در نخستين ريزش در کادر ديپلماتيک سوريه، «نواف فارس» سفير سوريه در بغداد با استعفا از مقام خود در چهارشنبه گذشته (۱۱ جولای) صف خود را از بشار اسد و حزب بعث جدا کرده و به اپوزسيون پيوست.
وی در مصاحبه ای با شبکه الجزيره پيش بينی کرد که جدايی او، تاثير بسزايی عليه دولت سوريه به جا خواهد گذاشت. وی در اين مصاحبه بشار اسد را «رييس جمهور پيشين و جنايتکار کنونی» توصيف کرد که «چندی مردم را با وعده اصلاحات فريب داد».
بدين تريتيب اين اقدام نواف فارس يک بمب خبری به شمار می رود که به گفته هوشيار زيباری وزير خارجه عراق، به دليل طرفداری عميق او از نظام سوريه يک «غافلگيری غير مترقبه» برای همگان بود. دلايل اين غافلگيری از زوايايی چند قابل ملاحظه است:
۱- معمولا سفرای کشورهای مجاور و همسايه با حساسيت و نظارت شخص رييس دولت بر گزيده می شود. اين از آن روست که روابط دو کشور همسايه معمولا به دليل مسائلی از قبيل همکاری های امنيتی و تجاری از اهميت بيشتری نسبت به کشور غير همسايه برخوردار است اگر چه لزوماً چنين نيست.
۲- نواف فارس صرف نظر از مقام اداری او به عنوان سفير سوريه در عراق، يکی از اعضای ارشد حزب بعث سوريه به شمار می رفت. به عبارت ديگر انتصاب سفير سوريه در عراق، همواره از ميان معتمدترين فرد نزد دولت سوريه صورت می گرفت.
از اين رو برای احراز اعتماد به چنين سفيری، عموما دولت سوريه سفير معتمد خود را از ميان سرسپردگان به حزب بعث که مدارج گزينش و ارتقا درون حزبی را به دشواری و طی سال ها متمادی طی کرده، برگزيده تا مو به مو مجری فرامين رييس جمهور سوريه و حزب بعث اين کشور باشد. نواف فارس در پيام ويدئويی خود، هم از مقام سفارت و هم از عضويت در حزب بعث استعفا داده است.
۳- جالب است بدانيم نواف فارس پس از سه دهه قطع رابطه سياسی بغداد- دمشق(۲۰۰۶- ۱۹۸۰)، نخستين سفير سوريه بود که پس از تجديد رابطه دو کشور در سال ۲۰۰۶، با انتخاب شخص بشار اسد به عنوان سفير تام الاختيار سوريه در سپتامبر ۲۰۰۸ عازم بغداد شد.
۴- از ديگر ويژگی های نواف فارس که نشان از پيشينه درخشان او نزد حزب بعث سوريه داشت اين که وی پيش از دوران سفارت خود، استاندار لاذقيه و القنيطره دو استان مهم سوريه بود. به عبارت ديگر وی از وزارت کشور سوريه به وزارت خارجه فراخوانده شده بود تا به عنوان سفير سوريه در يکی از مهم ترين سفارت خانه های اين کشور مجری فرامين و منويات بشار اسد باشد تا بتواند پس از سه دهه قطع رابطه به ترميم مناسبات و روابط سوريه با عراق جديد همت گمارد.
۵- با وجود اين، نواف فارس پس از جدايی اعلام داشته که دير زمانی در ارتباط با ارتش آزاد سوريه و اپوزسيون اين کشور بوده و خروج او از عراق با کمک انقلابيون سوری ميسر شده است. چنين اظهاراتی نشان از ارتباط گيری موثر اپوزسيون سوريه با مقامات ارشد سوريه دارد.
