در آستانه دهمين سالمرگ احمد شاملو شاعر معاصر ،کانون نويسندگان ايران بيانيه ای منتشر کرده است . کانون نويسندگان بيانيه خود را با اين جملات آغاز می کند: «يک دهه از سکوت سرشار از ناگفته‌های شاعر سترگ ما، بامداد شعر معاصر ايران، می‌گذرد؛
شاعری که عشق مضمون اصلی آثار اوست، سراينده‌ی ستايش‌گرِ عشق به انسان، آزادی و عدالت اجتماعی. شاعری که هماره ستيز بی‌امان با آزادی‌کُشی، اختناق و سرکوب جوهره‌ی کلام اوست... »
کانون نويسندگان در اين بيانيه گفته است که در سالمرگ اين شاعر که دوم مرداد ماه است به همراه علاقمندان به شعر، بر مزار شاعر گرد خواهند آمد تا ياد او را بزرگ بدارند.
اين مراسم در بيشتر سال ها با ممانعت روبرو شده با اين حال تعداد زيادی از جوانان همچنان در سالمرگ اين شاعر مدرن ايران بر آرامگاهش گرد آمده اند.
در همين باره اکبر معصوم بيگی نويسنده و مترجم و از اعضای هيات دبيران کانون نويسندگان به پرسش های راديو فردا پاسخ داده است و نخست اين پرسش که تا چه حد امکان برگزاری مراسم بزرگداشت شاعر در اين سال ها وجود داشته است ؟
اکبر معصوم بيگی: هرگز در تمام اين ساليان به ما اجازه ندادند تا مراسم رسمی برای شاملو برگزار کنيم، نه تنها به ما بلکه پيشتر از ما به خانواده شاملو هم اين مجال را ندادند، جز آن مراسم خودجوشی که مردم تا خود گورستان در روز تشييع جنازه اجرا کردند.
گاه مزاحمت ها در اين مورد کم بوده ولی در اين چند سال اخير فشار به شدت زياد شده است به طوری که مردم و هواخواهان شاملو معمولا زود می آيند و حتی از ساعت ۱۰ صبح بر سر مزار بيتوته می کنند و به صورت خودجوش و خودانگيخته شعر می خوانند، سخنرانی می کنند و گاه شعرهای خودشان را می خوانند.
آقای معصوم بيگی! در تمام اين سال ها از زمان در گذشت شاملو تا امروز همواره و هر سال اين نگرانی در ميان طرفداران شعر شاملو و برگزارکنندگان مراسم سالگرد او وجود داشته که نيروهای انتظامی و امنيتی جلوی اين مراسم را بگيرند. در حالی که هيچ اتفاق سياسی در مراسم رخ نمی دهد، پس علت اين ماجرا چيست؟
هرگز در مراسم اتفاق سياسی رخ نداده است و حتی اگر فرض بگيريد جايی يک سرود ميهنی هم خوانده شده، هرگز جنبه سياسی نداشته و مردم سرود «ای ايران» را خوانده اند. يعنی هيچ اتفاق خاصی که برآشوبنده اين مراسم باشد و بخواهد به آن رنگ سياسی دهد تا امروز رخ نداده است. اين مراسم در گورستان برگزار می شود؛ گورستانی که کيلومترها از هر شهری دور است و اصلا امکان هيچ گونه حرکت سياسی در چنين جايی وجود ندارد، چون گورستان وسط شهر واقع نشده است. ولی دائم به بهانه های مختلف خواسته اند اين اجتماع دوستداران شاملو و شعر معاصر فارسی را برهم زنند و برای اين مسئله هيچ وقت دليلی نه به صورت شفاهی و نه کتبی ارائه نداده اند. فقط گفته اند به صلاح شما است که اين مراسم برگزار نشود.
برداشت اعضای کانون نويسندگان از اين نوع برخوردها چيست و علت آن را چه می دانند؟
شما از گورستان جايی پرت تر سراغ داريد برای اين که مردم گرد آيند، شعر بخوانند و سروده های خود را به گوش هم برسانند؟ ولی به گمان ما حاکميت نمی خواهد حتی اين حداقل تجمع هم وجود داشته باشد آن هم تجمع در جايی که محل تجمع نيست.
