توجه مقام های دولت افغانستان به ایران همانند پاکستان، به عنوان یکی از کشورهایی که علیه کوشش های افغانستان برای رسیدن به ثبات فعالیت می کند، جلب شده است.
ايران و پاکستان در زمان نبردهای مجاهدين افغان و ارتش سرخ شوروی از اواخر دهه هفتاد تا اوايل دهه نود میلادی، از کشورهايی بودند که به طور نزديک در مسايل مربوط به افغانستان حضور داشتند.
هر دو کشور در عين حال پناهگاه میليون ها مهاجر افغان شدند. پس از سقوط حکومت کمونيستی نجيب الله در سال ۱۹۹۲، گروه ها و افراد مورد حمايت پاکستان قدرت را در افغانستان در دست گرفتند؛ با اين همه ايران و حتی هند و روسيه از حمايت های خود از گروه های مخالف پاکستان نکاستند.
با گذشت زمان، هر دو کشور ايران و پاکستان به حمايت کامل از نيروهايی که در مقابل هم صف آرايی کرده بودند، روی آوردند: پاکستان از طالبان حمايت می کرد و ايران تقريبا از هر گروهی که عليه طالبان می جنگيد.
پس از سقوط طالبان، با آنکه جمهوری اسلامی تاکيد می کرد که اين گروه توسط غرب به وجود آمده، اما به نظر می رسيد که اين کشور از سيستم جديد سياسی که در حال شکل گيری در افغانستان بود، ناراضی است.
با اين همه، جمهوری اسلامی ازبه طور چشمگير از طرفدارانش در افغانستان به خصوص در نزديکی مرز مشترک ايران و افغانستان، برای نمونه هرات، خواست تا با آرايش جديد سياسی همکاری کنند.
از همان روزهای نخست تشکيل دولت جديد در افغانستان، اين دولت به طور مستمر با ايالات متحده و بعد از آن ناتو همکاری کرد و در عين حال کوشيد با تهران نيز رابطه ای دوستانه برقرار کند.
با وجود اين، پشتون های افغانستان، ايران و فرهنگ فارسی را حرکتی خزنده عليه هويت فرهنگی افغانستان قلمداد می کنند.
برخی، علاوه بر تاثير و گسترش گويش تهرانی زبان فارسی، از برنامه های بلند مدت ايران برای افغانستان سخن می گويند.
«درگیری های مرزی»
مقام های افغانستان درغرب اين کشور می گويند در شرق ايران فعاليت هايی توسط اين کشور در حمايت و آموزش گروه های تروريستی و يا تجاوز به حريم هوايی اين کشور ديده می شود.
با اين همه هيچ واکنش رسمی توسط دولت افغانستان عليه آن نشان داده نمی شد. در حالی که عليه پاکستان بارها واکنش های رسمی نشان داده شده است.
در ميانه ماه فوريه، ژنرال داوود احدی، فرمانده مرزبانان افغانستان در استان نيمروز از سه مورد تجاوز هوايی جمهوری اسلامی به خاک افغانستان خبر داد.
در روز نهم ماه مارس ميلادی جاری مرزبانان ايران و افغانستان با يکديگر درگير شدند. بر اساس اخبار يک مرزبان ايرانی و يک مرزبان افغانستانی در اين درگيری کشته شدند.
در ماه فوريه ايران اقدام به احداث يک ديوار حفاظتی در بخشی از مرز خود با افغانستان در استان «نيمروز» کرد.
مقام های ايرانی گفتند اين ديوار برای جلوگيری از قاچاق مواد مخدر و ورود مهاجران غيرقانونی احداث می شود.
نور محمد حيدر، سخنگوی وزارت مرزها و مسايل مربوط به قبيله های افغانستان در همان زمان در گفت و گو با يک تلويزيون در کابل گفت که راه های بهتری برای جلوگيری از قاچاق مواد مخدر و مهاجرت غير قانونی وجود دارد. همکاری با نيروهای امنيتی افغانستان بهتر از ديوار کشيدن است.
به نوشته امين طرزی، تحليلگر راديو افغانستان آزاد ، يکی از مهم ترين دلايلی که کابل با تهران و از سوی ديگر دهلی نو همکاری می کند در اين نکته نهفته است که تنها پاکستان را در خشونت های افغانستان مقصر می داند.
امین طرزی می نویسد در کنار گزارش ها و موضع گيری هايی که از حمايت های ايران از گروه های شورشی در عراق سخن می گويند، گزارشی در مورد اين گونه فعاليت ها توسط جمهوری اسلامی در افغانستان بازتاب نمی يابند.
