برای نخستين بار در تاريخ بازار جهانی طلا، ارزش اسمی اين کالا چهارشنبه بيستم آوريل مرز نمادين هر اونس هزار و پانصد دلار را پشت سر گذاشت و بدين سان تب فلز زرد به اوج تازه ای رسيد.
پناهگاه
در وضعيت فعلی اقتصاد جهانی، طلا در موقعيتی قرار گرفته که در جمع خبرگان محافل مالی از آن با عنوان «ارزش پناهگاهی» ياد ميشود.
هنگامی که سايه ابهام بر بازار های مالی سنگينی ميکند و افق ديد چندان روشن به نظر نمی رسد، پس انداز کنندگان و سرمايه گذاران برای حفظ دارايی های خود از خطر و يا بارور کردن آنها به «پناهگاه» روی مياورند. بعضی از ارز های بين المللی، و نيز مسکن و يا شماری از مواد اوليه، در موقعيت های گوناگون، نقش پناهگاه را بر عهده ميگيرند.
در شرايط کنونی، وضعيت عمومی اقتصاد جهانی بد نيست. شاخص های اقتصادی در ايالات متحده آمريکا آرام آرام رو به بهبود ميروند، آلمان به عنوان غول اقتصادی منطقه يورو بيش از بيش توانايی های خود را به نمايش ميگذارد و قدرت های نوظهور (چين، هند، برزيل و غيره) همچنان پيش می تازند.
با اين حال يک سلسله عوامل درجه خطر پذيری را در اقتصاد جهانی بالا برده است. خطر بازگشت تورم هم در مناطق پيشرفته صنعتی (از جمله انگلستان و تا اندازه ای منطقه يورو) و هم در قدرت های نوظهور (به ويژه چين و هند)، مديران باتک های مرکزی را نگران کرده است.
در منطقه يورو، نگرانی از بحران مالی ناشی از بدهی های بسيار سنگين چند کشور (يونان، ايرلند و پرتغال) و احتمال سرايت آن به اسپانيا و ديگر قدرت های مهم منطقه، بسيار جدی است. به همين سبب يورو، به رغم بالا بودن نرخ برابری آن به ويژه در مقايسه با دلار، در دراز مدت جلب اعتماد نمی کند.
و اما دلار، که معمولا در موقعيت های حساس بيت المللی نقش «پناهگاه» را بر عهده ميگيرد، در حال حاضر در وضعيت ضعيفی قرار دارد. ايالات متحده آمريکا از ضعف کنونی دلار کاملا راضی است و حتی به آن دامن ميزند، زيرا اين پديده صادراتش را بيشتر و وارداتش را کمتر ميکند و زمينه مساعدی را برای کاهش کسری موازنه بازرگانی نخستين اقتصاد جهان فراهم ميآورد.
ديگر عامل ضعف دلار، نگرانی در مورد اوجگيری بدهی های خارجی ايالات متحده است. با اين همه در مورد اين مساله اغراق نبايد کرد، به اين دليل ساده که بدهی خارجی آمريکا به پول ملی همان کشور يعنی دلار است و آمريکا برای بازپرداخت آن طبعا مستاصل نخواهد شد.
با اين همه ضعف دلار در حال حاضر اين پول را از ايفای نقش سنتی خود به عنوان پناهگاه برای صاحبان پس انداز و سرمايه گذاران، باز داشته است، به ويژه از آن رو که نرخ بهره در آمريکا بسيار پايين است.
در اين ميان وضعيت ژاپن را نيز نبايد ناديده گرفت. در پی زمين لرزه، سونامی و رويداد هسته ای، سومين اقتصاد جهان در موقعيتی شکننده قرار گرفته و آينده آن موجب تگرانی است.
بر همه اين عوامل بايد اوضاع ژئوپوليتيک در خاورميانه و شمال آفريقا را افزود که يکی از پيآمد های آن دامن زدن به اوجگيری بهای نفت است، عاملی که در بازگشت خطر تورم در جهان نقش اصلی را ايفا ميکند.
مجموعه اين عوامل (تنش های تورمی، بحران مالی در منطقه يورو، ضعف دلار، اوضاع ژاپن، تنش های ژئوپوليتيک) طلا را در حال حاضر به محکم ترين پناهگاه برای شمار زيادی از پس انداز کنندگان و سرمايه گذاران بدل کرده و ارزش آن را از مرز هر اونس هزار و پانصد دلار فراتر برده است.
با توجه به اين که در موقعيت کنونی شمار خريداران طلا بسيار بيشتر از شمار فروشندگان آن است، احتمال اين که طی چند ماه آينده ارزش هر اونس فلز زرد به مرز دو هزار دلار نزديک تر شود، کاملا جدی به نظر ميرسد، مگر آنکه تحولی مهم در داده های بنيادی تاثير گذار بر بازار های مالی، به وجود آيد.
