۳۷ دانشمند آمریکایی، از جمله شماری از برندگان جایزه نوبل، محققان و یا مشاوران علمی پیشین در کاخ سفید، در نامهای به رئیسجمهوری منتخب آمریکا، خواستار حفظ «برنامه جامع اقدام مشترک» شدهاند. دونالد ترامپ از منتقدان سرسخت توافق اتمی به شمار میرود.
این نامه را ریچارد گاروین تنظیم کردهاست؛ فیزیکدان مشهور آمریکایی که طرحش برای ساخت نخستین بمب هیدروژنی جهان استفاده شده است. یکی از امضاءکنندگان اصلی این نامه نیز راش هالت، مدیر «انجمن پیشبرد علوم آمریکا»، است. این انجمن با ۱۲۰ هزار عضو، «بزرگترین» جامعه علمی جهان به شمار میرود.
|برای دریافت تازهترین خبرها به تلگــــرام رادیو فردا بپیوندید|
امضاءکنندگان نامه به رئیسجمهوری منتخب ایالات متحده، که نسخهای از آن را نیویورکتایمز منتشر کرده، از او خواستهاند برجام را حفظ کند چراکه تلاش احتمالی ایران برای دستیابی به «سلاح هستهای» را طی «چند هفته» ناممکن کرده و «برای ماهها به تعویق میاندازد».
این گروه از دانشمندان و محققان آمریکایی با اشاره به بازرسیها و نظارتهای بینالمللی بر تاسیسات اتمی ایران، گفتهاند «مطمئن هستند که وقوع اتفاق ناگهانی و غافلگیرکننده در این تاسیسات ممکن نیست».
در خلاصه این نامه آمده که توافق اتمی «به طور محسوسی از خطر اینکه ایران ناگهان دست به تولید مقدار چشمگیری» از مواد لازم برای ساخت سلاح هستهای بزند «کاستهاست» و نیز «فشار بر همسایگان آن کشور برای آنکه آنها نیز به سوی تولید جنگافزار هستهای بروند، را کاهش داده است».
نویسندگان و امضاءکنندگان نامه به توافقات بهدستآمده میان تهران و شش قدرت جهانی و نتایج آن اشاره کرده و یادآوری کردهاند که «برجام» به فعالیت دو سوم دستگاههای غنیسازی اورانیوم پایان دادهاست، بیش از ۹۵ درصد از اورانیوم چهار درصدی صادر شده، و غنیسازی ۲۰ درصدی متوقف شدهاست.
بر پایه توافق ۲۳ تیرماه بین ایران و گروه ۵+۱، تهران تعهد داد ذخیره اورانیوم کمتر غنی شده خود را در حدود ۳۰۰ کیلوگرم حفظ کند. در راستای همین موضوع نیز تهران دست به صادرات بخش بزرگی از اورانیوم خود زد. طی ماههای گذشته بازرسان بینالمللی، پایبندی تهران به توافقات بهدستآمده را تائید کردهاند.
آقای ترامپ، از مخالفان و منتقدان توافق اتمی به شمار میرود. او در سخنان فرودین ماه خود گفته بود «من مدتهاست سرم در کار حساب و کتاب است. میدانم چگونه باید یک توافق تهیه کرد. بگذارید به شما بگویم؛ این توافق [اتمی] فاجعهبار است». نامزد وقت حزب جمهوریخواه در جریان کارزار انتخاباتی درونحزبی و نیز رقابتها با هیلاری کلینتون، از حزب دمکرات، بارها بر این موضوع تاکید کرد.
مخالفت با توافق اتمی البته محدود به دونالد ترامپ نیست و برخی دیگر نامزدهای عمده حزب جمهوریخواه نیز از لغو توافق اتمی در صورت پیروزی در انتخابات سخن گفته بودند. علاوه بر این هیچ یک از نمایندگان این حزب در کنگره ایالات متحده از توافق میان دولت باراک اوباما، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا، آلمان و ایران حمایت نکردند.
منتقدان توافق اتمی خارج از ایالات متحده مانند نخستوزیر اسرائیل نیز، برخلاف دولت آقای اوباما، بر این عقیده هستند که «برجام» جلوی دستیابی ایران به جنگافزار هستهای را نمیگیرد.
زمانی در آغاز رقابتهای درونحزبی برای معرفی نامزدهای ۴۵مین ریاستجمهوری، اریک ترامپ، فرزند آقای ترامپ، گفته بود موضع منفی پدرش علیه توافق اتمی، «یکی از انگیزههای اصلی» او برای ورود به عرصه رقابتها بودهاست.
دولت ایران مذاکره احتمالی دوباره در مورد توافق اتمی را رد کرده است. رئیسجمهوری آن کشور نیز تاکید کرده توافق بهدست آمده تنها توافق با یک کشور نیست، بلکه به تائید سازمان ملل رسیده و بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی اجرای آن را زیر نظر دارند.
در میان گروه اصلی وزرا و مشاوران ترامپ، آنطوری که رسانههای آمریکایی گزارش میدهند، جیمز متیس، وزیر دفاع پیشنهادی، احتمالا مخالف لغو برجام است. مایکل فلین، مشاور امنیت ملی، از منتقدان سرسخت آن است. و موضع رکس تیلرسون، وزیر خارجه پیشنهادی، چندان مشخص نیست.
۴۵مین رئیسجمهوری آمریکا کمتر از ۲۰ روز دیگر هدایت دولت را دست خواهد گرفت.