به تازگی یک از مقام‌های آمریکایی با ارتباط برنامه موشکی ایران به موضوع مذاکرات هسته‌ای گفت که واشينگتن همچنان «نگران موشک‌های بالستیک ایران» است.
فرانک رُز، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور سیاست دفاعی، که روز یکشنبه هفتم اردیبهشت در حاشیه چهارمین «سَمپوزیوم موشک و پدافند هوایی درخاورمیانه» در ابوظبی سخن می‌گفت، تاکید کرد که واشينگتن درخصوص رسیدن به یک راه حل مطلوب درباره مسئله هسته‌ای ایران خوشبین است ولی این باعث نخواهد شد که نگرانی‌هایش پیرامون سایر «رفتارهای بد» ایران از جمله ادامه فعالیت‌های موشکی آن کاهش یابد.
به گفته فرانک رُز ادامه برنامه موشک‌های بالستیک ایران تهدیدی بالقوه برای آمریکا و متحدان آن در منطقه است و به همین جهت آمریکا کشورهای حاشیه خلیج فارس را برای دفاع در برابر چنین تهدیدی به جِدّ یاری خواهد داد.
فرانک رُز درعین حال گفت که اولویت آمریکا در منطقه، توسعه یک سامانه پدافند موشکی مشترک برای کشورهای عربی خلیج فارس است.
قطعنامه‌های شورای امنیت، منع توسعه برنامه موشکی
پیش‌تر، مقام‌های آمریکایی، از جمله جی کارنی سخنگوی کاخ سفید، نیز با پافشاری به محدود کردن برنامه موشکی ایران، گفت‌و‌گو در مورد این برنامه را به مذاکرات هسته‌ای گره زده بودند. این مقام‌ها معمولا در سخنان خود در زمینه محدود کردن برنامه موشکی ایران به قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران استناد می‌کنند که در سال ۲۰۱۰ میلادی به تصویب رسید. بر اساس این قطعنامه، ایران از توسعه موشک‌های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک‌های هسته‌ای منع شده است.
اضافه بر این، بر اساس قطع نامه ۱۷۳۷ شورای امنیت که در سال ۲۰۰۶ میلادی به تصویب رسید، اشخاص حقیقی و حقوقی از مشارکت در فعالیت‌های هسته‌ای و توسعه پروژه موشکی ایران منع شده‌اند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا، روز نهم اردیبهشت، با تکیه به همین قطعنامه و مجازات‌های مقرر شده در آن برای متخلفان، هشت شرکت مستقر در چین را به دلیل صدور قطعات موشک به ایران تحریم کرد.
جمهوری اسلامی بار‌ها گفته است که برنامه‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای ندارد و با گنجاندن برنامه موشکی ایران در چهارچوب گفتوگوهای هسته‌ای مخالف است. در تاکید همین موضوع، محمد جواد ظریف روز یکشنبه هفتم اردیبهشت گفت «موشک‌های دفاعی جمهوری اسلامی موضوع هیچ مذاکره‌ای نبوده و نخواهد بود».
مقام‌های جمهوری اسلامی، با توجه به موضع دولت حسن روحانی برای حل و فصل مسئله هسته‌ای و تلاش برای رسیدن به یک راه حل نهایی می‌گویند که ایران در خصوص برنامه هسته‌ای‌اش قصد پنهان کاری ندارد و برای اثباتِ صلح آمیز بودن آن، مایل به همکاری است. با این حساب، چنانچه جمهوری اسلامی نگرانی‌های کشورهای غربی را در مورد «ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران» مرتفع کند و به نوعی مکانیزم راستی آزمایی تن دهد، توجیهی برای گفت‌و‌گو درمورد ظرفیت موشکی ایران وجود نخواهد داشت. مهم‌تر اینکه توقف یا محدود کردن کارایی موشک‌های بالستیک مجهز به کلاهک‌های متعارفی و غیرهسته‌ای ایران نمی‌تواند موضوع مطالبه آمریکا یا هر کشور دیگری باشد. اضافه بر این، در سطح بین‌المللی هیچ مانع قانونی و فراگیر برای این کار وجود ندارد و نظام‌های موجود در مورد جلوگیری از گسترش موشک‌های بالستیک با ماهیتی داوطلبانه، لازم الاجرا نیستند.
