ادعای افزایش صادرات نفت ایران به رغم کاهش تولید

هرمز قلاوند مدير عامل شرکت مناطق نفت خيز جنوب می گويد که به رغم تحقق «۹۹ و ۹۸ درصدی» برنامه های توليد نفت خام در مناطق نفت خيز جنوبی، کاهش توليد نفت در مناطق نفت خيز جنوب آغاز شده است. وی گفته است که اکثر مخازن هيدروکربوری مناطق نفت خيز جنوب در نيمه دوم عمر خود قرار دارند و به اين دليل مخازن موجود سير کاهش توليد خود را آغاز کرده اند و بايد برای توليد صيانتی نفت و گاز، تثبيت و پايداری توليد راهکارهای لازم انجام بگيرد.

اظهارات آقای قلاوند در مورد تحقق تقريبا صد درصدی برنامه های توليد نفت در حالی است که حميدرضا کاتوزيان، رئيس کمسيون انرژی مجلس شورای اسلامی ايران در ۱۷ تير طی مصاحبه ای با "خبر آنلاين" گفته است که، دولت احمدی نژاد با اختصاص بودجه‌های عمرانی به امور جاری و از جمله پرداخت نقدی يارانه‌های ، بسياری از طرح‌ها را متوقف کرده است.

به گفته اين نماينده مجلس بخشی از بودجه توسعه ميدان پارس جنوبی نيز صرف پرداخت نقدی يارانه‌ها شده است. آقای کاتوزيان قبلا نيز با انتقاد از عدم تحقق توليد ۵ ميليون بشکه نفت در برنامه پنج ساله چهارم توسعه (۲۰۰۵-۲۰۰۱) گفته است که توليد نفت ايران روزانه ۷۲ هزار بشکه کاهش يافته است. طبق آمار شرکت «بی پی» نيز، توليد نفت ايران در سال ۲۰۱۰ نسبت به سال ۲۰۰۸ از۴ ميليون و ۳۲۷ هزار به ۴ ميليون و ۲۴۵ هزار بشکه رسيده است.

دولت ايران از محل حذف يارانه ها اميدوار است که در سال جاری ۶۲ ميليارد دلار درآمد داشته باشد، نيمی از اين رقم (۳۱ ميليارد دلار) به حساب بانکی مردم به عنوان «يارانه نقدی» ريخته خواهد شد، ۳۰ درصد به پروژه های نفتی و عمرانی اختصاص خواهد يافت (بيش از ۱۸ ميليارد دلار) و ۲۰ درصد (کمتر از ۱۳ ميليارد دلار) به حساب دولت ريخته خواهد شد. ايران تا سال ۸۹ در عرض سه ماه ۱۱ ميليارد و ۲۰۰ ميليون دلار به حساب بانکی مردم واريز کرده است که با احتساب ۴۴ دلار برای هر شهروند، انتظار می رود در سال جاری دولت تا سقف ۶ ميليارد دلار کسری بودجه برای پرداخت يارانه ها داشته باشد. کاتوزيان می گويد علاوه بر اختصاص بودجه عمرانی به يارانه های نقدی، مصرف هفت ميليارد و ۷۰۰ ميليون دلار بودجه ای که برای پيشرفت پروژه های نفتی در نظر گرفته شده بود نيز با شبهات فراوان روبروست.

روز چهارشنبه، محمد علی آبادی سرپرست وزارت نفت نيز در مراسم افتتاح «بورس نفت» گفته است که شريک قطری ايران دو برابر بيشتر از ايران از ميدان مشترک پارس جنوبی نفت و گاز توليد می کند. بگفته وی، هم اکنون کشور امارات از ميادين مشترک با ايران به طور متوسط روزانه ۴۷۰ ميليون متر مکعب گاز و حدود ۴۰۰ هزار بشکه نفت خام برداشت می کند، اظهارداشت: اين در حالی است که سهم ايران از اين حوزه مشترک تنها توليد روزانه ۲۰۰ ميليون متر مکعب گاز طبيعی است. ايران تاکنون ۸ فاز از ۲۸ فاز پارس جنوبی را عملياتی کرده و فازهای ۹ و ۱۰ نيز نصف و نيمه افتتاح شده اند. خبرگزاری مهر هم در گزارشی که هفته گذشته منتشر کرد، زيان ايران از افتتاح زودهنگام فازهای ۹ و ۱۰ را ۶ ميليارد دلار ارزيابی کرده است.

ميدان گازی مشترک "پارس جنوبی" که نيمی از ذخاير گاز ايران را در دل خود جای داده است، حاوی ۲۸ تريليون متر مکعب گاز به همراه ۴۵ ميليارد بشکه ميعانات گازی است که نيمی از آن در صورت برداشت مساوی به ايران می رسد. هم اکنون قطر معادل بيش از ۱۶ فاز پروژه پارس جنوبی ايران، از اين ميدان گاز برداشت می کند.