شاملو شايسته اين است که در بزرگ ترين تالارهای مستقل اين کشور برايش بزرگداشت بگيرند و به مناسبت های مختلف برنامه های متعدد برگزار کنند.
در اين سال ها چه در گذشته و چه اکنون می بينيم که تجمع های زيادی در «خانه هنرمندان» و فرهنگ سراهای سطح تهران و شهرستان ها برای بزرگداشت ها برگزار می شود. تفاوت اين تجمع با ساير تجمع ها چيست که آن را حساسيت برانگيز می کند تا حدی که بدون نگرانی از بازتاب های ملی و بين المللی آشکارا با اين مسئله برخورد می شود؟
سوال خوبی مطرح کرديد. اگر بتوانيد مراسمی برگزار کنيد که کاملا کنترل شده باشد و هدايت آن به دست نيروهايی باشد که بر هر چيز نظارت دارند و اگر کسی که مورد بزرگداشت قرار می گيرد آدم مسئله داری نباشد مشکلی پيش نمی آيد.
احمد شاملو به عنوان يک شاعر معترض آدمی است که در اينجا مورد سوال است. واقعيت اين است که خيلی افراد هنگامی که فوت می کنند در راديو و تلويزيون برای آنها تبليغات زيادی می کنند اما در مورد شاملو جز در يک خبر بسيار کوتاه در بخش برنامه های عصر تلويزيون در همان روزی که درگذشت، ديگر هيچ صحبتی نمی شود.
منظور شما از روزی که شاملو فوت کرد و اسمی از او برده نشد، به طور مشخص در راديو و تلويزيون ايران است وگرنه درمطبوعات که اين گونه نبود؟
بله، مورد مطبوعات جدا بود. در مطبوعات در همان سال ۷۹حرف زدند و در مورد شاملو مقاله منتشر کردند.
در راديوی رسمی کشور شعرهای شاملو خوانده می شود بدون آن که نامی از او برده شود چون شاملو شاعری معترض بود، گردن نمی گذاشت، شاعری خنثی نبود و به آن چه در جامعه اش می گذشت متعهد بود.
شاعری که عشق مضمون اصلی آثار اوست، سراينده‌ی ستايش‌گرِ عشق به انسان، آزادی و عدالت اجتماعی. شاعری که هماره ستيز بی‌امان با آزادی‌کُشی، اختناق و سرکوب جوهره‌ی کلام اوست... »
کانون نويسندگان در اين بيانيه گفته است که در سالمرگ اين شاعر که دوم مرداد ماه است به همراه علاقمندان به شعر، بر مزار شاعر گرد خواهند آمد تا ياد او را بزرگ بدارند.
اين مراسم در بيشتر سال ها با ممانعت روبرو شده با اين حال تعداد زيادی از جوانان همچنان در سالمرگ اين شاعر مدرن ايران بر آرامگاهش گرد آمده اند.
در همين باره اکبر معصوم بيگی نويسنده و مترجم و از اعضای هيات دبيران کانون نويسندگان به پرسش های راديو فردا پاسخ داده است و نخست اين پرسش که تا چه حد امکان برگزاری مراسم بزرگداشت شاعر در اين سال ها وجود داشته است ؟
اکبر معصوم بيگی: هرگز در تمام اين ساليان به ما اجازه ندادند تا مراسم رسمی برای شاملو برگزار کنيم، نه تنها به ما بلکه پيشتر از ما به خانواده شاملو هم اين مجال را ندادند، جز آن مراسم خودجوشی که مردم تا خود گورستان در روز تشييع جنازه اجرا کردند.
گاه مزاحمت ها در اين مورد کم بوده ولی در اين چند سال اخير فشار به شدت زياد شده است به طوری که مردم و هواخواهان شاملو معمولا زود می آيند و حتی از ساعت ۱۰ صبح بر سر مزار بيتوته می کنند و به صورت خودجوش و خودانگيخته شعر می خوانند، سخنرانی می کنند و گاه شعرهای خودشان را می خوانند.
