با وجود اطلاع دولت ايران از قرار گرفتن نام قرار گاه خاتم الانبيا در ليست تحريم های بعدی شورای امنيت و در نتيجه از دست دادن فرصت هر گونه همکاری فنی و يا مالی با موسسات خارجی، توسعه فازهای ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی، ۱۷ ماه پس از واگذاری آن به ترکيه، در اختيار بازوی مهندسی سپاه پاسداران قرار گرفته است.
بدليل فقدان امکانات مالی و قابليت های فنی و مديريتی موسسه ياد شده برای توسعه ۳ فاز با اهميت پارس جنوبی، اجرايی شدن تصميم اخير دولت رکود جاری در طرح های توسعه گاز را که از ۵ سال پيش به اين سو شکل گرفته، تشديد خواهد کرد.
هزينه اعلام شده طرح توسعه سه فاز ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی، مطابق برآورد های اوليه ۷ ميليارد دلار اعلام شده است. در اجرای طرحهای توسعه گاز و نفت ايران شرکتهای خارجی در گذشته بعنوان پيمانکار عمل ميکردند.
قرارگاه خاتم الانبيا بدليل نداشتن مهارت و تجربه مستقيم در امور لرزه نگاری، حفاری، استخراج و لوله گذاری در دريا و خشکی، ناگزير از استخدام شرکت های فرعی پيمانکاری برای اجرای بخش های مختلف قرار داد است.
به اين ترتيب، قرار گاه خاتم الانبياء در عمل نه بعنوان پيمانکار واجد صلاحيت، که بصورت واسطه عمل کرده و در جريان اجرای طرح، اعتبارات تامين شده را در اختيار گرفته و بدون نظارت و بنا بر سليقه مديران، هزينه ميکند.
هدف از طرح توسعه فازهای ۲۲، ۲۳ و ۲۴ پارس جنوبی توليد روزانه ۴۰ ميليون متر مکعب گاز، ۵۷ هزار بشکه مايعات گازی، ۳۰۰ تن گوگرد و سالانه ۷۵۰ هزار تن اتان، ۸۰۰ هزار تن گاز مايع است.
تامين هزينه های طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی نيز که در دولت نهم و توسط آقای احمدی نژاد به قرار گاه خاتم الانبياء واگذار شد، به همين شيوه صورت گرفت، به اين معنی که قرارگاه سپاه با جيب خالی متصدی اجرای طرحی شد که هزينه آن بيش از ۲.۵ ميليارد دلار برآورد شده بود.
اجرای طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ در منبع مشترک پارس جنوبی، مانند ساير طرحهای توسعه نفت و گاز که عموما با رکود و عدم پيشرفت واقعی روبرو هستند، بدليل مختلف از جمله کمبود منابع مالی، فقدان امکانات فنی و مديريت ضعيف، تا کنون ۳ سال از هدف های تعيين شده خود عقب مانده است.
قرارگاه خاتم الانبياء با وجود عدم موفقيت در پيشبرد اجرای طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ ، اينک خواستار برداشت يک ميليارد دلار از صندوق ذخيره ارزی بمنظور ايجاد آمادگی برای اجرای طرح توسعه فازهای ۲۲ تا ۲۴ شده است.
بجز علاقمندی به اجرای طرح های توسعه گاز، قرارگاه خاتم الانبياء در بسياری از ديگر طرح های پيمانکاری درآمد ساز نيز داخل شده است. در اسفند ماه گذشته و چند ماه پس از تشکيل دولت دهم قرار گاه ياد شده تفاهم نامه ای را با ارزش ۸۵۰ ميليون دلار با شرکت ملی پالايش برای ساختن سه رشته خط انتقال به طول ۱۸۱۰ کيلومتر امضاء کرد.
با بدست گرفتن طرح های متعدد در بسياری از امور و صنايع بالادستی و پائين دستی نفت و گاز، خطوط لوله، احداث سکوهای نفتی، ساخت مخاذن ذخيره سازی نفت و تصفيه خانه آب، قرار گاه خاتم الانبياء عملا اهميتی بيش از وزارت نفت در اداره امور نفت و گاز ايران يافته است.
هم اکنون اجرای طرح های توسعه گاز و در نتيجه بهره برداری از ذخاير مشترک پارس جنوبی، بنا بر اعتراف مسئولان دولتی حداقل ۱۱ سال از قطر عقب مانده است.