آتش بازی در تهران
بازار طلای تهران نيز طبعا از تب و تاب های بازار جهانی در امان نيست. ولی برای درک آنچه طی چند روز گذشته در بازار تهران گذشت، شناخت تحولات بازار جهانی طلا به هيچوجه کافی نيست.
ترديدی نيست که وقتی قيمت طلا در بازار های دنيا بالا ميرود، اين افزايش در بازار طلا و سکه ايران هم منعکس ميشود.
طی چند ماه گذشته نوسانات قيمت طلا در ايران کم و بيش با نوسانات بهای اين کالا در بازار جهانی مرتبط بود. ولی از اوايل هفته جاری ايرانی، اوجگيری قيمت سکه در جمهوری اسلامی چنان شتاب گرفت که نسبت دادن آن به وضعيت موجود در بازار بين المللی غير ممکن شد. سه شنبه سی ام فروردين ماه بهای سکه طرح قديم به ۴۸۰ هزار تومان و بهای ربع سکه به ۱۶۰ هزار تومان رسيد.
برای درک اين «آتش بازی» در بازار طلای تهران، بايد بر عوامل اقتصادی و سياسی درون جمهوری اسلامی تکيه کرد.
اقتصاد ايران طولانی ترين دوره رکود بعد از جنگ با عراق را از سر ميگذراند و به ويژه خطر پيشروی آن به سوی يک تنش شديد تورمی کاملا ملموس است.
نرخ رسمی تورم نقطه به نقطه ايران، از اسفند ۱۳۸۸ تا اسفند ۱۳۸۹، در آستانه بيست در صد است. ولی با توجه به پيآمد های قانون معروف به هدفمند شدن يارانه ها، آهنگ پر شتاب رشد نقدينگی، چشم انداز تصويب يک بودجه به شدت انبساطی و تاثير پذيری از تورم جهانی، ايران در انتظار يک جهش چشمگير تورمی است.
پس انداز کنندگان ايرانی پيشروی گريز ناپذير به سوی اين جهش تورمی را به خوبی احساس ميکنند. به علاوه فضای سياسی کشور نيز رو به التهاب بيشتر ميرود و تنش های سياسی، اين بار در اردوی معروف به اصولگرايان، در حال اوجگيری است.
در اين شرايط تلاش برای جستجوی «پناهگاه» به منظور در امان ماندن از خطر های کنونی و آتی، طبعا شدت ميگيرد، به ويژه از آنرو که در پی کاهش سود بانکی، بخش مهمی از سپرده ها در جستجوی راه های تازه برای کسب سود و در امان ماندن از تورم اند.
بازار مسکن ايران، به دليل رکود حاکم بر آن، از جذب نقدينگی ناتوان است. بازار بورس نيز حبابی شده و دل بستن به آن، در شرايط کنونی، به خطر پذيری فراوان نياز دارد. ارز و طلا برای پاسخگويی به نياز های پس انداز کنندگان و گمانه زن های ايرانی از شرايط لازم برخورداند، ولی اين دو بازار از حساسيت های شديدا سياسی و امنيتی رنج می برند و زير کنترل شديد بانک مرکزی قرار دارند.
تجربه يک سال گذشته نشان داد که بانک مرکزی با تمام توان خود جلوی فرو ريزی ريال و اوجگيری بهای ارز را ميگيرد و حتی روی آوردن پس انداز کنندگان و گمانه زن ها را به دلار ويورو و ديگر ارز ها، نوعی توطئه برای به چالش کشيدن «اقتدار نظام» تلقی ميکند.
با توجه به رونق حاکم بر بازار جهانی نفت و سرازير شدن دلار های نفتی به خزانه جمهوری اسلامی، بانک مرکزی از امکانات لازم برای تاثير گذاری بر بازار ارز و جلوگيری از افزايش قيمت آن، جز در سطحی محدود و کاملا زير کنترل، برخوردار است.
هجوم به بازار طلا و سکه نيز، به دلايلی مشابه، برای مديران ارشد جمهوری اسلامی قابل تحمل نيست.
سه شنبه شب محمود بهمنی رييس کل بانک مرکزی اعلام کرد مقادير عظيمی سکه از طريق بانک کارگشايی به بازار عرضه خواهد شد و همين گفته باعث شد روز چهارشنبه بهای سکه به مقدار قابل توجهی کاهش يابد.
ذخاير طلای بانک مرکزی نسبتا بالا است، و بعضی از رسانه های معتبر اقتصادی نيز به تازگی با تکيه بر اسناد ويکی ليکس نوشتند که جمهوری اسلامی طی چند سال گذشته به خريد طلا روی آورده است. بنابراين در شرايط کنونی بانک مرکزی اگر بخواهد می تواند از راه مداخله در بازار طلا راه را بر اوجگيری بهای آن سد کند.
