رهبر جمهوری اسلامی ایران که گفته‌های اخیر او در مورد «آتش‌به‌اختیار» بودنِ افرادی که «افسران جنگ نرم» نامیده می‌شوند، با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شده، در سخنرانی مراسم عید فطر، اظهار داشت آتش به اختیار «به معنی بی‌قانونی و فحاشی نیست».
در میانه خرداد ماه، آیت‌الله علی خامنه‌ای، از افرادی که از آن‌ها با عنوان «افسران جنگ نرم» نام برده می‌شود خواست، هنگام بروز «اختلال و تعطیلی» در دستگاه‌های مرکزی فکری، فرهنگی و سیاسی کشور، خود دست به کار شوند و تصمیم‌گیری و اقدام کنند. در این رابطه نیز از واژگان نظامی «آتش‌به‌اختیار» استفاده کرد. ←بیشتر بخوانید
این سخنان با واکنش‌های گسترده‌ای روبه‌رو شده، و شماری از حقوقدانان هشدار دادند، پیامدهایی مانند قانون‌شکنی و زیرپا نهادن حقوق شهروندان خواهد داشت.
شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، اول تیر ماه گفته بود فرمان «آتش به اختیار» آقای خامنه‌ای «شلیک به قانون» است.
پیش از این شماری از رسانه‌های نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی و نهادهای نظامی تحت نظر او، گفته بودند منظور آیت‌الله خامنه‌ای «توصیه به اقدامات فرهنگی است».
رهبر جمهوری اسلامی، در خطبه‌های نماز عید فطر، صبح روز دوشنه پنجم تیر ماه، گفته است «آتش به اختیار به معنای کار فرهنگی خودجوش و تمیز است». او افزوده است «آتش به اختیار به معنای بی‌قانونی و طلبکار کردن مدعیان پوچ‌اندیش و مدیون کردن جریان انقلابی کشور نیست» و «نیروهای انقلابی بیش از همه باید مراقب نظم کشور و آرامش کشور، عدم سوء استفاده دشمنان از وضعیت کشور و حفظ قوانین باشند».
دشمن، اصطلاحی‌ست که رهبر جمهوری اسلامی به‌کرات، به‌ویژه در مورد کشورهایی مانند آمریکا، به‌کار می‌برد.
این گفته‌ها در حالی‌ست که برخی مانند شیرین عبادی، بر این عقیده هستند که فرمان‌های مشابه به آن‌چه آقای خامنه‌ای در میانه خرداد ماه صادر کرده، «پیش‌تر نیز وجود داشته» و « افرادی خود را فراتر از قانون می‌دانستند و بر اساس تکلیف شرعی که برای خودشان قائل بودند عمل می‌کردند».
شماری از تحلیلگران نیز می‌گویند گفته‌های رهبر جمهوری اسلامی در مورد «آتش‌به‌اختیار» بودن هوادارانش، بخشی از فشارها و حملات به حسن روحانی، در پی پیروزی او در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری است. به‌ویژه که بنا بر باور عمومی، ابراهیم رئیسی، رقیب آقای روحانی، از حمایت آیت‌الله خامنه‌ای بهره‌مند بود.
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت ایران، ۲۳ خرداد ماه تذکر داده بود که «سوء استفاده سیاسی» از این سخنان آیت‌الله خامنه‌ای، برای حمله به دولت، «ظلم بزرگ» به او خواهد بود.