قطر بهره برداری از منابع پارس جنوبی را در سال ۱۹۹۰ آغاز کرد. حال آنکه در بخش ايرانی منابع پارس جنوبی، اولين فاز گازی در سال ۲۰۰۱ به بهرهبرداری رسيد. با ترک شرکت های خارجی، قطع منابع مالی خارجی، تحريم بانکها و محدود شدن دسترسی به خدمات فنی خارجی، اين فاصله ۱۱ ساله بشکل مستمر در حال افزوده شدن است.
در صورت استفاده متعارفی از خدمات شرکت های بزرگ نفت و گاز خارجی و بهره گرفتن کامل از منابع مالی بين المللی، مانند آنچه در قطر ( شريک ايران در منابع پارس جنوبی ) صورت گرفته، اجرای همزمان ۱۸ فاز تعيين شده پارس جنوبی در طول ۵ سال ممکن و بهره برداری از منابع ايران در اين حوزه مشترک ميسر خواهد شد.
بمنظور پيشبرد طرح های بهره برداری از ۱۸ فاز باقی مانده، ايران در مرحله اول اعتباری در حدود ۱۹ ميليارد دلار در نظر گرفته است. اعتبار نهايی لازم برای پيشبرد واقعی طرح ها بالغ بر ۷۰ ميليارد دلار است. در حال حاضر محل تامين حد اقل اعتبار اعلام شده نيز هنوز روشن نيست. دولت قصد دارد از راه انتشار اوراق قرضه خارجی بخشی از نيازهای مالی لازم را فراهم سازد در حالی که محيط مالی خارجی برای جذب اين اعتبار از سوی ايران هر روز نامساعد تر از پيش ميشود.
دولت ايران و موسسات وابسته به سپاه و نهاد ها در عمل تبديل به مشتری های بی اعتباری شده اند که موسسات سرمايه گذاری و بانک های شناخته شده خارجی از انجام معامله با آنها خودداری ميورزند و در نتيجه، تنها واسطه های مالی کوچکتر در نقش نزول خوار های داخلی حاضر اند با هزينه و بهره نجومی بخشی از نيازهای آنها را تامين کنند.
در صورت قرار گرفتن قابل پيشبينی نام قرارگاه خاتم الانبياء در ليست تحريم های شورای امنيت، محدوديت های مالی و فنی موجود و مرتبط با اجرای طرحهای نفت و گاز ايران بمراتب بيش از گذشته خواهد ساخت.
نام قرارگاه ياد شده هم اکنون در ليست شرکتهای تحريم شده امريکا ذکر شده است. ليست نهايی تحريم ها بزودی از سوی کنگره در اختيار رييس جمهور آمريکا قرار خواهد گرفت.
بجز قرارگاه خاتم الانبياء وابسطه به سپاه پاسداران، پاره ای از منابع غربی ( منجمله روزنامه معتبر فايناشال تايمز لندن) ، خبر ميدهند که نام دانشگاه صنعتی شريف، شرکت بيمه ايران، خدمات بار هما وابسته به هواپيمايی جمهوری اسلامی ايران (ايران اير)، سازمان فضايی ايران و موسسه واکسن و سرم سازی رازی، شش بانک ايرانی و دفاترشان در تهران در فهرست پيشنهادی برای اعمال تحريم ها قرار داده شده اند.
از بابت تاخير در اجرا و توقف طرحهای توسعه گاز، و همزمان، ادامه و افزايش ميزان بهرهبرداری قطر از منابع پارس جنوبی، ايران سالانه متحمل دهها ميليارد دلار زيان مستقيم ميشود. با توجه به نياز مبرم کشور به افزايش ظرفيت توليد گاز و ايجاد قابليت تغذيه واحد های پتروشيمی، تزريق به چاههای گاز بمنظور حفظ فشار آنها، و پاسخگويی به نياز های رو به افزايش مصرف داخلی، و همچنين تبديل شدن به يک صادر کنند معتبر جهانی، متناسب با حجم ذخيره های گازی کشور، سرعت اجرای طرحهای توسعه پارس جنوبی امری بسيار جدی است.
در شرايط جاری واگذاری اجرای يک طرح بزرگ توسعه گازی ديگر به بازوی فنی سپاه پاسداران و مديريت نظامی آن، ميتواند به توقف کامل بخش بزرگی از اقدامات اجرايی در منطقه پارس جنوبی و عسلويه انجاميده و در ضمن تشديد مشکلات جاری صنايع گاز، دهها ميليارد زيان های ملی ناشی از آنرا افزايش دهد.
بدليل فقدان امکانات مالی و قابليت های فنی و مديريتی موسسه ياد شده برای توسعه ۳ فاز با اهميت پارس جنوبی، اجرايی شدن تصميم اخير دولت رکود جاری در طرح های توسعه گاز را که از ۵ سال پيش به اين سو شکل گرفته، تشديد خواهد کرد.