بعد مهم بازدارندگی ایران
در چند دهه گذشته، گسترش موشک‌های بالستیک در جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه سیر صعودی داشته است و توان موشکی برای برخی از کشورهای فقیر و در حال توسعه به مثابه نیروی هوایی آن‌ها است. داشتن این سلاح‌ها در مقایسه با داشتن یک نیروی هوایی کار آمد و مدرن، از نظر تکنولوژی و آموزش آسان‌تر و از نظر مالی هزینه کمتری دارد.
روی آوردن جمهوری اسلامی به موشک‌های بالستیک و کروز و تلاش پیگیر آن برای توسعه این سلاح‌ها در همین راستا بوده است. استفاده از موشک‌های بالستیک در برهه‌ای از جنگ ایران و عراق موسوم به «جنگ شهر‌ها» باعث شد که این جنگ‌افزار‌ها در استراتژی نظامی ایرانِ پس از جنگ، جایگاه ویژه‌ای داشته باشند. تجربه تلخ جنگ شهر‌ها، جمهوری اسلامی را واداشت که پس از جنگ، با توجه به تحریم‌های بین‌المللی و فرسودگی نیروی هوایی خود و عدم امکان بازسازی این نیرو با هواپیماهای امروزین و پیشرفته، به دنبال یک راه حل سریع و دست یافتنی باشد که با حصول آن، هم بازدارندگی قابل قبولی برای کشور ایجاد شود و هم هزینه بسیار سنگینی را متوجه کشور نکند. از این جهت جمهوری اسلامی به موشک‌های بالستیک و کروز و توسعه تکنولوژی آن در سطح کشور روی آورد.
در استراتژی دفاعی جمهوری اسلامی، موشک‌های بالستیک و کروز مهم‌ترین بُعد بازدارندگی آن را تشکیل می‌دهند و فرماندهان نظامی ایران همگام با مقام‌های این کشور بار‌ها تاکید کرده‌اند که گره زدنِ ظرفیت‌های نظامی را به مذاکرات هسته‌ای نمی‌پذیرند واصرار آمریکا برای محدود کردن برنامه موشکی ایران، به شکست گفتوگوهای هسته‌ای منجر خواهد شد.
نظام‌های کمرنگ برای کنترل تکنولوژی موشکی
درسال‌های اخیر در سطح جهانی کوشش‌هایی برای برقراری پاره‌ای ضوابط و مقررات در مورد موشک‌های بالیستسک صورت گرفته است. دراین راستا «منشور رفتاری لاهه علیه گسترش موشک‌های بالیستیک» یا «اِچ سی اُ سی» در نوامبر سال ۲۰۰۲ در جریان یک کنفرانس در لاهه هلند تدوین شد. این منشور عدم گسترش موشک‌های بالستیک را که توانایی بالقوه برای تبدیل شدن به سلاح‌های کشتار جمعی داشته باشند، توصیه می‌کند و خواهان کاهش تولید، آزمایش و صادرات آن‌ها است.
تاکنون ۱۳۴ کشور این منشور را پذیرفته‌اند و ضمانت اجرائی آن منوط به تصمیم اعضا آن است و دیگر اینکه دبیرخانه یا تشکیلاتی برای نظارت بر اجرای آن وجود ندارد و اتریش نقش هماهنگ کننده را به عهده دارد. ایران، اسرائیل، چین، هند، پاکستان، کره شمالی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس این منشور را نپذیرفته‌اند. پذیرندگان این منشور در نشست سالانه خود به تبادل نظر می‌پردازند و نشست امسال درآخر ماه مه به ریاست پرو تشکیل خواهد شد.
این منشور در واقع مکمل، نه جایگزین، «نظام کنترل تکنولوژی موشکی» یا «اِم تی سی آر» است که در سال ۱۹۸۷، به صورت داوطبانه از سوی کشورهای صادرکننده تکنولوژی موشکی از جمله آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه، بر پا گردید. هدف از این نظام جلوگیری از گسترش سلاح‌های کشتار جمعی و هماهنگی سیاست‌های صادراتی سی و چهار عضو آن است. ایران و چین به این نظام نپیوسته‌اند و اسرائیل، به گفته مقام‌های این کشور، بدون پیوستن به این نظام، اصول و مقررات حاکم بر آن را داوطلبانه رعایت می‌کند.