«افزايش ۲۶۰ هزار بشکه صادرات نفت ايران»

خبرگزاری مهر از قول مقامات نفتی نقل کرده است که صادرات نفت ايران اخيرا ۲۶۰ هزار بشکه افزايش داشته است. دکتر "هومن پيمانی" رئيس بخش امنيت انرژی در موسسه تحقيقات انرژی دانشگاه ملی سنگاپور در گفتگو با راديو فردا می گويد: «بعد از آزادسازی قيمت حاملهای انرژی، خصوصا بنزين، طبيعتا مصرف نفت خام در ايران کاهش يافته است، اما اينکه اين کاهش تا چه ميزان بوده و واقعا ايران تا چه سقفی توانسته مازاد مصرف نفت خود را افزايش داده و صادر کند، دقيقا نمی شود قضاوت کرد».

ايران در ماه دسامبر سال ۲۰۱۰ قسمتی از يارانه حاملهای انرژی را حذف کرد. هنوز هيچ سازمان معتبر بين المللی آمار توليد، ظرفيت پالايشگاهی، مصرف و صادرات نفت ايران برای سال ۲۰۱۱ را منتشر نکرده است، اما طبق آمار شرکت «بی پی» ايران در سال ۲۰۱۰، روزانه ۱ ميليون و ۷۹۹ هزار بشکه نفت مصرف داخلی داشته است که نسبت به سال ۲۰۰۹ رشد يک درصدی داشته است. ايران می گويد ظرفيت پالايشگاهی اين کشور ۱ ميليون و ۶۰۰ هزار بشکه در روز است و مابقی نفت توليدی خود را که معادل ۲ ميليون و ششصد هزار بشکه است، صادر می کند. طبق آمار بی پی، ايران در سال ۲۰۱۰ روزانه توانايی صادرات ۲ ميليون و ۴۴۶ هزار بشکه را داشته است.

به عقيده آقای پيمانی ايران در چند سال گذشته بصورت جدی تر در زمينه نفت و گاز سرمايه گذاری کرده و تاحدودی هم در اين زمينه موفق بوده است. اما برداشت يارانه ها و کاهش مصرف بنزين، امکان اينکه ايران بتواند بدون بالا بردن سقف توليد، صادرات نفت خود را افزايش دهد، به شرطی که افزايش قيمتها در الگوی مصرفی مردم تاثير جدی بگذارد، بوجود آورده است.

«منجد ماندن پول نفت صادراتی ايران در حسابهای بانکی هند»

روز چهارشنبه، سيدمحسن قمصری مدير امور بين المللی شرکت ملی نفت ايران اظهار داشته است که ايران روزانه ۴۰۰ هزار بشکه نفت به هند صادر ميکند که ارزش آن ماهانه حدودا يک ميليارد دلار است.

بانک مرکزی هند از دسامبر سال ۲۰۱۰ پرداخت بهای نفت وارداتی هند از ايران را از طريق سيستم انتقالات پولی اتحاديهٔ پاياپای آسيايی متوقف کرده و هم اکنون طبق گفته آقای قمصری ماهانه بدهی هند به ايران يک مليارد دلار در ماه روی هم انباشته می شود و ايران قادر نيست اين مبلغ را دريافت کند.

در کنار اين معضل، ترکی الفيصل شاهزاده سعودی اخيرا اظهار داشته است که عربستان آماده است از ظرفيت مازاد بر توليد (۲ الی ۲ و نيم ميليون بشکه در روز) استفاده کند تا جای ايران را در بازار کشورهای نيازمند به نفت پر کند. طبق آمار آژانس بين المللی انرژی عربستان عملا در سال ۲۰۱۱ توليدات نفت خود را تا سقف يک ميليون بشکه در روز افزايش داده است.

ايران هم اکنون به غير از هند، روزانه کمتر از ۴۰۰ هزار بشکه نفت نيز به چين صادر می کند. آقای پيمانی می گويد: «در تئوری عربستان می تواند از ظرفيت مازاد بر توليد خود استفاده کند، اما عملا اين ظرفيت را ندارد که کاملا جای ايران را پر کند، از طرفی مساله امنيت انرژی (از طريق متنوع سازی منابع دريافت انرژی) برای مصرف کنندگان نفت اهميت دارد و چين و هند اين ريسک را نخواهند کرد که همه تخم مرغهای خود را در يک سبد (عربستان) قرار دهند، خصوصا اينکه کشورهای عربی خليج فارس در حال حاضر عملا تامين کننده نفت هند و چين هستند.

کشوری مانند چين در کشورهای دارای نفت و گاز سرمايه گذاری انبوهی کرده است و اولويت آن متنوع سازی منابع دريافت انرژی برای واردات است».