دو روز پس از بازگشت آصف زرداری، رييس جمهور پاکستان از تهران، هيلاری کلينتون، وزير خارجه آمريکا، بمنظور هدايت دور دوم مذاکراتی که هدف آن برقراری همکاری های استراتژيک با هند است، عازم دهلی نو ميشود.
طی اقامت سه روزه کلينتون در هند، شيوه های پيشرفته مقابله با تروريسم، همکاری های دوجانبه اتمی، وضعيت جنگ در افغانستان و شرايط آشفته امنيتی در پاکستان، از اهم مسائلی است که مورد بررسی نمايندگان آمريکا و نمايندگان کشور ميزبان قرار خواهد گرفت.
دولت پاکستان نزديکی آمريکا به هند را تهديدی عليه امنيت ملی خود تلقی ميکند. متقابلا، هند نيز تنها کشوری است که پس از اعلام تعليق ۸۰۰ ميليون دلار کمکهای نظامی آمريکا به پاکستان، نسبت به اين موضوع ابراز رضايت کرد.
هند عامل تعادل قدرت در منطقه
سياست نزديکی بيشتر به هند، با توجه به وسعت خاک، تعداد جمعيت و شرايط جغرافيای سياسی آن کشور، به عنوان عامل ايجاد توازن در برابر قدرت رو به رشد چين در منطقه، از زمان رياست جمهوری جورج دبليو بوش، مورد توجه واشنگتن قرار گرفت.
توسعه همکاری های اتمی، و ارائه تکنولوژی پيشرفته هسته ای، بمنظور تامين انرژی مورد نياز هند، از جمله مهمترين بخش های مورد گفتگو مابين دو کشور در زمان دولت بوش بود.
با آغاز گفتگوهای ياد شده، هند علاقه کمتری نسبت به خريد گاز طبيعی از ايران نشان داد و تدريجا خود را از اجرای طرح احداث خط لوله مربوط، و مشارکت با پاکستان و ايران کنار کشيد. عامل بازدارنده دوم از نگاه هند، برای کنار کشيدن از طرح خريد گاز ايران، وضعيت امنيتی بی ثبات پاکستان و ادامه تنشهای سياسی مابين دهلی و اسلام آباد بود.
با وجود لغو موافقت خريد گاز طبيعی ايران توسط هند، که مورد درخواست واشينگتن در زمان بوش قرار داشت، فروش تکنولوژی پيشرفته اتمی به هند، به اين بهانه که هند تاکنون از پيوستن به معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای خودداری ورزيده، در کنگره آمريکا متوقف ماند. دولت اوباما با حضور اکثريت جمهوری خواهان در کنگره، اميدوار است تحقق اين همکاری ها با مخالفت های کمتری روبرو شود.
هند نيز طی دور دوم مذاکرات استراتژيکی با نمايندگان ارشد آمريکا، خواستار ضمانت های تازه برای عبور از موانع احتمالی در کنگره خواهد شد.
همکاری های امنيتی
يک هفته پيش از آغاز دور دوم مذاکرات راهبردی آمريکا و هند، بمبئی در ۱۳ ماه ژوئيه جاری، هدف يک انفجار تروريستی قرار گرفت. در نتيجه انفجار ۱۹ نفر جان خود را از دست داده و بيش از يکصد نفر زخمی شدند.
هند عموما منابع خارجی را در تدارک اقدامات تروريستی در داخل آن کشور مورد اتهام قرار ميدهد اگرچه افراطيون مذهبی داخلی آن کشور نيز تاکنون در اقدامات متعدد تروريستی عليه يکديگر دست داشته اند.
پس از تعطيل عمليات تاميل ها، نگرانی های امنيتی دهلی، اينک بيشتر از هر منبع خارجی ديگر، متوجه پاکستان و اقدامات افراطيون مسلمان در آن کشور، به تلافی ادامه حضور هند در کشمير است.
همراه با وزير خارجه آمريکا تعدادی از نمايندگان بخش خصوصی آن کشور نيز عازم هند شده اند تا ضمن معرفی نوآوری ها، روشها و محصولات پيشرفته مربوط به پيشگيری، مبارزه و کنترل اقدامات تروريستی، زمينه فروش تجهيزات خود را به هند فراهم سازند.
آمريکا از زمان حادثه ۱۱ سپتامبر در نيويورک به کسب تجارب و ساخت تجهيزات پيشرفتهای در زمينه مقابله با تروريسم دست يافته و مايل است هر چه پيشتر اين تجارب و تجهيزات را در اختيار ساير کشور های دوست قرار دهد.
دولت هند نيز متقابلا علاقمند است که مبادله اطلاعات با موسسات امنيتی آمريکا را در سطح کشور های متحد واشينگتن، افزايش دهد.
مناسبات استراتژيک
طی دور دوم مذاکرات استراتژيک آمريکا و هند، علاوه بر مسائل مربوط به انرژی، مقابله با تروريسم، آب و هوا و محيط زيست، آموزش و علوم و امور بهداشت، همکاری های دفاعی نيز قرار است مطرح شوند.
نيروهای نظامی هند عموما به تجهيزات قديمی توليد داخل و يا ساخت روسيه مجهز اند. همزمان با نوسازی ارتش چين، هند نيز علاقمند است با برخورداری از تجهيزات تازه نظامی، تا حدود ممکن فاصله موجود با رقيب بزرگ خود عقب را کاهش دهد.
آمريکا همچنين علاقمند است که هند در نوسازی افغانستان پس از پايان جنگ در آن کشور، نقش فعالی ايفا کند. طی مذاکرات خود در دهلی، هيلاری کلينتون مقامات هند را در جريان مذاکرات با شاخه های متعال طالبان نيز قرار خواهد داد.
هند علاوه بر داشتن مناسبات کاری مناسبی با کابل، سياست مهار ساختن پاکستان را از اين مسير نيز دنبال ميکند. پاکستان از توسعه اين روند و نزديکی کابل به دهلی بسيار ناراضی است.
دور اول مذاکرات آمريکا و هند بمنظور توسعه همکاری های استراتژيک در ماه مارس برگزار شد. در سفر سه روزه هيات بزرگ سياسی آمريکا به هند، که دور دوم اين مذاکرات را بعمل خواهند آورد، علاوه بر رابرت هورمتس، معاون وزير خارجه، مقامات ارشد مبارزه با تروريسم، منجمله جيمز کلاپر، مدير اطلاعات ملی آمريکا و معاون وزير امنيت داخلی نيز هيلاری کلينتون را همراهی ميکنند.
