ياداشت های روزانه محمد علی فروغی، که با ويراستاری و به کوشش ايرج افشار منتشر شد، تصويری زنده و عينی از فضای زمان نگارش خود به دست می دهد.
اين کتاب يادداشت های روزانه فروغی ۲۷ ساله را در سال های ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۲ هجری قمری، دو سال پيش از انقلاب مشروطه،به دوران سلطنت مظفرالدين شاه و به هنگامی که فروغی نوجوان عضو تحريريه نشريه تربيت و استاد علوم سياسی بود و تحصيلات عرفی و مذهبی خود را نيز همزمان در مراکز آموزشی جديد و مدارس مذهبی پی می گرفت،در بر می گيرد.
سنت ثبت روزانه حوادث و خاطره نويسی در آن روزگار در ميان چهره های فرهنگی و رجال سياسی ايران باب نبود اما فروغی در يادداشت های روزانه خود تصويرهائی زنده از زندگی خصوصی خود و از فضای علمی، فرهنگی و سياسی کشور در سال هائی که ايران آبستن انقلاب مشروطه بود،به دست داده و حتا گزارش روزانه آب و هوا را با قلمی زنده و روان ثبت کرده است.
ايرج افشار،محقق و کتاب شناس معتبر ايرانی، ياددشت های روزانه فروغی را بر اساس نسخه دست نويس او،که به کتابخانه مجلس اهداء شده،تنظيم کرده است.
محمد علی فروغی از با فرهنگ ترين،تاثيرگذارترين و مهم ترين چهره های فرهنگی و سياسی ايران و از درخشان ترين چهره های نسلی است که در آستانه انقلاب مشروطه و در تلاطم اين طوفان بزرگ فرهنگی و سياسی چشم خرد به جهان بازکردند، بر زبان و ادب و فرهنگ کلاسيک فارسی و فلسفه و حکمت ايرانی ــ اسلامی تسلط داشته و با يک يا چند زبان اروپای غربی و مبانی نظری و سياسی مدرنيته غرب آشنا بودند.
نسل فروغی در عرصه فرهنگی آثاری ماندگار و درخشان خلق و در عرصه سياست گرايش های ليبرالی را با نوعی ناسيوناليزم معتدل و شور تجدد و تحول خواهی را با واقعيت گرائی پيوند زد. فروغی و ديگر چهره های بزرگ نسل او در تحولات فرهنگی و سياسی انقلاب مشروطه حضور و تاثيری کارساز داشتند،به دوران سلطنت رضا شاه برای مدرن کردن ايران و بنا نهادن ساختارها و بنيادهای فکری،فرهنگی، سياسی و اجتماعی نو با او همکاری کردند و اغلب به تيغ استبداد او دچار شدند.
محمد علی فروغی در سال ۱۲۵۴ خورشيدی متولد شد. پدر او محمدحسين ذکاء‌الملک فروغی از شاخص ترين چهره های فرهنگی دوران قاجار و اديبی ليبرال منش،نويسنده و محققی توانا و بنيان گذار نشريه تربيت بود که در انقلاب مشروطه تاثيری کارساز داشت.
فروغی در کودکی و نوجوانی مبانی اسلام و زبان های عربی و فرانسه و ادبيات فارسی را از پدر و معلمان خانگی فراگرفت.در نوجوانی برای تحصيل طب به دارالفنون رفت اما پزشکی را رها کرد و به فلسفه،حکمت،سياست،تاريخ و ادبيات فارسی روی آورد و تحصيلات خود را در مذهب و حکمت اسلامی نيز در مدارس دينی تهران پی گرفت.
محمد علی فروغی در ۱۷ سالگی به تدريس تاريخ و فلسفه در درالفنون پرداخت و در وزارت نوپای انطباعات استخدام شد.پدر او در سال ۱۲۷۳ خورشيدی،يک سال پس از ترور ناصرالدين شاه،نشريه تربيت را بنيان نهاد و فروغی سردبيری اين نشريه را نيز بر عهده گرفت.
در سال ۱۲۷۸ خورشيدی مشيرالدوله از فروغی خواست تا معلمی مدرسه علوم سياسی را بر عهده گيرد و فروغی کتاب های ثروت ملل و تاريخ مشرق را برای تدريس در اين مدرسه تاليف کرد.