پناهگاه
در وضعيت فعلی اقتصاد جهانی، طلا در موقعيتی قرار گرفته که در جمع خبرگان محافل مالی از آن با عنوان «ارزش پناهگاهی» ياد ميشود.
هنگامی که سايه ابهام بر بازار های مالی سنگينی ميکند و افق ديد چندان روشن به نظر نمی رسد، پس انداز کنندگان و سرمايه گذاران برای حفظ دارايی های خود از خطر و يا بارور کردن آنها به «پناهگاه» روی مياورند. بعضی از ارز های بين المللی، و نيز مسکن و يا شماری از مواد اوليه، در موقعيت های گوناگون، نقش پناهگاه را بر عهده ميگيرند.
در شرايط کنونی، وضعيت عمومی اقتصاد جهانی بد نيست. شاخص های اقتصادی در ايالات متحده آمريکا آرام آرام رو به بهبود ميروند، آلمان به عنوان غول اقتصادی منطقه يورو بيش از بيش توانايی های خود را به نمايش ميگذارد و قدرت های نوظهور (چين، هند، برزيل و غيره) همچنان پيش می تازند.
با اين حال يک سلسله عوامل درجه خطر پذيری را در اقتصاد جهانی بالا برده است. خطر بازگشت تورم هم در مناطق پيشرفته صنعتی (از جمله انگلستان و تا اندازه ای منطقه يورو) و هم در قدرت های نوظهور (به ويژه چين و هند)، مديران باتک های مرکزی را نگران کرده است.
در منطقه يورو، نگرانی از بحران مالی ناشی از بدهی های بسيار سنگين چند کشور (يونان، ايرلند و پرتغال) و احتمال سرايت آن به اسپانيا و ديگر قدرت های مهم منطقه، بسيار جدی است. به همين سبب يورو، به رغم بالا بودن نرخ برابری آن به ويژه در مقايسه با دلار، در دراز مدت جلب اعتماد نمی کند.
و اما دلار، که معمولا در موقعيت های حساس بيت المللی نقش «پناهگاه» را بر عهده ميگيرد، در حال حاضر در وضعيت ضعيفی قرار دارد. ايالات متحده آمريکا از ضعف کنونی دلار کاملا راضی است و حتی به آن دامن ميزند، زيرا اين پديده صادراتش را بيشتر و وارداتش را کمتر ميکند و زمينه مساعدی را برای کاهش کسری موازنه بازرگانی نخستين اقتصاد جهان فراهم ميآورد.
ديگر عامل ضعف دلار، نگرانی در مورد اوجگيری بدهی های خارجی ايالات متحده است. با اين همه در مورد اين مساله اغراق نبايد کرد، به اين دليل ساده که بدهی خارجی آمريکا به پول ملی همان کشور يعنی دلار است و آمريکا برای بازپرداخت آن طبعا مستاصل نخواهد شد.
با اين همه ضعف دلار در حال حاضر اين پول را از ايفای نقش سنتی خود به عنوان پناهگاه برای صاحبان پس انداز و سرمايه گذاران، باز داشته است، به ويژه از آن رو که نرخ بهره در آمريکا بسيار پايين است.
در اين ميان وضعيت ژاپن را نيز نبايد ناديده گرفت. در پی زمين لرزه، سونامی و رويداد هسته ای، سومين اقتصاد جهان در موقعيتی شکننده قرار گرفته و آينده آن موجب تگرانی است.
بر همه اين عوامل بايد اوضاع ژئوپوليتيک در خاورميانه و شمال آفريقا را افزود که يکی از پيآمد های آن دامن زدن به اوجگيری بهای نفت است، عاملی که در بازگشت خطر تورم در جهان نقش اصلی را ايفا ميکند.
مجموعه اين عوامل (تنش های تورمی، بحران مالی در منطقه يورو، ضعف دلار، اوضاع ژاپن، تنش های ژئوپوليتيک) طلا را در حال حاضر به محکم ترين پناهگاه برای شمار زيادی از پس انداز کنندگان و سرمايه گذاران بدل کرده و ارزش آن را از مرز هر اونس هزار و پانصد دلار فراتر برده است.
با توجه به اين که در موقعيت کنونی شمار خريداران طلا بسيار بيشتر از شمار فروشندگان آن است، احتمال اين که طی چند ماه آينده ارزش هر اونس فلز زرد به مرز دو هزار دلار نزديک تر شود، کاملا جدی به نظر ميرسد، مگر آنکه تحولی مهم در داده های بنيادی تاثير گذار بر بازار های مالی، به وجود آيد.