هزينه اعلام شده طرح توسعه سه فاز ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی، مطابق برآورد های اوليه ۷ ميليارد دلار اعلام شده است. در اجرای طرحهای توسعه گاز و نفت ايران شرکتهای خارجی در گذشته بعنوان پيمانکار عمل ميکردند.
قرارگاه خاتم الانبيا بدليل نداشتن مهارت و تجربه مستقيم در امور لرزه نگاری، حفاری، استخراج و لوله گذاری در دريا و خشکی، ناگزير از استخدام شرکت های فرعی پيمانکاری برای اجرای بخش های مختلف قرار داد است.
از راه توجيه هزينه های ضروری اجرای طرح، منجمله پرداخت ضمانت حسن انجام کار به وزارت نفت، و همچنين هزينه دعوت بکار و استخدام شرکتهای فرعی، قرار گاه خاتم النبياء ، برخلاف ساير شرکت های خارجی و يا پيمانکاران کوچک داخلی که ملزم به تامين و پرداخت هزينه های اجرای پيمان هستند، بر مبنای يک برآورد ابتدايی وجوه مورد احتياج را تحت عنوان وام از دولت دريافت ميدارد و در مرحله بعد بخشی از وجوه دريافتی از دولت را تحت عنوان ضمانت حسن انجام کار، به دولت ( وزارت نفت) بازگردانده و مابقی را مطابق سليقه هزينه ميکند.
به اين ترتيب، قرار گاه خاتم الانبياء در عمل نه بعنوان پيمانکار واجد صلاحيت، که بصورت واسطه عمل کرده و در جريان اجرای طرح، اعتبارات تامين شده را در اختيار گرفته و بدون نظارت و بنا بر سليقه مديران، هزينه ميکند.
هدف از طرح توسعه فازهای ۲۲، ۲۳ و ۲۴ پارس جنوبی توليد روزانه ۴۰ ميليون متر مکعب گاز، ۵۷ هزار بشکه مايعات گازی، ۳۰۰ تن گوگرد و سالانه ۷۵۰ هزار تن اتان، ۸۰۰ هزار تن گاز مايع است.
تامين هزينه های طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی نيز که در دولت نهم و توسط آقای احمدی نژاد به قرار گاه خاتم الانبياء واگذار شد، به همين شيوه صورت گرفت، به اين معنی که قرارگاه سپاه با جيب خالی متصدی اجرای طرحی شد که هزينه آن بيش از ۲.۵ ميليارد دلار برآورد شده بود.
اجرای طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ در منبع مشترک پارس جنوبی، مانند ساير طرحهای توسعه نفت و گاز که عموما با رکود و عدم پيشرفت واقعی روبرو هستند، بدليل مختلف از جمله کمبود منابع مالی، فقدان امکانات فنی و مديريت ضعيف، تا کنون ۳ سال از هدف های تعيين شده خود عقب مانده است.
قرارگاه خاتم الانبياء با وجود عدم موفقيت در پيشبرد اجرای طرح توسعه فازهای ۱۵ و ۱۶ ، اينک خواستار برداشت يک ميليارد دلار از صندوق ذخيره ارزی بمنظور ايجاد آمادگی برای اجرای طرح توسعه فازهای ۲۲ تا ۲۴ شده است.
بجز علاقمندی به اجرای طرح های توسعه گاز، قرارگاه خاتم الانبياء در بسياری از ديگر طرح های پيمانکاری درآمد ساز نيز داخل شده است. در اسفند ماه گذشته و چند ماه پس از تشکيل دولت دهم قرار گاه ياد شده تفاهم نامه ای را با ارزش ۸۵۰ ميليون دلار با شرکت ملی پالايش برای ساختن سه رشته خط انتقال به طول ۱۸۱۰ کيلومتر امضاء کرد.
با بدست گرفتن طرح های متعدد در بسياری از امور و صنايع بالادستی و پائين دستی نفت و گاز، خطوط لوله، احداث سکوهای نفتی، ساخت مخاذن ذخيره سازی نفت و تصفيه خانه آب، قرار گاه خاتم الانبياء عملا اهميتی بيش از وزارت نفت در اداره امور نفت و گاز ايران يافته است.
هم اکنون اجرای طرح های توسعه گاز و در نتيجه بهره برداری از ذخاير مشترک پارس جنوبی، بنا بر اعتراف مسئولان دولتی حداقل ۱۱ سال از قطر عقب مانده است.
