بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، مدارک وزارت محیط زیست عراق حاکی از آن است که یک محموله «بسیار خطرناک» از مواد رادیو اکتیو در بصره ناپدید شده و نیروهای امنیتی عراق در جست‌وجوی آن هستند. این احتمال که مواد مفقود شده به دست «حکومت اسلامی» افتاده باشد، نگرانی‌هایی را سبب شده است.
خبرگزاری رویترز می‌گوید این مدارک نشان می‌دهد که مواد مفقودشده در یک پوشش محافظتی به اندزه یک لپ‌تاپ قرار داشته و در مواه نوامبر سال گذشته، در انبار شرکت خدمات نفتی «ودرفورد»، «ربوده شده» یا «گم شده است».
شرکت خدماتی وردفورد، شرکتی آمریکایی است که در بصره هم فعالیت‌هایی دارد. این شرکت در بیانیه‌ای گفته است «هیچ یک از مواد و یا انبارهایی که مواد در آنها نگهداری می‌شود نه به ما تعلق دارد و نه تحت مدیریت ما قرار دارد».
بنا بر مدارک وزارت محیط زیست عراق، خود مواد مفقود شده معتلق به دفتر استانبول شرکت اس‌جی‌اس بوده است. اس‌جی‌اس، یک شرکت چندملیتی بزرگ است؛ دفتر اصلی آن در ژنو، سوئیس، قرار دارد و کار آن هم ارائه خدمات کنترل کیفیت و بازرسی است.
مواد رادیو اکتیو مفقود شده برای پیدا کردن معایب خطوط لوله انتقال نفت کاربرد دارند. در عین حال محموله آی‌ار-۱۹۲ می‌تواند در ساخت آنچه «بمب کثیف» نامیده می‌شود، استفاده شود.
«بمب کثیف»
ایریدیم ۱۹۲ (آی‌آر-۱۹۲) ایزوتوپی از عنصری به همین نام است که خودش به صورت آلیاژ طبیعی وجود دارد و کاربردهای آن از جمله تهیه نوک خودنویس است.
«بمب کثیف» اصطلاحی است که در مورد ترکیبی از مواد رادیواکتیو و مواد منفجره معمولی به کار برده می‌شود، که به جای ایجاد یک انفجار بزرگ، می‌تواند محیط را با مواد رادیواکتیو آلوده کند و مرگبار باشد.
رویترز به نقل از یک مقام ارشد امنیتی عراق می‌گوید «ما نگران آن هستیم که مواد رادیواکتیو (مفقود شده) به دست داعش بیافتد».
شبکه خبر «فاکس» به نقل از دیوید آلبرایت، رئیس موسسه علوم و امنیت بین‌الملل در واشینگتن، می‌گوید گذاشتن این مواد در اماکن عمومی برای چند روز به تنهایی خطرناک است و می‌تواند به شهروندان آسیب برساند؛ «اگر آنها این مواد را بدون حفاظ، در یک منطقه پر رفت‌وآمد بگذارند، خطر به مراتب بیشتر است».
البته یک مقام رسمی آمریکا گفته واشینگتن از مفقود شدن این مواد مطلع است ولی هنوز هیچ نشانه‌ای که به دست گروه «حکومت اسلامی» یا شبه‌نظامیان دیگر افتاده باشد، دیده نشده است.
به گفته این مقام وزارت خارجه ایالات متحده، عراق در پی مفقود شدن این مواد، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را با خبر کرد: «از آن زمان دنبال این [مواد رادیواکتیو مفقود شده] می‌گردند. مشخص هم نیست، اشتباهی جابه‌جا شده یا ربوده شده است».
سابقه ربوده شدن آی‌آر-۱۹۲
پیش از این محموله‌های بزرگ‌تری از مواد آی‌آی-۱۹۲ در کشورهای مختلف از جمله آمریکا و بریتانیا مفقود شده‌اند.
برای نمونه در آغاز سال جاری خورشیدی محموله‌ای نسبتا بزرگ از این ماده در مکزیک ربوده شد که به صدور هشدارهای امنیتی در چند ایالت آن کشور انجامید. در دسامبر سال ۲۰۱۳ نیز، دزدان کامیونی مملو از کوبالت ۶۰ را از یک مرکز درمانی سرطان در نیومکزیکو، پایتخت مکزیک، ربودند. اما در آن زمان گزارش شده بود که سارقان از محتویات آنچه ربوده‌اند اطلاعی نداشتند.
سرقت سال ۲۰۱۳ باعث شد تا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار ویژه‌ای را برای مواد «فوق خطرناک» صادر کرده و دولت آمریکا خود وارد نظارت بر اوضاع شود.
در پی مفقود شدن این مواد همواره این نگرانی وجود دارد که از آنها برای ساختن «بمب کثیف» استفاده شود.
«حکومت اسلامی» و سلاح‌های نامتعارف
گزارش‌ها از مفقود شدن مواد رادیواکتیو در عراق اما نگرانی‌های بیشتری را ایجاد می‌کند. به ویژه که نیروهای نظامی و امنیتی آن کشور در حال نبرد با گروه افراطی «حکومت اسلامی» هستند. در عین حال گزارش‌های تازه منتشر شده نشان می‌دهد این گروه دست به استفاده از سلاح شیمیایی، زده است.
در ۲۶ بهمن ماه خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات غربی در سازمان منع به‌کار‌گیری از جنگ‌افزارهای شیمیایی گزارش داده بود که «حکومت اسلامی» در عراق از «گاز خردل» علیه نیروهای کُرد آن کشور استفاده کرده‌است.
در ۲۲ بهمن ماه نیز جان برنن، مدیر سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سی‌آی‌ای) گفته بود گروه حکومت اسلامی سلاح شیمیایی به‌کار برده و توانایی ساخت مقادیر کمی از گازهای کلر و خردل را دارد.
