با تاکيد هيلاری کلينتون وزير خارجه آمريکا داير بر اين که مفاد پيشنهاد تحويل سوخت از سوی روسيه و فرانسه برای راکتور آزمايشگاهی تهران، در قبال خارج ساختن ۷۵ در صد از ذخيره اورانيوم غنی شده ايران، تغيير نخواهد يافت، در عمل توپ مذاکرات معلق مانده اتمی به زمين تهران رسيده و اينک نگاه ها متوجه حرکت بعدی جمهوری اسلامی شده است.
ظاهرا آژانس بین المللی انرژی اتمی که پاسخ شفاهی و مشروط ايران را توسط علی اصغر سلطانيه سفير جمهوری اسلامی در آژانس دريافت داشته و سه کشور آمريکا ، روسيه و فرانسه که از جانب گروه ۱+ ۵ طرف های مذاکرات چهار جانبه ۱۹ تا ۲۱ وين با ايران بوده اند، همچنان در انتظار تحول مثبت و تازه ای در اين زمينه بسر ميبرند.
بن بست تازه ای که بدنبال پاسخ منفی ايران در مسير مذاکرات اتمی بوجود آمده در عمل روسيه و آمريکا را در شرايط فوق العاده دشواری قرار داده است.
از يک سو آمريکا اميدوار است که ديپلماسی پرهيز از خشونت اوباما که برای او جايزه زود هنگام صلح نوبل را نيز به ارمغان آورده ، در قبال برنامه های اتمی ايران به نتيجه برسد.
روسيه نيز اميدوار است که با خارج شدن پرونده اتمی ايران از وضعيت کنونی، همکاری های نظامی و اتمی با تهران را نه تنها بدون مزاحمت ادامه داده که حتی افزايش دهد.
تامين هدف های دو کشور ياد شده تنها در شرايطی امکان پذير ميبود که جمهوری اسلامی به موضوع رضايت تلويحی دبير شورای امنيت ملی ايران با در خواست غرب داير بر مبادله ۱۲۰۰ کيلو گرم از اورانيوم غنی شده با غلظت تا ۴ در صدر خود، در مقابل دريافت سوخت برای راکتور اتمی آزمايشگاهی تهران وفادار ميماند.
اما تهران که ظاهرا با اندکی تاخير به هزينه های واقعی تن دادن به معامله پيشنهادی البرادعی پی برده اينک به هيچ وجه آماده پذيرفتن آن نيست. اظهارات اخير رهبر جمهوری اسلامی داير بر اينکه «پشت هر لبخند آمريکا به ايران خنجری نهفته » ، نشانه ديگری است بر سخت تر شدن مواضع ايران در مقابل غرب و بخصوص آمريکا.
هدف ايران برای داخل شدن در گفتگوهای اول ماه اکتبر در ژنو، علاوه بر آرام کردن فشارهای جامعه جهانی پس از اعلام و جود مرکز دوم غنی سازی اورانيوم ايران در روستای فردو-قم، مشروع ساختن غنی سازی اورانيوم در داخل ايران بود و نه رها ساختن آن.
در صورت اجبار ( نا محتمل ) به ترک غنی سازی اوانيوم نيز، بهای درخواستی ايران نمی توانست به تامين سوخت برای ادامه فعاليت کم اهميت راکتور آزمايشگاهی تهران محدود بماند.
داخل شدن در مذاکرات ژنو که بصورت موقت فشار های سياسی و تبليغاتی عليه ايران را کاهش داد، در حقيقت يکی از دو هدف تهران را تامين کرد. ولی پاسخ مثبت و تلويحی ايران به همکاری اتمی نمی توانست و نميتواند به تحويل اورانيوم غنی شده در اختيار ايران و متعاقباً قطع غنی سازی بيانجامد.
حتی پاسخ مثبت تهران نيز نميتوانست و نمی بايد بعنوان پاسخ قطعی و يا دست يافتن نهايی به نتيجه دلخواه غرب تعبير ميشد.