پس از پيروزی انقلاب مشروطه فروغی و پدر او قانون اساسی بلژيک را،که از ماخذ قانون اساسی مشروطه بود،به فارسی ترجمه کردند و محمد علی فروغی به نمايندگی مجلس اول انتخاب شد
زندگی سياسی فروغی با افت و خيزهای بسيار همراه بود.فروغی سه بار نماينده مجلس و بارها وزير شد. در دولت های رضا خان سردار سپه نيز چند بار وزير بود و پس از سقوط قاجار و آغاز سلطنت سلسله پهلوی، فروغی نخستين نخست وزير رضا شاه بود و شگفتا که به هنگام سقوط او در شهريور ۱۳۲۰ نيز آخرين نخست وزير او بود.
فروغی در سال ۱۳۰۷ نماينده ايران در جامعه ملل بود و در کنفرانس خلع سلاح ژنو سخنرانی کرد. رضا شاه در سال ۱۳۱۴ بر فروغی خشم گرفت و او را خانه نشين کرد و فروغی در ۶ سال خانه نشينی خود آثار بزرگان ادب کلاسيک فارسی از جمله کليات سعدی را تصحيح و برای چاپ آماده کرد و رياست فرهنگستان اول را نيز بر عهده داشت.
فروغی در شهريور ۱۳۲۰ به عنوان آخرين نخست وزير رضا شاه و نخستين نخست وزير فرزند او به جهان سياست بازگشت اما دولت او عمری کوتاه داشت. فروغی استعفا داد و در سال ۱۳۲۱ به بيماری قلبی در گذشت.
از آثار مهم فروغی می توان به سير حکمت در اروپا،اصول علم ثروت ملل، تاريخ مختصر ايران،تاريخ مختصر دولت قديم روم،حقوق اساسی يا آداب مشروطيت دول،تاريخ ملل قديمه مشرق،حکمت سقراط و افلاطون،آئين سخنوری،تصحيح و شرح فن سماع طبيعی ابن سينا،تصحيح کليات سعدی و رباعيات خيام،زبده ديوان حافظ و خلاصه شاهنامه اشاره کرد.
اين کتاب يادداشت های روزانه فروغی ۲۷ ساله را در سال های ۱۳۲۱ تا ۱۳۲۲ هجری قمری، دو سال پيش از انقلاب مشروطه،به دوران سلطنت مظفرالدين شاه و به هنگامی که فروغی نوجوان عضو تحريريه نشريه تربيت و استاد علوم سياسی بود و تحصيلات عرفی و مذهبی خود را نيز همزمان در مراکز آموزشی جديد و مدارس مذهبی پی می گرفت،در بر می گيرد.
سنت ثبت روزانه حوادث و خاطره نويسی در آن روزگار در ميان چهره های فرهنگی و رجال سياسی ايران باب نبود اما فروغی در يادداشت های روزانه خود تصويرهائی زنده از زندگی خصوصی خود و از فضای علمی، فرهنگی و سياسی کشور در سال هائی که ايران آبستن انقلاب مشروطه بود،به دست داده و حتا گزارش روزانه آب و هوا را با قلمی زنده و روان ثبت کرده است.
ايرج افشار،محقق و کتاب شناس معتبر ايرانی، ياددشت های روزانه فروغی را بر اساس نسخه دست نويس او،که به کتابخانه مجلس اهداء شده،تنظيم کرده است.
محمد علی فروغی از با فرهنگ ترين،تاثيرگذارترين و مهم ترين چهره های فرهنگی و سياسی ايران و از درخشان ترين چهره های نسلی است که در آستانه انقلاب مشروطه و در تلاطم اين طوفان بزرگ فرهنگی و سياسی چشم خرد به جهان بازکردند، بر زبان و ادب و فرهنگ کلاسيک فارسی و فلسفه و حکمت ايرانی ــ اسلامی تسلط داشته و با يک يا چند زبان اروپای غربی و مبانی نظری و سياسی مدرنيته غرب آشنا بودند.