آقای معصوم بيگی! در تمام اين سال ها از زمان در گذشت شاملو تا امروز همواره و هر سال اين نگرانی در ميان طرفداران شعر شاملو و برگزارکنندگان مراسم سالگرد او وجود داشته که نيروهای انتظامی و امنيتی جلوی اين مراسم را بگيرند. در حالی که هيچ اتفاق سياسی در مراسم رخ نمی دهد، پس علت اين ماجرا چيست؟
هرگز در مراسم اتفاق سياسی رخ نداده است و حتی اگر فرض بگيريد جايی يک سرود ميهنی هم خوانده شده، هرگز جنبه سياسی نداشته و مردم سرود «ای ايران» را خوانده اند. يعنی هيچ اتفاق خاصی که برآشوبنده اين مراسم باشد و بخواهد به آن رنگ سياسی دهد تا امروز رخ نداده است. اين مراسم در گورستان برگزار می شود؛ گورستانی که کيلومترها از هر شهری دور است و اصلا امکان هيچ گونه حرکت سياسی در چنين جايی وجود ندارد، چون گورستان وسط شهر واقع نشده است. ولی دائم به بهانه های مختلف خواسته اند اين اجتماع دوستداران شاملو و شعر معاصر فارسی را برهم زنند و برای اين مسئله هيچ وقت دليلی نه به صورت شفاهی و نه کتبی ارائه نداده اند. فقط گفته اند به صلاح شما است که اين مراسم برگزار نشود.
برداشت اعضای کانون نويسندگان از اين نوع برخوردها چيست و علت آن را چه می دانند؟
شما از گورستان جايی پرت تر سراغ داريد برای اين که مردم گرد آيند، شعر بخوانند و سروده های خود را به گوش هم برسانند؟ ولی به گمان ما حاکميت نمی خواهد حتی اين حداقل تجمع هم وجود داشته باشد آن هم تجمع در جايی که محل تجمع نيست.
شاملو شايسته اين است که در بزرگ ترين تالارهای مستقل اين کشور برايش بزرگداشت بگيرند و به مناسبت های مختلف برنامه های متعدد برگزار کنند.
در اين سال ها چه در گذشته و چه اکنون می بينيم که تجمع های زيادی در «خانه هنرمندان» و فرهنگ سراهای سطح تهران و شهرستان ها برای بزرگداشت ها برگزار می شود. تفاوت اين تجمع با ساير تجمع ها چيست که آن را حساسيت برانگيز می کند تا حدی که بدون نگرانی از بازتاب های ملی و بين المللی آشکارا با اين مسئله برخورد می شود؟
سوال خوبی مطرح کرديد. اگر بتوانيد مراسمی برگزار کنيد که کاملا کنترل شده باشد و هدايت آن به دست نيروهايی باشد که بر هر چيز نظارت دارند و اگر کسی که مورد بزرگداشت قرار می گيرد آدم مسئله داری نباشد مشکلی پيش نمی آيد.
احمد شاملو به عنوان يک شاعر معترض آدمی است که در اينجا مورد سوال است. واقعيت اين است که خيلی افراد هنگامی که فوت می کنند در راديو و تلويزيون برای آنها تبليغات زيادی می کنند اما در مورد شاملو جز در يک خبر بسيار کوتاه در بخش برنامه های عصر تلويزيون در همان روزی که درگذشت، ديگر هيچ صحبتی نمی شود.
منظور شما از روزی که شاملو فوت کرد و اسمی از او برده نشد، به طور مشخص در راديو و تلويزيون ايران است وگرنه درمطبوعات که اين گونه نبود؟
بله، مورد مطبوعات جدا بود. در مطبوعات در همان سال ۷۹حرف زدند و در مورد شاملو مقاله منتشر کردند.
در راديوی رسمی کشور شعرهای شاملو خوانده می شود بدون آن که نامی از او برده شود چون شاملو شاعری معترض بود، گردن نمی گذاشت، شاعری خنثی نبود و به آن چه در جامعه اش می گذشت متعهد بود.