ناکامی برای برپایی سامانه مشترک
ایده برپایی یک سامانه پدافند هوایی مشترک برای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و یک کاسه کردن توان نظامی آن‌ها سابقه دیرینه دارد. واشينگتن سال‌ها است که رهبران این شورا را برای برپایی یک سیستم چند لایه دفاعی به منظور حفاظت از منابع استراتژیک جنوب خلیج فارس در مقابل «تهدیدهای موشکی ایران» تشویق می‌کند که هم به نفع شرکت‌های تسلیحاتی آمریکاست و هم به تامین منافع استراتژیک این کشور در منطقه کمک خواهد کرد.
چاک هیگل، وزیر دفاع آمریکا، در آذر ماه سال گذشته در کنفرانس امنیتی منامه در بحرین، به تشکیل چنین سامانه‌ای پای فشرد و ازکشور‌های عربی خلیج فارس خواست که به جای سفارش‌های انفرادی، خرید‌های تسلیحاتی خود را یکپارچه کنند. در همین کنفرانس، شش عضو شورای همکاری خلیج فارس توافق کردند که برای رسیدن به اتحاد نظامی، یک «فرماندهی نظامی مشترک» تشکیل دهند.
فرماندهان نظامی غربی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس علت ناکامی برای برپایی یک سامانه پدافند موشکی یکپارچه را ناشی از ناهماهنگی‌های نظامی می‌دانند که خود ریشه در تنش و اختلاف‌های سیاسی دارد.
سرتیپ ماجد النعیمی، فرمانده نیروی هوایی و یکان‌های پدافند موشکی امارات متحده عربی، علت ناکامی را ناشی از موانع موجود در رد وبدل کردن داده‌ها و اطلاعات میان کشورهای شورای همکاری، ناتو و آمریکا می‌داند.
دریادار جیمز لوبلین، جانشین فرمانده ناوگان پنجم، هم با نظری مشابه می‌گوید که برای رسیدن به یکپارچگی دفاعی با متحدان آمریکا در خلیج فارس به منظور مقابله با تهدیدهای موشکی، باید در زمینه‌های اطلاعات، شناسایی و دیدبانی و مراقبت از منطقه شریک یکدیگر باشیم.
به رغم این دیدگاه‌های نظامی، واقعیت این است که رقابت‌ها و اختلاف‌های ریشه دار میان رهبران کشورهای عربی خلیج فارس مانع از این کار شده و آنان را از همکاری‌های نظامی موثر باز داشته است.
این کشور‌ها در عمل نشان داده‌اند که تداوم روابط دو جانبه با آمریکا را به یکپارچگی و همگرایی نظامی ترجیح می‌دهند. عربستان سعودی، کویت، عمان و امارات با خرید‌های انفرادی، سامانه‌های پدافند هوایی مورد نیاز خود را از آمریکا دریافت کرده‌اند. عربستان سعودی و کویت، سامانه آمریکایی پاتریوت، عمان سامانه آمریکایی- نروژی «ناسامز» و امارات سامانه آمریکایی «تاد» (سامانه پدافند هوائی در ارتفاع بالا) دارند و بحرین و قطر برای دفاع در مقابل تهدیدهای موشکی کاملا به آمریکا تکیه می‌کنند. در مجموع این سامانه‌ها برای دفاع در مقابل موشک‌های بالستیک ایران، به ویژه موشک‌های برد متوسط (بین ۱۰۰۰ تا ۳۵۰۰ کیلومتر) مانند شهاب و سجیل بر پا شده‌اند.
در این میان عربستان، علاوه بر سامانه دفاعی، موشک‌های بالستیک برد متوسط به نام «دانگ فنگ ۳ یا سی اِس اِس ۲ در ناتو» را نیز به زراد خانه خود اضافه کرده است. این موشک‌ها که در سال ۱۹۸۷ از چین دریافت شد و ۲۶۵۰ کیلومتر برد دارد، همسان موشک‌های خانواده شهاب است. به تازگی و برای اولین بار این موشک‌ها در رژه مراسم پایانی یک رزمایش گسترده و بی‌سابقه که عربستان در مناطق مرزی همجوار کویت و عراق به نام «شمشیر عبدالله» برگزار کرد، به نمایش گذاشته شدند.