آتش بازی در تهران
بازار طلای تهران نيز طبعا از تب و تاب های بازار جهانی در امان نيست. ولی برای درک آنچه طی چند روز گذشته در بازار تهران گذشت، شناخت تحولات بازار جهانی طلا به هيچوجه کافی نيست.
ترديدی نيست که وقتی قيمت طلا در بازار های دنيا بالا ميرود، اين افزايش در بازار طلا و سکه ايران هم منعکس ميشود.
طی چند ماه گذشته نوسانات قيمت طلا در ايران کم و بيش با نوسانات بهای اين کالا در بازار جهانی مرتبط بود. ولی از اوايل هفته جاری ايرانی، اوجگيری قيمت سکه در جمهوری اسلامی چنان شتاب گرفت که نسبت دادن آن به وضعيت موجود در بازار بين المللی غير ممکن شد. سه شنبه سی ام فروردين ماه بهای سکه طرح قديم به ۴۸۰ هزار تومان و بهای ربع سکه به ۱۶۰ هزار تومان رسيد.
برای درک اين «آتش بازی» در بازار طلای تهران، بايد بر عوامل اقتصادی و سياسی درون جمهوری اسلامی تکيه کرد.
اقتصاد ايران طولانی ترين دوره رکود بعد از جنگ با عراق را از سر ميگذراند و به ويژه خطر پيشروی آن به سوی يک تنش شديد تورمی کاملا ملموس است.
نرخ رسمی تورم نقطه به نقطه ايران، از اسفند ۱۳۸۸ تا اسفند ۱۳۸۹، در آستانه بيست در صد است. ولی با توجه به پيآمد های قانون معروف به هدفمند شدن يارانه ها، آهنگ پر شتاب رشد نقدينگی، چشم انداز تصويب يک بودجه به شدت انبساطی و تاثير پذيری از تورم جهانی، ايران در انتظار يک جهش چشمگير تورمی است.
پس انداز کنندگان ايرانی پيشروی گريز ناپذير به سوی اين جهش تورمی را به خوبی احساس ميکنند. به علاوه فضای سياسی کشور نيز رو به التهاب بيشتر ميرود و تنش های سياسی، اين بار در اردوی معروف به اصولگرايان، در حال اوجگيری است.
در اين شرايط تلاش برای جستجوی «پناهگاه» به منظور در امان ماندن از خطر های کنونی و آتی، طبعا شدت ميگيرد، به ويژه از آنرو که در پی کاهش سود بانکی، بخش مهمی از سپرده ها در جستجوی راه های تازه برای کسب سود و در امان ماندن از تورم اند.
بازار مسکن ايران، به دليل رکود حاکم بر آن، از جذب نقدينگی ناتوان است. بازار بورس نيز حبابی شده و دل بستن به آن، در شرايط کنونی، به خطر پذيری فراوان نياز دارد. ارز و طلا برای پاسخگويی به نياز های پس انداز کنندگان و گمانه زن های ايرانی از شرايط لازم برخورداند، ولی اين دو بازار از حساسيت های شديدا سياسی و امنيتی رنج می برند و زير کنترل شديد بانک مرکزی قرار دارند.
تجربه يک سال گذشته نشان داد که بانک مرکزی با تمام توان خود جلوی فرو ريزی ريال و اوجگيری بهای ارز را ميگيرد و حتی روی آوردن پس انداز کنندگان و گمانه زن ها را به دلار ويورو و ديگر ارز ها، نوعی توطئه برای به چالش کشيدن «اقتدار نظام» تلقی ميکند.
با توجه به رونق حاکم بر بازار جهانی نفت و سرازير شدن دلار های نفتی به خزانه جمهوری اسلامی، بانک مرکزی از امکانات لازم برای تاثير گذاری بر بازار ارز و جلوگيری از افزايش قيمت آن، جز در سطحی محدود و کاملا زير کنترل، برخوردار است.
هجوم به بازار طلا و سکه نيز، به دلايلی مشابه، برای مديران ارشد جمهوری اسلامی قابل تحمل نيست.
سه شنبه شب محمود بهمنی رييس کل بانک مرکزی اعلام کرد مقادير عظيمی سکه از طريق بانک کارگشايی به بازار عرضه خواهد شد و همين گفته باعث شد روز چهارشنبه بهای سکه به مقدار قابل توجهی کاهش يابد.
ذخاير طلای بانک مرکزی نسبتا بالا است، و بعضی از رسانه های معتبر اقتصادی نيز به تازگی با تکيه بر اسناد ويکی ليکس نوشتند که جمهوری اسلامی طی چند سال گذشته به خريد طلا روی آورده است. بنابراين در شرايط کنونی بانک مرکزی اگر بخواهد می تواند از راه مداخله در بازار طلا راه را بر اوجگيری بهای آن سد کند.