در گذشته کره شمالی نيز، طی چند دوره مذاکرات اتمی با آمريکا و ساير اعضاء گروه پنج بعلاوه یک، متعهد تعطيل تجهيزات فرآوری پلوتونيوم و از رده خارج ساختن راکتور آب سنگين خود شده است. راکتور ياد شده منبع توليد پلوتونيوم برای کره شمالی است و پيون يانگ با استفاده از آن مبادرت به ساختن بمب هسته ای کرده است.
کره شمالی، يکبار از خط قرمز تعيين شده عبور کرده و در سال ۲۰۰۷ به آزمايش اتمی مبادرت ورزيده است. از سال ۲۰۰۷ به اين سو نيز هر زمان نيازمند کمک های اقتصادی کره جنوبی و يا متحدان محلی غرب بوده، به انجام گفتگو با آمريکا رضايت داده و اندکی بعد به توافق های انجام شده پشت کرده است.
اينک جمهوری اسلامی که در گذشته الگو برداری موفقی از بر نامه های توسعه موشکی کره شمالی داشته، در تعقيب ديپلماسی اتمی خود نيز ظاهرا کره شمالی را سرمشق قرار داده است. بنظر ميرسد داخل شده در مذاکرات ماه اول اکتبر ژنو با گروه ۱+۵ ، و بعد شرکت در گفتگوهای ۱۹ تا ۲۱ اکتبر در وين با گروه ۳ در تعقيب همين روش صورت گرفته است.
با تعقيب اين روش جمهوری اسلامی اميدوار بوده که شدت گرفتن بحران های منطقه ای بخصوص در عراق و افغانستان و پاکستان، ايران و برنامه اتمی ايران را از مرکز توجه جامعه جهانی خارج سازد.
چنين شرايط دشواری اينک در هر سه کشور ياد شده فراهم آمده است. ترديد های ايجاد شده پيرامون مشروعيت دولت مورد حمايت امريکا و غرب در کابل نيز، مواضع اخلاقی مخالفان برنامه های توسعه اتمی جمهوری اسلامی را در منطقه محکمتر از پيش نساخته است. به اين ترتيب مقابله موثر با برنامه های اتمی ايران در بهترين شرايط، همچنان با همان دشواری هايی روبرو است که در گذشته مواجه بوده است.
عمده ترين اين دشواری ها نبودن هماهنگی کامل مابين اعضاء دائمی شورای امنيت برای افزايش فشار های بيشتر و اعمال تحريم های تازه عليه ايران است.
ايران تاکنون در جهت پيشگيری از اعمال تحريم های تازه در شورای امنيت عليه خود موفق بوده است. ايجاد اميد نيم های بند برای رسيدن به توافق احتمالی از راه انجام گفتگو، و همچنين تفرقه مابين اعضاء دائمی شورای امنيت، طی دو سال گذشته مانع از تصويب تحريم های سختتر عليه ايران شده است.
با درک اين دشواری ها، آمريکا و متحدان غربی آن کشور ظاهرا به اين نتيجه رسيده اند که دادن هر نوع امتياز تازه پيرامون مفاد معامله پيشنهادی ، ريختن آب بيشتر به آسياب تهران و ياری دادن جمهوری اسلامی در راه خريدن وقت بيشتر است، و نه دست يافتن به توافقی که در نهايت به توقف برنامه های اتمی ايران بيانجامد.
به اين ترتيب، تصميم به عدم تغيير در مفاد معامله پيشنهادی، با هدف ايستادی بيشتر در مقابل ايران صورت گرفته است. انتظار آمريکا و متحدان آن از اتخاذ اين موضع، داخل شدن در يک دور مذاکرات تازه با تهران، بدون قبول هر پيش شرط و يا دادن امتياز تازه است.
به اين ترتيب، توپ مذاکرات اتمی به زمين ايران ارسال شده است. آمريکا انتظار دارد که با قرار گرفتن در برابر نمايندگان ايران، يا بار ديگر آنها را به قبول تعهدات قبلی در ژنو و وين وادار ساخته و يا برای مقابله موثر و فوری با ايران از هماهنگی و همکاری بيشتر روسيه و چين بر خوردار شود.