بر پایه برخی گزارش‌ها، عربستان سال گذشته نو ع جدید و بهینه‌سازی شده همین موشک را به نام «دانگ فنگ ۲۱» که با سوخت جامد کار می‌کند از چین دریافت کرد. هر دو نوع موشک را احتمالا می‌توان به کلاهک هسته‌ای مجهز کرد و حضور فرمانده نیروی زمینی ارتش پاکستان، ارتشبد راحل شریف، در مراسم پایانی رزمایش یادشده و روابط نزدیک نظامی عربستان با پاکستان بار دیگر به این گمانه‌زنی‌ها دامن زده است که در صورت دست یابی ایران به سلاح هسته‌ای، پاکستان سلاح یا کلاهک هسته‌ای در اختیار عربستان قرار خواهد داد.
سراب اتحاد نظامی؟
کشورهای شورای همکاری خلیج تا رسیدن به مرحله اجماع درباره مسائل امنیت ملی فاصله زیادی دارند. اختلافات ریشه دار قبیله‌ای و سرزمینی این کشور‌ها، رقابت رهبران و مواضع متفاوت سیاسی آن‌ها توام با تردید این رهبران به پایبندی آمریکا به تعهدات امنیتی خود در منطقه، اتحاد نظامی بین این کشور‌ها را درآینده نزدیک ناممکن کرده است. شواهد نشان می‌دهد که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس دید استراتژیک واحدی ندارند و در چنین شرایطی ابتکار آمریکا برای تشکیل یک فرماندهی نظامی مشترک و یا پدافند هوایی یکپارچه برای این کشور‌ها راه به جایی نمی‌برد آن هم در زمانی که پشتیبانی قطر از اخوان‌المسلمین و تنش شدید آن با عربستان سعودی و امارات و بحرین، بقای شورای همکاری خلیج فارس را تهدید می‌کند.
------------------------------
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسندگان آنهاست و نه بازتاب دیدگاه‌های رادیو فردا.
فرانک رُز، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور سیاست دفاعی، که روز یکشنبه هفتم اردیبهشت در حاشیه چهارمین «سَمپوزیوم موشک و پدافند هوایی درخاورمیانه» در ابوظبی سخن می‌گفت، تاکید کرد که واشينگتن درخصوص رسیدن به یک راه حل مطلوب درباره مسئله هسته‌ای ایران خوشبین است ولی این باعث نخواهد شد که نگرانی‌هایش پیرامون سایر «رفتارهای بد» ایران از جمله ادامه فعالیت‌های موشکی آن کاهش یابد.
به گفته فرانک رُز ادامه برنامه موشک‌های بالستیک ایران تهدیدی بالقوه برای آمریکا و متحدان آن در منطقه است و به همین جهت آمریکا کشورهای حاشیه خلیج فارس را برای دفاع در برابر چنین تهدیدی به جِدّ یاری خواهد داد.
فرانک رُز درعین حال گفت که اولویت آمریکا در منطقه، توسعه یک سامانه پدافند موشکی مشترک برای کشورهای عربی خلیج فارس است.
قطعنامه‌های شورای امنیت، منع توسعه برنامه موشکی
پیش‌تر، مقام‌های آمریکایی، از جمله جی کارنی سخنگوی کاخ سفید، نیز با پافشاری به محدود کردن برنامه موشکی ایران، گفت‌و‌گو در مورد این برنامه را به مذاکرات هسته‌ای گره زده بودند. این مقام‌ها معمولا در سخنان خود در زمینه محدود کردن برنامه موشکی ایران به قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران استناد می‌کنند که در سال ۲۰۱۰ میلادی به تصویب رسید. بر اساس این قطعنامه، ایران از توسعه موشک‌های بالستیک با قابلیت حمل کلاهک‌های هسته‌ای منع شده است.