قطر بهره برداری از منابع پارس جنوبی را در سال ۱۹۹۰ آغاز کرد. حال آنکه در بخش ايرانی منابع پارس جنوبی، اولين فاز گازی در سال ۲۰۰۱ به بهرهبرداری رسيد. با ترک شرکت های خارجی، قطع منابع مالی خارجی، تحريم بانکها و محدود شدن دسترسی به خدمات فنی خارجی، اين فاصله ۱۱ ساله بشکل مستمر در حال افزوده شدن است.
در صورت استفاده متعارفی از خدمات شرکت های بزرگ نفت و گاز خارجی و بهره گرفتن کامل از منابع مالی بين المللی، مانند آنچه در قطر ( شريک ايران در منابع پارس جنوبی ) صورت گرفته، اجرای همزمان ۱۸ فاز تعيين شده پارس جنوبی در طول ۵ سال ممکن و بهره برداری از منابع ايران در اين حوزه مشترک ميسر خواهد شد.
بمنظور پيشبرد طرح های بهره برداری از ۱۸ فاز باقی مانده، ايران در مرحله اول اعتباری در حدود ۱۹ ميليارد دلار در نظر گرفته است. اعتبار نهايی لازم برای پيشبرد واقعی طرح ها بالغ بر ۷۰ ميليارد دلار است. در حال حاضر محل تامين حد اقل اعتبار اعلام شده نيز هنوز روشن نيست. دولت قصد دارد از راه انتشار اوراق قرضه خارجی بخشی از نيازهای مالی لازم را فراهم سازد در حالی که محيط مالی خارجی برای جذب اين اعتبار از سوی ايران هر روز نامساعد تر از پيش ميشود.
دولت ايران و موسسات وابسته به سپاه و نهاد ها در عمل تبديل به مشتری های بی اعتباری شده اند که موسسات سرمايه گذاری و بانک های شناخته شده خارجی از انجام معامله با آنها خودداری ميورزند و در نتيجه، تنها واسطه های مالی کوچکتر در نقش نزول خوار های داخلی حاضر اند با هزينه و بهره نجومی بخشی از نيازهای آنها را تامين کنند.
در صورت قرار گرفتن قابل پيشبينی نام قرارگاه خاتم الانبياء در ليست تحريم های شورای امنيت، محدوديت های مالی و فنی موجود و مرتبط با اجرای طرحهای نفت و گاز ايران بمراتب بيش از گذشته خواهد ساخت.
نام قرارگاه ياد شده هم اکنون در ليست شرکتهای تحريم شده امريکا ذکر شده است. ليست نهايی تحريم ها بزودی از سوی کنگره در اختيار رييس جمهور آمريکا قرار خواهد گرفت.
بجز قرارگاه خاتم الانبياء وابسطه به سپاه پاسداران، پاره ای از منابع غربی ( منجمله روزنامه معتبر فايناشال تايمز لندن) ، خبر ميدهند که نام دانشگاه صنعتی شريف، شرکت بيمه ايران، خدمات بار هما وابسته به هواپيمايی جمهوری اسلامی ايران (ايران اير)، سازمان فضايی ايران و موسسه واکسن و سرم سازی رازی، شش بانک ايرانی و دفاترشان در تهران در فهرست پيشنهادی برای اعمال تحريم ها قرار داده شده اند.
از بابت تاخير در اجرا و توقف طرحهای توسعه گاز، و همزمان، ادامه و افزايش ميزان بهرهبرداری قطر از منابع پارس جنوبی، ايران سالانه متحمل دهها ميليارد دلار زيان مستقيم ميشود. با توجه به نياز مبرم کشور به افزايش ظرفيت توليد گاز و ايجاد قابليت تغذيه واحد های پتروشيمی، تزريق به چاههای گاز بمنظور حفظ فشار آنها، و پاسخگويی به نياز های رو به افزايش مصرف داخلی، و همچنين تبديل شدن به يک صادر کنند معتبر جهانی، متناسب با حجم ذخيره های گازی کشور، سرعت اجرای طرحهای توسعه پارس جنوبی امری بسيار جدی است.
در شرايط جاری واگذاری اجرای يک طرح بزرگ توسعه گازی ديگر به بازوی فنی سپاه پاسداران و مديريت نظامی آن، ميتواند به توقف کامل بخش بزرگی از اقدامات اجرايی در منطقه پارس جنوبی و عسلويه انجاميده و در ضمن تشديد مشکلات جاری صنايع گاز، دهها ميليارد زيان های ملی ناشی از آنرا افزايش دهد.