پيامدهای جدايی نواف فارس
با عنايت به پيشينه نواف فارس در مدارج حزبی و نزديکی او به شخص بشار اسد که وی را به عنوان سفير در عراق برگزيده بود، بی ترديد بايد استعفای او را ضربه مهلکی برای نظام سوريه به شمار آورد که می تواند روحيه کادر ديپلماتيک سوريه در سراسر جهان تخريب کند همچنانکه استعفای معاون سفير ليبی در نزد سازمان ملل متحد، ضربه سهمگينی برای معمر قذافی بود که متعاقب آن منجر به استعفای ۹ تن از ديپلمات های ليبی و نشانی از فروپاشی نظام ليبی ارزيابی شد.
ديگر ويژگی نواف فارس اين است که ريشه های خانوادگی او از عشاير «عکيدات» است که از گستردگی و پراکندگی زيادی در سوريه و عراق برخوردار است. جدايی او می تواند عشاير عکيدات در عراق و سوريه را هم به هم پيوند داده و فشار ها را بر بشار اسد افزايش دهد.
از سوی ديگر عزيمت نواف فارس به قطر ( کشوری که در کنار عربستان رسما اعلام داشته از اعطای هرگونه کمکی به مخالفان بشار دريغ نخواهد کرد) وزن قطر را سنگين تر و اراده اش را در فشار بر بشار اسد تقويت خواهد کرد. بديهی است زين پس قطر با بهره جستن از توان مالی و تبليغاتی خود (شبکه تلويزيونی الجزيره) بر جنگ روانی خود عليه رژيم سوريه خواهد افزود کما اين که اخباری زيادی از کمک تسليحاتی اين کشور و عربستان به اپوزسيون نيز منتشر شده است.
سير ريزش در نظام سوريه تا آنجا از شيب تند برخوردار است که استعفای نواف فارس به عنوان يک ديپلمات برجسته سوری اندکی پس از آن صورت می گيرد که ژنرال «مناف طلاس» دوست نزديک بشار و فرمانده گارد رياست جمهوری سوريه نيز با استعفا از مقام خود، مسير خود را از دولت سوريه جدا کرد. مناف طلاس فرزند مصطفی طلاس وزير دفاع پيشين سوريه است که در کنار حافظ اسد، نقش بسزايی در تحکيم پايه های حزب بعث و شخص حافظ اسد ايفا کرد. جدايی مناف طلاس دلالتی جز بر اين ندارد که او حکومت سوريه را به دليل فقدان مشروعيت در حال ذوب شدن می بيند.
اظهارات نواف فارس درباره جمهوری اسلامی
در حالی که هيچ مصاحبه ای از ژنرال مناف طلاس تاکنون منتشر نشده، نواف فارس اظهارات مهمی را عليه جمهوری اسلامی به زبان آورده که در نوع خود از اهميت زيادی برخوردار است. وی در حالی که تصريح دارد«حق گرفتنی است حتی اگر يک ميليون شهيد در اين راه داده شود» از حمايت شدن سوريه توسط جمهوری اسلامی به عنوان «نظامی مبتنی بر مظلوميت امام حسين و دفاع از مظلوم» اظهار تعجب کرد و از رهبران جمهوری اسلامی پرسيد که «کجائيد با اين همه ظلم و ستمی که بر مردم سوريه می رود؟».
ديپلمات پيشين سوريه با اظهار تعجب از پيشنهاد کوفی عنان برای شرکت دادن جمهوری اسلامی در حل بحران سوريه گفت « تهران خود بخشی از مشکل سوريه است. با اين لحاظ چگونه می تواند بخشی از حل بحران اين کشور باشد؟». وی افزود که «جمهوری اسلامی خود يکی از عوامل بقای بشار اسد در حکومتی است که کشتار های وحشتناکی را در حق مردم اين کشور روا می دارد».
نتيجه:
چنين اظهارات صريحی از سوی سفير پيشين سوريه به ويژه زير سوال بردن ايده لوژی جمهوری اسلامی که بر اساس مذهب شيعه برپا شده است، نه تنها سوريه را آماج انتقادات خود قرار می دهد که جمهوری اسلامی را به عنوان تنها حامی بشار اسد نيز مورد شديدترين انتقادات قرار می دهد. بدين تريتب با توجه به در هم تنيده بودن منافع رژيم جمهوری اسلامی و رژيم بعث سوريه، دور از واقعيت نخواهد بود که زيان های ناشی از ريزش های درون رژيم سوريه را، زيان هايی برای جمهوری اسلامی نيز می توان قلمداد کرد.
