مایکل روبین از پژوهشگران مرکز تحقیقاتی «آمریکن اینترپرایز» در واشینگتن و نویسنده کتاب ها و مقالات متعددی در مورد ایران و خاورمیانه است.
دکتر روبین سردبیر مجله «میدل ایست کوارترلی» بوده و در مورد ایران عراق ترکیه و مردم سالاری در کشورهای عربی تحقیق می کند.
آقای روبین در مصاحبه ای با رادیو فردا نظر خود را در مورد مسایل مربوط به «روابط ایران و آمریکا» بیان می کند.
رادیو فردا: آقای روبين همه کشورها مراکز تصميم گيری و سلسله مراتب دارند. آیا وجود اينها در ايران ابهاماتی را برای گفت و گوی دوجانبه با آمريکا ايجاد می کند.
روبین: همواره اين ابهام وجود دارد که مذاکره کنندگان يا آنهایی که حاضر به مذاکره اند اختياراتی دارند يا نه و اين معنی که اصولا اختياراتی برای رسيدن به تفاهم و اجرای آن دارند؟ اين بزرگترين مشکل مذاکره با ايران است.
بايد صادقانه بگويم که يک ديپلمات وزارت امور خارجه ايران هيچ قدرتی ندارد. وزير امور خارجه ايران هم قدرتی ندارد به ويژه که اگر مذاکره در باره موضوعی مانند سپاه پاسداران باشد. بنابر اين سئوال مطرح است که اگر آمريکا بخواهد مذاکره کند با چه مقام و گروهی می تواند مذاکره کند؟
آيا بايد با دفتر رهبر جمهوری اسلامی مذاکره کند يا اينکه بايد با سپاه پاسداران به مذاکره بنشيند و اگر مقامی کمتر از اين دو مايل به مذاکره باشد آيا آمريکا بايد آن را به رسميت بشناسد يا به آن توجه نکند؟
اخيرا محمود احمدی نژاد گفت جمهوری اسلامی حاضر است با همه کشورهای جهان به جز اسرائيل به گفت و گو بنشيند. آقای روبين اين گفته يک پيشنهاد غير مسقيم برای مذاکره با آمريکا نيست؟
- «احمدی نژاد در مورد گفت و گو صحبت می کند ولی بين حرف و عمل او فاصله زيادی است. در بعضی موارد ما مي بينيم که صداقتی در گفت و گوها نيست.»
ولی به موازات اين چند هفته پيش رهبر جمهوری اسلامی گفت و گو با آمريکا را در آينده ای نزديک رد کرد. او گفت ايجاد رابطه ديپلماتيک با آمريکا مطرح نيست رهبر جمهوری اسلامی صريحا گفت: نمي خواهيم مقامات آمريکایی به ايران بيايند.
بله احمدی نژاد در مورد گفت و گو صحبت می کند ولی بين حرف و عمل او فاصله زيادی است. در بعضی موارد ما مي بينيم که صداقتی در گفت و گوها نيست.
ضمنا اگر رهبر جمهوری اسلامی تصميم بگيرد با هوگو چاوز، ریيس جمهوری ونزوئلا صحبت کند شخصا با او ملاقات مي کند و اگر رهبر جمهوری اسلامی بخواهد با ریيس جمهوری نيکاراگوئه صحبت کند شخصا اين کاررا انجام مي دهد و با او ملاقات مي کند.
صادقانه بگويم گفت و گو با آمريکا مهمتر از گفت و گو با ونزوئلا و نيکاراگوئه است. اگر مقامات ايرانی می خواهند با آمريکا ملاقات کنند لازم است يک نفر که به رهبر جمهوری اسلامی نزديکتر است اين کار را انجام دهد.
آقای روبين، آيت الله خامنه ای گفته است که جمهوری اسلامی فعلا نمی خواهد با آمريکا مذاکره کند . به گفته مقامات جمهوری اسلامی، آنها نگران براندازی نرم ناتوی فرهنگی و انقلاب مخملی اند.
مایکل روبین
شما به موضوع خاصی توجه می کنيد. مسئله اين است که آمريکا چگونه بايد بداند که ايران در گفته هايش صادق است. تمام مسئله به اين سئوال بستگی دارد؛ اول اينکه آيا ايران در حين مذاکره با آمريکا غنی سازی را متوقف کند يا نه؟ اين موضوع هم به صداقت ايران بستگی دارد.
اگر ايران در مورد گفت و گوها صادق باشد آن وقت آمريکا می تواند مذاکره کند ولی اگر ايران صادق نباشد در آن صورت ممکن است با ما صحبت کنند برای وقت کشی. اين گونه مسائل و اينکه با چه مقامی بايد صحبت کنيم و آيا اين مقام قدرت سياسی دارد يا نه مختص ايران نيست. برای مثال وقتی که آمريکا و بريتانيا با ليبی مذاکره می کردند سه سال طول کشيد تا مقامات بريتانيایی مطمئن شوند که موافقت با مذاکره کنندگان ليبيایی عين موافقت با سرهنگ قذافی است و او به آن صحه خواهد گذاشت.
بنابر اين مهمترين سئوال مطرح در باره ايران اينست که اگر قرار باشد با ايران صحبت کنيم از کجا بفهميم که مذاکره کنندگان ايران صادق و جدی هستند؟ بايد بگويم که ايرانيان بسيار باهوشند. جمهوری اسلامی بسيار زرنگ است. اگر قرار است گفت و گو کنيم بايد هوشمندانه با ايرانيان صحبت کنيم و از ما سوء استفاده نکنند. بايد اضافه کنم که در خاورميانه - نه فقط در ايران - فکر می کنند که ديپلمات های آمريکایی ساده نگرند و بی تجربه اند.
۲۹ سال است که ايران و آمريکا در وضعيت به اصطلاح نه جنگ و نه صلح هستند. بالاخره اميدی به گفت و گوی دوجانبه و سازنده هست يا خير؟
بستگی به اين دارد که اميد را چگونه تعريف کنيم. ايران و آمريکا در عرض ۲۹ سال گذشته به طور مداوم با يکديگر گفت و گو کرده اند. گفت و گو نکردن اصلا مطرح نيست.
در سال ۲۰۰۳ ميلادی دو کشور با يکديگر گفت و گو کردند. در رابطه با موضوعي که به جريان «ايران کنترا» مشهور شده ايران و آمريکا باهم مذاکره کردند. مسئله گروگان گيری سفارت آمريکا در تهران زمانی اتفاق افتاد که دو کشور قرار بود رابطه جديدی با هم برقرار کنند.
نکته مهم اينکه دو کشور همواره با يکديگر گفت و گو کرده اند. بله اين اميد وجود دارد که دو کشور بيشتر باهم مذاکره کنند ولی مسئله مهم اينکه چگونه وارد گفت و گوهای سازنده شویم و با گروگانگيری تازه ای روبرو نشويم ؟ دوباره مسائل جريان «ايران کنترا» را نداشته باشيم.
گفت و گو نکردن مسئله بين دو کشور نيست، مسئله عدم اعتماد است ما بايد به طور جدی با اين مسئله برخورد کنيم.