-----------------------
دیدگاه‌های انعکاس یافته در این یادداشت، الزاماً بازتاب نظرات رادیو فردا نیست.
ظاهرا آژانس بین المللی انرژی اتمی که پاسخ شفاهی و مشروط ايران را توسط علی اصغر سلطانيه سفير جمهوری اسلامی در آژانس دريافت داشته و سه کشور آمريکا ، روسيه و فرانسه که از جانب گروه ۱+ ۵ طرف های مذاکرات چهار جانبه ۱۹ تا ۲۱ وين با ايران بوده اند، همچنان در انتظار تحول مثبت و تازه ای در اين زمينه بسر ميبرند.
بن بست تازه ای که بدنبال پاسخ منفی ايران در مسير مذاکرات اتمی بوجود آمده در عمل روسيه و آمريکا را در شرايط فوق العاده دشواری قرار داده است.
از يک سو آمريکا اميدوار است که ديپلماسی پرهيز از خشونت اوباما که برای او جايزه زود هنگام صلح نوبل را نيز به ارمغان آورده ، در قبال برنامه های اتمی ايران به نتيجه برسد.
روسيه نيز اميدوار است که با خارج شدن پرونده اتمی ايران از وضعيت کنونی، همکاری های نظامی و اتمی با تهران را نه تنها بدون مزاحمت ادامه داده که حتی افزايش دهد.
تامين هدف های دو کشور ياد شده تنها در شرايطی امکان پذير ميبود که جمهوری اسلامی به موضوع رضايت تلويحی دبير شورای امنيت ملی ايران با در خواست غرب داير بر مبادله ۱۲۰۰ کيلو گرم از اورانيوم غنی شده با غلظت تا ۴ در صدر خود، در مقابل دريافت سوخت برای راکتور اتمی آزمايشگاهی تهران وفادار ميماند.
اما تهران که ظاهرا با اندکی تاخير به هزينه های واقعی تن دادن به معامله پيشنهادی البرادعی پی برده اينک به هيچ وجه آماده پذيرفتن آن نيست. اظهارات اخير رهبر جمهوری اسلامی داير بر اينکه «پشت هر لبخند آمريکا به ايران خنجری نهفته » ، نشانه ديگری است بر سخت تر شدن مواضع ايران در مقابل غرب و بخصوص آمريکا.
هدف ايران برای داخل شدن در گفتگوهای اول ماه اکتبر در ژنو، علاوه بر آرام کردن فشارهای جامعه جهانی پس از اعلام و جود مرکز دوم غنی سازی اورانيوم ايران در روستای فردو-قم، مشروع ساختن غنی سازی اورانيوم در داخل ايران بود و نه رها ساختن آن.
در صورت اجبار ( نا محتمل ) به ترک غنی سازی اوانيوم نيز، بهای درخواستی ايران نمی توانست به تامين سوخت برای ادامه فعاليت کم اهميت راکتور آزمايشگاهی تهران محدود بماند.
داخل شدن در مذاکرات ژنو که بصورت موقت فشار های سياسی و تبليغاتی عليه ايران را کاهش داد، در حقيقت يکی از دو هدف تهران را تامين کرد. ولی پاسخ مثبت و تلويحی ايران به همکاری اتمی نمی توانست و نميتواند به تحويل اورانيوم غنی شده در اختيار ايران و متعاقباً قطع غنی سازی بيانجامد.
حتی پاسخ مثبت تهران نيز نميتوانست و نمی بايد بعنوان پاسخ قطعی و يا دست يافتن نهايی به نتيجه دلخواه غرب تعبير ميشد.
در گذشته کره شمالی نيز، طی چند دوره مذاکرات اتمی با آمريکا و ساير اعضاء گروه پنج بعلاوه یک، متعهد تعطيل تجهيزات فرآوری پلوتونيوم و از رده خارج ساختن راکتور آب سنگين خود شده است. راکتور ياد شده منبع توليد پلوتونيوم برای کره شمالی است و پيون يانگ با استفاده از آن مبادرت به ساختن بمب هسته ای کرده است.