وی در مصاحبه ای با شبکه الجزيره پيش بينی کرد که جدايی او، تاثير بسزايی عليه دولت سوريه به جا خواهد گذاشت. وی در اين مصاحبه بشار اسد را «رييس جمهور پيشين و جنايتکار کنونی» توصيف کرد که «چندی مردم را با وعده اصلاحات فريب داد».
بدين تريتيب اين اقدام نواف فارس يک بمب خبری به شمار می رود که به گفته هوشيار زيباری وزير خارجه عراق، به دليل طرفداری عميق او از نظام سوريه يک «غافلگيری غير مترقبه» برای همگان بود. دلايل اين غافلگيری از زوايايی چند قابل ملاحظه است:
۱- معمولا سفرای کشورهای مجاور و همسايه با حساسيت و نظارت شخص رييس دولت بر گزيده می شود. اين از آن روست که روابط دو کشور همسايه معمولا به دليل مسائلی از قبيل همکاری های امنيتی و تجاری از اهميت بيشتری نسبت به کشور غير همسايه برخوردار است اگر چه لزوماً چنين نيست.
۲- نواف فارس صرف نظر از مقام اداری او به عنوان سفير سوريه در عراق، يکی از اعضای ارشد حزب بعث سوريه به شمار می رفت. به عبارت ديگر انتصاب سفير سوريه در عراق، همواره از ميان معتمدترين فرد نزد دولت سوريه صورت می گرفت.
از اين رو برای احراز اعتماد به چنين سفيری، عموما دولت سوريه سفير معتمد خود را از ميان سرسپردگان به حزب بعث که مدارج گزينش و ارتقا درون حزبی را به دشواری و طی سال ها متمادی طی کرده، برگزيده تا مو به مو مجری فرامين رييس جمهور سوريه و حزب بعث اين کشور باشد. نواف فارس در پيام ويدئويی خود، هم از مقام سفارت و هم از عضويت در حزب بعث استعفا داده است.
۳- جالب است بدانيم نواف فارس پس از سه دهه قطع رابطه سياسی بغداد- دمشق(۲۰۰۶- ۱۹۸۰)، نخستين سفير سوريه بود که پس از تجديد رابطه دو کشور در سال ۲۰۰۶، با انتخاب شخص بشار اسد به عنوان سفير تام الاختيار سوريه در سپتامبر ۲۰۰۸ عازم بغداد شد.
۴- از ديگر ويژگی های نواف فارس که نشان از پيشينه درخشان او نزد حزب بعث سوريه داشت اين که وی پيش از دوران سفارت خود، استاندار لاذقيه و القنيطره دو استان مهم سوريه بود. به عبارت ديگر وی از وزارت کشور سوريه به وزارت خارجه فراخوانده شده بود تا به عنوان سفير سوريه در يکی از مهم ترين سفارت خانه های اين کشور مجری فرامين و منويات بشار اسد باشد تا بتواند پس از سه دهه قطع رابطه به ترميم مناسبات و روابط سوريه با عراق جديد همت گمارد.
۵- با وجود اين، نواف فارس پس از جدايی اعلام داشته که دير زمانی در ارتباط با ارتش آزاد سوريه و اپوزسيون اين کشور بوده و خروج او از عراق با کمک انقلابيون سوری ميسر شده است. چنين اظهاراتی نشان از ارتباط گيری موثر اپوزسيون سوريه با مقامات ارشد سوريه دارد.
