرد.
هر کشوری که عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، باید به این نهاد اجازه دهد از برخی فعالیت‌ها و تاسیساتش بازرسی کند.
اما برخی کشورها، از جمله ایران، که گمان می‌رود، در بازه‌ای از زمان دست به فعالیت‌هایی زده‌اند که ممکن است هدف نظامی داشته باشد، معمولا با حساسیت و بازرسی‌های بیشتری روبه‌رو می‌شوند.
در نتیجه اینکه توافق احتمالی محرمانه‌ای میان آژانس و ایران وجود داشته باشد، که به تهران اجازه دهد، خودش راسا با استفاده از متخصصان خود به بازرسی از تاسیساتی دست بزند، احتمالا واکنش‌هایی را همراه خواهد داشت.
تهران در عین حال تصاویر و ویدئوهایی از مراکزی که آژانس تعیین می‌کند، در اختیار این نهاد می‌گذارد. هر چند به نظر می‌رسد محدودیت‌هایی در مورد مراکز نظامی در این مورد وجود داشته باشد. در عین حال بنا بر پیش‌نویس سندی که آسوشیتدپرس می‌گوید به دستش رسیده، نمونه‌برداری از تاسیسات نیز به وسیله بازرسان خود ایران انجام می‌شود.
میان ایران و آژانس توافقی وجود دارد که مقام‌های دو طرف بر «محرمانه» ماندن جزئیات آن تاکید کرده‌اند.
در اوایل مرداد ماه نماينده دائم ايران در آژانس بين‌المللی انرژی اتمی اطلاق «ضميمه محرمانه برجام» به توافق ايران و آژانس را رد کرده و در عین حال هشدار داده بود که افشای ترتيبات «محرمانه» اين توافق، تاثير منفی براجرای آن خواهد گذاشت.
یوکیو آمانو، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، برای پاسخ به پرسش‌های نمایندگان کنگره آمریکا، که اکثریت در آن با جمهوری‌خواهان مخالف توافق اتمی‌ست، در میانه مرداد ماه به واشینگتن رفت.
آقای آمانو در بیانیه‌ای که در این زمینه منتشر کرد گفته بود «با پرسش‌های زیادی روبه‌رو شده» و افزوده بود «تعهدات قانونی‌اش ايجاب می‌کند که پادمان‌ها محرمانه بماند و اين يکی از عناصر اساسی رژيم پادمان‌های بين‌المللی است».
در هر صورت مشخص نیست تاسیسات پارچین و توافق احتمالی محرمانه بر سر آن، به تنهایی تا چه حد بر کل توافق اتمی سایه بیافکند.
چندی پیش یک مرکز مطالعاتی در واشینگتن گفته بود، تصاویر ماهواره‌ای از این مرکز، ساخت و سازهای تازه‌ای را نشان می‌دهد که ممکن است به منظور پاکسازی پارچین پیش از «بازرسی‌های بین‌المللی» صورت گرفته باشد.
در واکنش، سخنگوی کاخ سفید ایالات متحده، با بی‌اهمیت دانستن اقدام‌های احتمالی ایران، گفت واشینگتن به اطلاعات خود از آنچه در سایت پارچین روی داده، اطمینان دارد.
مقام‌های ایرانی یا آژانس اتمی هنوز واکنشی به گزارش منتشرشده از سوی خبرگزاری آسوشیتدپرس نشان نداده‌اند.