اضافه بر این، بر اساس قطع نامه ۱۷۳۷ شورای امنیت که در سال ۲۰۰۶ میلادی به تصویب رسید، اشخاص حقیقی و حقوقی از مشارکت در فعالیت‌های هسته‌ای و توسعه پروژه موشکی ایران منع شده‌اند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا، روز نهم اردیبهشت، با تکیه به همین قطعنامه و مجازات‌های مقرر شده در آن برای متخلفان، هشت شرکت مستقر در چین را به دلیل صدور قطعات موشک به ایران تحریم کرد.
جمهوری اسلامی بار‌ها گفته است که برنامه‌ای برای تولید سلاح هسته‌ای ندارد و با گنجاندن برنامه موشکی ایران در چهارچوب گفتوگوهای هسته‌ای مخالف است. در تاکید همین موضوع، محمد جواد ظریف روز یکشنبه هفتم اردیبهشت گفت «موشک‌های دفاعی جمهوری اسلامی موضوع هیچ مذاکره‌ای نبوده و نخواهد بود».
مقام‌های جمهوری اسلامی، با توجه به موضع دولت حسن روحانی برای حل و فصل مسئله هسته‌ای و تلاش برای رسیدن به یک راه حل نهایی می‌گویند که ایران در خصوص برنامه هسته‌ای‌اش قصد پنهان کاری ندارد و برای اثباتِ صلح آمیز بودن آن، مایل به همکاری است. با این حساب، چنانچه جمهوری اسلامی نگرانی‌های کشورهای غربی را در مورد «ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران» مرتفع کند و به نوعی مکانیزم راستی آزمایی تن دهد، توجیهی برای گفت‌و‌گو درمورد ظرفیت موشکی ایران وجود نخواهد داشت. مهم‌تر اینکه توقف یا محدود کردن کارایی موشک‌های بالستیک مجهز به کلاهک‌های متعارفی و غیرهسته‌ای ایران نمی‌تواند موضوع مطالبه آمریکا یا هر کشور دیگری باشد. اضافه بر این، در سطح بین‌المللی هیچ مانع قانونی و فراگیر برای این کار وجود ندارد و نظام‌های موجود در مورد جلوگیری از گسترش موشک‌های بالستیک با ماهیتی داوطلبانه، لازم الاجرا نیستند.
بعد مهم بازدارندگی ایران
در چند دهه گذشته، گسترش موشک‌های بالستیک در جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه سیر صعودی داشته است و توان موشکی برای برخی از کشورهای فقیر و در حال توسعه به مثابه نیروی هوایی آن‌ها است. داشتن این سلاح‌ها در مقایسه با داشتن یک نیروی هوایی کار آمد و مدرن، از نظر تکنولوژی و آموزش آسان‌تر و از نظر مالی هزینه کمتری دارد.
روی آوردن جمهوری اسلامی به موشک‌های بالستیک و کروز و تلاش پیگیر آن برای توسعه این سلاح‌ها در همین راستا بوده است. استفاده از موشک‌های بالستیک در برهه‌ای از جنگ ایران و عراق موسوم به «جنگ شهر‌ها» باعث شد که این جنگ‌افزار‌ها در استراتژی نظامی ایرانِ پس از جنگ، جایگاه ویژه‌ای داشته باشند. تجربه تلخ جنگ شهر‌ها، جمهوری اسلامی را واداشت که پس از جنگ، با توجه به تحریم‌های بین‌المللی و فرسودگی نیروی هوایی خود و عدم امکان بازسازی این نیرو با هواپیماهای امروزین و پیشرفته، به دنبال یک راه حل سریع و دست یافتنی باشد که با حصول آن، هم بازدارندگی قابل قبولی برای کشور ایجاد شود و هم هزینه بسیار سنگینی را متوجه کشور نکند. از این جهت جمهوری اسلامی به موشک‌های بالستیک و کروز و توسعه تکنولوژی آن در سطح کشور روی آورد.
در استراتژی دفاعی جمهوری اسلامی، موشک‌های بالستیک و کروز مهم‌ترین بُعد بازدارندگی آن را تشکیل می‌دهند و فرماندهان نظامی ایران همگام با مقام‌های این کشور بار‌ها تاکید کرده‌اند که گره زدنِ ظرفیت‌های نظامی را به مذاکرات هسته‌ای نمی‌پذیرند واصرار آمریکا برای محدود کردن برنامه موشکی ایران، به شکست گفتوگوهای هسته‌ای منجر خواهد شد.
