دیپلماتهای غربی به خبرگزاری رویترز گفتهاند طرفهای غربی مذاکره در مورد توافق اتمی، همچنان در مورد مسائلی، از جمله نحوه رفع تحریمها یا نظارتها، با تهران اختلاف دارند و «شدیدا در تلاش» هستند تا فاصلهها را کم کنند.
عباس عراقچی، از مذاکرهکنندگان ارشد ایران با گروه ۵+۱، در پایان مذاکرات اخیر در نیویورک، گفته است نگارش متن توافق جامع «آهسته و پیوسته پیش میرود» و طرفها امیدوار هستند که در زمان تعیینشده به پایان برسد.
مهلتی که برای نگارش توافق نهایی تعیین شده، دهه اول تیر ماه است.
دیلپماتهای غربی که نام خود را فاش نکردهاند، ۱۵ اردیبهشت ماه، به خبرگزاری رویترز گفتهاند ایران و قدرتهای جهانی، در پی تفاهم ۱۳ فروردین در لوزان، همچنان «دور» از توافق نهایی هستند، چراکه در باره مسائلی مانند نحوه رفع تحریمها، نظارتها و برخی دیگر موارد، اختلاف وجود دارد.
یکی از اختلافات که تحریمها باز میگردد -به گفته یکی از دیپلماتها- خواست غرب برای برگشتپذیر بودن تحریمها است.
آمریکا و طرفهای اروپایی میخواهند تا رفع تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه تهران، در صورتی که ایران نتواند به موارد توافق عمل کند، به طور خودکار معلق شوند. به این معنی که تحریمها دوباره اجرایی شوند.
این موضوع از «مهمترین موارد اختلاف» توصیف شده است.
مقامهای ایرانی نیز از طرف خود میگویند برنامه اتمی ایران باید «برگشتپذیر» باشد. آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، کسی که تاکید کرده رفع تحریمها باید بدون فاصله با توافق انجام شود، در عین حال گفته است «برگشتناپذیری» در صنعت هستهای را قبول ندارد.
حسن فیروزآبادی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، ۱۳ اردیبهشت ماه، گفته بود ایران باید حق داشته باشد در اسرع وقت، در صورت «عدم توجه هریک از اعضای ۵+۱ به اجرای توافقات» به شرایط مجدد و نامحدود غنیسازی بازگردد.
به گزارش رویترز، دیپلماتهای غربی در تلاش هستند راهی پیدا کنند تا دستکم جلوی وتوی چین و روسیه را برای تصویب مجدد احتمالی تحریمها علیه ایران بگیرند.
به گفته آنها بازگرداندن تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران سخت نیست، چراکه تنها خود آنها تصمیمگیرنده هستند، اما در شورای امنیت چین و روسیه حضور دارند که میتوانند از حق وتوی خود به سود تهران استفاده کنند.
یک دیپلمات غربی گفته است هنوز مکانیزمی که پاسخگوی همه طرفها باشد، پیدا نشده است.
مشکل دیگری که در این گزارش به آن اشاره شده، مشکل موسوم به «کانالهای خرید» است؛ روشی که به ایران اجازه دهد برخی فناوریهای حساس که اکنون از منظر تحریمهای سازمان ملل ممنوع هستند، را بخرد. یکی از ایدههای مطرحشده برای حل این موضوع -به گفته دیپلماتها- اجماعی با حضور ایران و شش کشور است. به طوریکه تهران حق رای داشته باشد، اما حق وتو نداشته باشد.
تهران همواره تاکید کرده است که برنامه اتمیاش تنها اهداف صلحآمیز را دنبال میکند.
در دوره ریاستجمهوری محمود احمدینژاد و در پی سیاستهایی که در آن زمان پی گرفته شد، پرونده اتمی ایران به شورای امنیت سازمان ملل رفت، و روند تصویب تحریمهای بینالمللی علیه ایران آغاز شد.
در حال حاضر طرفها در حال مذاکره برای نهایی کردن توافقی هستند که هم راهی برای برداشته شدن تحریمها بیابد، هم برنامه اتمی ایران را به طور شفاف و جامعی تحت نظارت و راستیآزمایی قرار دهد.
نگارش متن توافق قرار است از هفته آینده در وین، اتریش، ادامه پیدا کند.