کره شمالی، يکبار از خط قرمز تعيين شده عبور کرده و در سال ۲۰۰۷ به آزمايش اتمی مبادرت ورزيده است. از سال ۲۰۰۷ به اين سو نيز هر زمان نيازمند کمک های اقتصادی کره جنوبی و يا متحدان محلی غرب بوده، به انجام گفتگو با آمريکا رضايت داده و اندکی بعد به توافق های انجام شده پشت کرده است.
اينک جمهوری اسلامی که در گذشته الگو برداری موفقی از بر نامه های توسعه موشکی کره شمالی داشته، در تعقيب ديپلماسی اتمی خود نيز ظاهرا کره شمالی را سرمشق قرار داده است. بنظر ميرسد داخل شده در مذاکرات ماه اول اکتبر ژنو با گروه ۱+۵ ، و بعد شرکت در گفتگوهای ۱۹ تا ۲۱ اکتبر در وين با گروه ۳ در تعقيب همين روش صورت گرفته است.
با تعقيب اين روش جمهوری اسلامی اميدوار بوده که شدت گرفتن بحران های منطقه ای بخصوص در عراق و افغانستان و پاکستان، ايران و برنامه اتمی ايران را از مرکز توجه جامعه جهانی خارج سازد.
چنين شرايط دشواری اينک در هر سه کشور ياد شده فراهم آمده است. ترديد های ايجاد شده پيرامون مشروعيت دولت مورد حمايت امريکا و غرب در کابل نيز، مواضع اخلاقی مخالفان برنامه های توسعه اتمی جمهوری اسلامی را در منطقه محکمتر از پيش نساخته است. به اين ترتيب مقابله موثر با برنامه های اتمی ايران در بهترين شرايط، همچنان با همان دشواری هايی روبرو است که در گذشته مواجه بوده است.
عمده ترين اين دشواری ها نبودن هماهنگی کامل مابين اعضاء دائمی شورای امنيت برای افزايش فشار های بيشتر و اعمال تحريم های تازه عليه ايران است.
ايران تاکنون در جهت پيشگيری از اعمال تحريم های تازه در شورای امنيت عليه خود موفق بوده است. ايجاد اميد نيم های بند برای رسيدن به توافق احتمالی از راه انجام گفتگو، و همچنين تفرقه مابين اعضاء دائمی شورای امنيت، طی دو سال گذشته مانع از تصويب تحريم های سختتر عليه ايران شده است.
با درک اين دشواری ها، آمريکا و متحدان غربی آن کشور ظاهرا به اين نتيجه رسيده اند که دادن هر نوع امتياز تازه پيرامون مفاد معامله پيشنهادی ، ريختن آب بيشتر به آسياب تهران و ياری دادن جمهوری اسلامی در راه خريدن وقت بيشتر است، و نه دست يافتن به توافقی که در نهايت به توقف برنامه های اتمی ايران بيانجامد.
به اين ترتيب، تصميم به عدم تغيير در مفاد معامله پيشنهادی، با هدف ايستادی بيشتر در مقابل ايران صورت گرفته است. انتظار آمريکا و متحدان آن از اتخاذ اين موضع، داخل شدن در يک دور مذاکرات تازه با تهران، بدون قبول هر پيش شرط و يا دادن امتياز تازه است.
به اين ترتيب، توپ مذاکرات اتمی به زمين ايران ارسال شده است. آمريکا انتظار دارد که با قرار گرفتن در برابر نمايندگان ايران، يا بار ديگر آنها را به قبول تعهدات قبلی در ژنو و وين وادار ساخته و يا برای مقابله موثر و فوری با ايران از هماهنگی و همکاری بيشتر روسيه و چين بر خوردار شود.
-----------------------
دیدگاه‌های انعکاس یافته در این یادداشت، الزاماً بازتاب نظرات رادیو فردا نیست.