نظام‌های کمرنگ برای کنترل تکنولوژی موشکی
درسال‌های اخیر در سطح جهانی کوشش‌هایی برای برقراری پاره‌ای ضوابط و مقررات در مورد موشک‌های بالیستسک صورت گرفته است. دراین راستا «منشور رفتاری لاهه علیه گسترش موشک‌های بالیستیک» یا «اِچ سی اُ سی» در نوامبر سال ۲۰۰۲ در جریان یک کنفرانس در لاهه هلند تدوین شد. این منشور عدم گسترش موشک‌های بالستیک را که توانایی بالقوه برای تبدیل شدن به سلاح‌های کشتار جمعی داشته باشند، توصیه می‌کند و خواهان کاهش تولید، آزمایش و صادرات آن‌ها است.
تاکنون ۱۳۴ کشور این منشور را پذیرفته‌اند و ضمانت اجرائی آن منوط به تصمیم اعضا آن است و دیگر اینکه دبیرخانه یا تشکیلاتی برای نظارت بر اجرای آن وجود ندارد و اتریش نقش هماهنگ کننده را به عهده دارد. ایران، اسرائیل، چین، هند، پاکستان، کره شمالی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس این منشور را نپذیرفته‌اند. پذیرندگان این منشور در نشست سالانه خود به تبادل نظر می‌پردازند و نشست امسال درآخر ماه مه به ریاست پرو تشکیل خواهد شد.
این منشور در واقع مکمل، نه جایگزین، «نظام کنترل تکنولوژی موشکی» یا «اِم تی سی آر» است که در سال ۱۹۸۷، به صورت داوطبانه از سوی کشورهای صادرکننده تکنولوژی موشکی از جمله آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه، بر پا گردید. هدف از این نظام جلوگیری از گسترش سلاح‌های کشتار جمعی و هماهنگی سیاست‌های صادراتی سی و چهار عضو آن است. ایران و چین به این نظام نپیوسته‌اند و اسرائیل، به گفته مقام‌های این کشور، بدون پیوستن به این نظام، اصول و مقررات حاکم بر آن را داوطلبانه رعایت می‌کند.
ناکامی برای برپایی سامانه مشترک
ایده برپایی یک سامانه پدافند هوایی مشترک برای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و یک کاسه کردن توان نظامی آن‌ها سابقه دیرینه دارد. واشينگتن سال‌ها است که رهبران این شورا را برای برپایی یک سیستم چند لایه دفاعی به منظور حفاظت از منابع استراتژیک جنوب خلیج فارس در مقابل «تهدیدهای موشکی ایران» تشویق می‌کند که هم به نفع شرکت‌های تسلیحاتی آمریکاست و هم به تامین منافع استراتژیک این کشور در منطقه کمک خواهد کرد.
چاک هیگل، وزیر دفاع آمریکا، در آذر ماه سال گذشته در کنفرانس امنیتی منامه در بحرین، به تشکیل چنین سامانه‌ای پای فشرد و ازکشور‌های عربی خلیج فارس خواست که به جای سفارش‌های انفرادی، خرید‌های تسلیحاتی خود را یکپارچه کنند. در همین کنفرانس، شش عضو شورای همکاری خلیج فارس توافق کردند که برای رسیدن به اتحاد نظامی، یک «فرماندهی نظامی مشترک» تشکیل دهند.
فرماندهان نظامی غربی و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس علت ناکامی برای برپایی یک سامانه پدافند موشکی یکپارچه را ناشی از ناهماهنگی‌های نظامی می‌دانند که خود ریشه در تنش و اختلاف‌های سیاسی دارد.
سرتیپ ماجد النعیمی، فرمانده نیروی هوایی و یکان‌های پدافند موشکی امارات متحده عربی، علت ناکامی را ناشی از موانع موجود در رد وبدل کردن داده‌ها و اطلاعات میان کشورهای شورای همکاری، ناتو و آمریکا می‌داند.
