با ادامه جنگ در سوریه، تلاشهای بینالمللی برای پایان دادن به این بحران ادامه دارد. بحرانی که بسیاری را آواره و بیخانمان کرده، هزاران کشته بر جا گذاشته و بر اختلافات میان بازیگران منطقهای افزوده است.
علیرغم تلاشها، هنوز سوالات بیشماری پابرجاست: اینکه راه حل سیاسی چیست؟ ایران چه زمانی به گفتوگوها دعوت میشود؟ آینده بشاراسد چه خواهد شد؟ سوالاتی که پاسخ آنها باید نتیجه نشستهایی باشد که قرار است در روزهای آینده ، نقش آفرینان بیشتری را گرد آورد.
نشستهای دیپلماتیک یک روز در وین، روز دیگر در پاریس؛ تمرکز دیدارها بحران و جنگ داخلی در سوریه. شرکت کنندگان اما بیشتر شامل آمریکا، اتحادیه اروپا و ترکیه میشوند. گهگاه عربستان سعودی نیز به میز مذاکره دعوت میشود، گاهی همانند هفته گذشته در وین، روسیه به عنوان کشوری که همچنان متحد بشار اسد است، به میز مذاکره میآید و وزرای خارجه آمریکا و سوریه در ارتباط مداوم در این زمینه هستند. اما همچنان ایران، غایب بزرگ مذاکرات در مورد سوریه است. اگر چه که اکنون دستگاه دیپلماسی آمریکا تاکید میکند که مشخص شده در مقطعی باید با ایران نیز در این زمینه صحبت شود.
جان کربی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز دوشنبه، با اشاره به صحبتهای وزیر خارجه آن کشور گفته است « من نمیخواهم گمانهزنی کنم، هم اکنون نمیتوانم درباره اینکه دیدارهای آتی چگونه خواهم بود صحبت کنم. وزیر خارجه آشکارا گفته است که در مقطعی ایران باید در این گفتوگوها حضور یابد. اینکه این اتفاق کِی، و در کجا و در چه قالبی بیافتد ، همچنان مورد مذاکره است.»
البته آقای کربی که در جلسه یکساعته روزانه خود با خبرنگاران بیش از سی دقیقه به پرسشهای مداوم آنها درباره سوریه پاسخ میداد، با تاکید بر این موضوع که فاکتورهای بسیار پیچیدهای از جمله بازیگران بیرونی با دیدگاههای متضاد و همچنین شرایط انسانی وخیم در سوریه وجود دارد گفت تبادل نظر دیپلماتها در مورد سوریه، تنها به دیدارهای رسمی و در مقابل دید خبرنگاران منتهی نمیشود و دیپلماسی تلفنی نیز در جریان است.
از مهمترین نشستهای دیپلماتیک در روزهای اخیر پیرامون بحران سوریه میتوان به نشست جمعه گذشته در وین اشاره کرد که وزرای خارجه ترکیه، عربستان سعودی، آمریکا و روسیه در آن شرکت کردند. وزیر خارجه روسیه در پی این دیدار بار دیگر خواستار حضور ایران در این گفتوگوها شد و همتای آمریکاییاش هم گفت قرار است نشست بزرگتری در روزهای آینده برگزار شود و هنوز جزییاتی درباره زمان و مکان و شرکتکنندگان در آن منتشر نشده است.
یکی دیگر از دیدارهای حائز اهمیت در این روزها، سفر وزیر خارجه عمان به دمشق و دیدار با بشاراسد بود. در این سالهایی که از آغاز جنگ در سوریه میگذرد، کمتر پیش آمده که مقام یک کشور عربی، راهی سوریه شده بود. و حال عمان که پس از میانجیگری بین آمریکا و ایران، شهرتی در این زمینه یافته، همچنان در مقابل دوربینها سعی در ایفای نقش در بحران سوریه دارد.
همه این تلاشهای دیپلماتیک در حالی انجام میشود که برخی تحلیلگران معتقدند که در آینده بسیار نزدیک راهی برای پایان دادن به بحران سوریه، پیدا نخواهد شد و شاید کشورها باید با دو رویکرد همزمان ِ سیاسی و نظامی برای حل بحران تلاش کنند.
در اینباره راندا سلیم در انستیتوی خاورمیانه در واشینگتن که حوزه فعالیتش ترغیب طرفهای درگیر منازعات خاورمیانه به گفتوگوست، به رادیو فردا میگوید «در آینده نزدیک تلاشها ادامه خواهد یافت اما معلوم نیست کی به نتیجه برسد. استراتژی دولت آمریکا هم اکنون یافتن راه حل دیپلماتیک است اما باید در نظر داشت که این راه حل بدون همراه شدن با گزینه نظامی کافی نخواهد بود. در دولت آمریکا هم اکنون صحبت از این است که راههای نظامیرا هم در نظر بگیرند، نه اینکه آن افزایش دهند اما در یک متن نظامی هم اوضاع را بسنجند که آنوقت بگویند در مقابل آن راه حل سیاسی چگونه عمل خواهد کرد. چراکه گزینه سیاسی ِتنها برای مذاکره کافی نخواهد بود و باید همزمان دو مسیر موازی به کار گرفته شود. اما رئیسجمهوری آمریکا مخالف اینگونه رویکرد است. درنتیجه از الان تا پایان کار این دولت ( حدود یکسال و نیم آینده) ، شاهد خواهیم بود که تلاشهایی در هر دو مسیر انجام شود اما حداقل تا پایان کار این دولت آمریکا، من فکر نمیکنم ما شاهد یک توافق سیاسی برای پایان بحران باشیم.»
و همه اینها در حالی رخ میدهد که با مراسم تشییع پیکرهای کشته شدگان ایرانی جنگ سوریه، که در تهران و برخی دیگر از شهرها انجام میشود، سرپوش گذاشتن بر حضور نظامیایران در آن کشور نیز دشوار شده است.
در اینباره حسین سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، گفته است که برای آموزش نیروهای نظامیسوریه، نیروهای ایرانی باید میدان را از نزدیک مشاهده بکنند تا قضاوت درستی داشته باشند و از همین رو شمار نظامیان ایرانی در سوریه افزایش یافته است. او همچنین تعداد کشتهشدگان ایرانی در سوریه را زیاد نمیداند اما معتقد است که بیشتر از گذشته به چشم میآید.