نسل فروغی در عرصه فرهنگی آثاری ماندگار و درخشان خلق و در عرصه سياست گرايش های ليبرالی را با نوعی ناسيوناليزم معتدل و شور تجدد و تحول خواهی را با واقعيت گرائی پيوند زد. فروغی و ديگر چهره های بزرگ نسل او در تحولات فرهنگی و سياسی انقلاب مشروطه حضور و تاثيری کارساز داشتند،به دوران سلطنت رضا شاه برای مدرن کردن ايران و بنا نهادن ساختارها و بنيادهای فکری،فرهنگی، سياسی و اجتماعی نو با او همکاری کردند و اغلب به تيغ استبداد او دچار شدند.
محمد علی فروغی در سال ۱۲۵۴ خورشيدی متولد شد. پدر او محمدحسين ذکاء‌الملک فروغی از شاخص ترين چهره های فرهنگی دوران قاجار و اديبی ليبرال منش،نويسنده و محققی توانا و بنيان گذار نشريه تربيت بود که در انقلاب مشروطه تاثيری کارساز داشت.
فروغی در کودکی و نوجوانی مبانی اسلام و زبان های عربی و فرانسه و ادبيات فارسی را از پدر و معلمان خانگی فراگرفت.در نوجوانی برای تحصيل طب به دارالفنون رفت اما پزشکی را رها کرد و به فلسفه،حکمت،سياست،تاريخ و ادبيات فارسی روی آورد و تحصيلات خود را در مذهب و حکمت اسلامی نيز در مدارس دينی تهران پی گرفت.
محمد علی فروغی در ۱۷ سالگی به تدريس تاريخ و فلسفه در درالفنون پرداخت و در وزارت نوپای انطباعات استخدام شد.پدر او در سال ۱۲۷۳ خورشيدی،يک سال پس از ترور ناصرالدين شاه،نشريه تربيت را بنيان نهاد و فروغی سردبيری اين نشريه را نيز بر عهده گرفت.
در سال ۱۲۷۸ خورشيدی مشيرالدوله از فروغی خواست تا معلمی مدرسه علوم سياسی را بر عهده گيرد و فروغی کتاب های ثروت ملل و تاريخ مشرق را برای تدريس در اين مدرسه تاليف کرد.
پس از پيروزی انقلاب مشروطه فروغی و پدر او قانون اساسی بلژيک را،که از ماخذ قانون اساسی مشروطه بود،به فارسی ترجمه کردند و محمد علی فروغی به نمايندگی مجلس اول انتخاب شد
زندگی سياسی فروغی با افت و خيزهای بسيار همراه بود.فروغی سه بار نماينده مجلس و بارها وزير شد. در دولت های رضا خان سردار سپه نيز چند بار وزير بود و پس از سقوط قاجار و آغاز سلطنت سلسله پهلوی، فروغی نخستين نخست وزير رضا شاه بود و شگفتا که به هنگام سقوط او در شهريور ۱۳۲۰ نيز آخرين نخست وزير او بود.
فروغی در سال ۱۳۰۷ نماينده ايران در جامعه ملل بود و در کنفرانس خلع سلاح ژنو سخنرانی کرد. رضا شاه در سال ۱۳۱۴ بر فروغی خشم گرفت و او را خانه نشين کرد و فروغی در ۶ سال خانه نشينی خود آثار بزرگان ادب کلاسيک فارسی از جمله کليات سعدی را تصحيح و برای چاپ آماده کرد و رياست فرهنگستان اول را نيز بر عهده داشت.
فروغی در شهريور ۱۳۲۰ به عنوان آخرين نخست وزير رضا شاه و نخستين نخست وزير فرزند او به جهان سياست بازگشت اما دولت او عمری کوتاه داشت. فروغی استعفا داد و در سال ۱۳۲۱ به بيماری قلبی در گذشت.
از آثار مهم فروغی می توان به سير حکمت در اروپا،اصول علم ثروت ملل، تاريخ مختصر ايران،تاريخ مختصر دولت قديم روم،حقوق اساسی يا آداب مشروطيت دول،تاريخ ملل قديمه مشرق،حکمت سقراط و افلاطون،آئين سخنوری،تصحيح و شرح فن سماع طبيعی ابن سينا،تصحيح کليات سعدی و رباعيات خيام،زبده ديوان حافظ و خلاصه شاهنامه اشاره کرد.