دریادار جیمز لوبلین، جانشین فرمانده ناوگان پنجم، هم با نظری مشابه می‌گوید که برای رسیدن به یکپارچگی دفاعی با متحدان آمریکا در خلیج فارس به منظور مقابله با تهدیدهای موشکی، باید در زمینه‌های اطلاعات، شناسایی و دیدبانی و مراقبت از منطقه شریک یکدیگر باشیم.
به رغم این دیدگاه‌های نظامی، واقعیت این است که رقابت‌ها و اختلاف‌های ریشه دار میان رهبران کشورهای عربی خلیج فارس مانع از این کار شده و آنان را از همکاری‌های نظامی موثر باز داشته است.
این کشور‌ها در عمل نشان داده‌اند که تداوم روابط دو جانبه با آمریکا را به یکپارچگی و همگرایی نظامی ترجیح می‌دهند. عربستان سعودی، کویت، عمان و امارات با خرید‌های انفرادی، سامانه‌های پدافند هوایی مورد نیاز خود را از آمریکا دریافت کرده‌اند. عربستان سعودی و کویت، سامانه آمریکایی پاتریوت، عمان سامانه آمریکایی- نروژی «ناسامز» و امارات سامانه آمریکایی «تاد» (سامانه پدافند هوائی در ارتفاع بالا) دارند و بحرین و قطر برای دفاع در مقابل تهدیدهای موشکی کاملا به آمریکا تکیه می‌کنند. در مجموع این سامانه‌ها برای دفاع در مقابل موشک‌های بالستیک ایران، به ویژه موشک‌های برد متوسط (بین ۱۰۰۰ تا ۳۵۰۰ کیلومتر) مانند شهاب و سجیل بر پا شده‌اند.
در این میان عربستان، علاوه بر سامانه دفاعی، موشک‌های بالستیک برد متوسط به نام «دانگ فنگ ۳ یا سی اِس اِس ۲ در ناتو» را نیز به زراد خانه خود اضافه کرده است. این موشک‌ها که در سال ۱۹۸۷ از چین دریافت شد و ۲۶۵۰ کیلومتر برد دارد، همسان موشک‌های خانواده شهاب است. به تازگی و برای اولین بار این موشک‌ها در رژه مراسم پایانی یک رزمایش گسترده و بی‌سابقه که عربستان در مناطق مرزی همجوار کویت و عراق به نام «شمشیر عبدالله» برگزار کرد، به نمایش گذاشته شدند.
بر پایه برخی گزارش‌ها، عربستان سال گذشته نو ع جدید و بهینه‌سازی شده همین موشک را به نام «دانگ فنگ ۲۱» که با سوخت جامد کار می‌کند از چین دریافت کرد. هر دو نوع موشک را احتمالا می‌توان به کلاهک هسته‌ای مجهز کرد و حضور فرمانده نیروی زمینی ارتش پاکستان، ارتشبد راحل شریف، در مراسم پایانی رزمایش یادشده و روابط نزدیک نظامی عربستان با پاکستان بار دیگر به این گمانه‌زنی‌ها دامن زده است که در صورت دست یابی ایران به سلاح هسته‌ای، پاکستان سلاح یا کلاهک هسته‌ای در اختیار عربستان قرار خواهد داد.
سراب اتحاد نظامی؟
کشورهای شورای همکاری خلیج تا رسیدن به مرحله اجماع درباره مسائل امنیت ملی فاصله زیادی دارند. اختلافات ریشه دار قبیله‌ای و سرزمینی این کشور‌ها، رقابت رهبران و مواضع متفاوت سیاسی آن‌ها توام با تردید این رهبران به پایبندی آمریکا به تعهدات امنیتی خود در منطقه، اتحاد نظامی بین این کشور‌ها را درآینده نزدیک ناممکن کرده است. شواهد نشان می‌دهد که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس دید استراتژیک واحدی ندارند و در چنین شرایطی ابتکار آمریکا برای تشکیل یک فرماندهی نظامی مشترک و یا پدافند هوایی یکپارچه برای این کشور‌ها راه به جایی نمی‌برد آن هم در زمانی که پشتیبانی قطر از اخوان‌المسلمین و تنش شدید آن با عربستان سعودی و امارات و بحرین، بقای شورای همکاری خلیج فارس را تهدید می‌کند.
------------------------------
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسندگان آنهاست و نه بازتاب دیدگاه‌های رادیو فردا.