پيامدهای جدايی نواف فارس
با عنايت به پيشينه نواف فارس در مدارج حزبی و نزديکی او به شخص بشار اسد که وی را به عنوان سفير در عراق برگزيده بود، بی ترديد بايد استعفای او را ضربه مهلکی برای نظام سوريه به شمار آورد که می تواند روحيه کادر ديپلماتيک سوريه در سراسر جهان تخريب کند همچنانکه استعفای معاون سفير ليبی در نزد سازمان ملل متحد، ضربه سهمگينی برای معمر قذافی بود که متعاقب آن منجر به استعفای ۹ تن از ديپلمات های ليبی و نشانی از فروپاشی نظام ليبی ارزيابی شد.
ديگر ويژگی نواف فارس اين است که ريشه های خانوادگی او از عشاير «عکيدات» است که از گستردگی و پراکندگی زيادی در سوريه و عراق برخوردار است. جدايی او می تواند عشاير عکيدات در عراق و سوريه را هم به هم پيوند داده و فشار ها را بر بشار اسد افزايش دهد.
از سوی ديگر عزيمت نواف فارس به قطر ( کشوری که در کنار عربستان رسما اعلام داشته از اعطای هرگونه کمکی به مخالفان بشار دريغ نخواهد کرد) وزن قطر را سنگين تر و اراده اش را در فشار بر بشار اسد تقويت خواهد کرد. بديهی است زين پس قطر با بهره جستن از توان مالی و تبليغاتی خود (شبکه تلويزيونی الجزيره) بر جنگ روانی خود عليه رژيم سوريه خواهد افزود کما اين که اخباری زيادی از کمک تسليحاتی اين کشور و عربستان به اپوزسيون نيز منتشر شده است.
سير ريزش در نظام سوريه تا آنجا از شيب تند برخوردار است که استعفای نواف فارس به عنوان يک ديپلمات برجسته سوری اندکی پس از آن صورت می گيرد که ژنرال «مناف طلاس» دوست نزديک بشار و فرمانده گارد رياست جمهوری سوريه نيز با استعفا از مقام خود، مسير خود را از دولت سوريه جدا کرد. مناف طلاس فرزند مصطفی طلاس وزير دفاع پيشين سوريه است که در کنار حافظ اسد، نقش بسزايی در تحکيم پايه های حزب بعث و شخص حافظ اسد ايفا کرد. جدايی مناف طلاس دلالتی جز بر اين ندارد که او حکومت سوريه را به دليل فقدان مشروعيت در حال ذوب شدن می بيند.
اظهارات نواف فارس درباره جمهوری اسلامی
در حالی که هيچ مصاحبه ای از ژنرال مناف طلاس تاکنون منتشر نشده، نواف فارس اظهارات مهمی را عليه جمهوری اسلامی به زبان آورده که در نوع خود از اهميت زيادی برخوردار است. وی در حالی که تصريح دارد«حق گرفتنی است حتی اگر يک ميليون شهيد در اين راه داده شود» از حمايت شدن سوريه توسط جمهوری اسلامی به عنوان «نظامی مبتنی بر مظلوميت امام حسين و دفاع از مظلوم» اظهار تعجب کرد و از رهبران جمهوری اسلامی پرسيد که «کجائيد با اين همه ظلم و ستمی که بر مردم سوريه می رود؟».
ديپلمات پيشين سوريه با اظهار تعجب از پيشنهاد کوفی عنان برای شرکت دادن جمهوری اسلامی در حل بحران سوريه گفت « تهران خود بخشی از مشکل سوريه است. با اين لحاظ چگونه می تواند بخشی از حل بحران اين کشور باشد؟». وی افزود که «جمهوری اسلامی خود يکی از عوامل بقای بشار اسد در حکومتی است که کشتار های وحشتناکی را در حق مردم اين کشور روا می دارد».
نتيجه:
چنين اظهارات صريحی از سوی سفير پيشين سوريه به ويژه زير سوال بردن ايده لوژی جمهوری اسلامی که بر اساس مذهب شيعه برپا شده است، نه تنها سوريه را آماج انتقادات خود قرار می دهد که جمهوری اسلامی را به عنوان تنها حامی بشار اسد نيز مورد شديدترين انتقادات قرار می دهد. بدين تريتب با توجه به در هم تنيده بودن منافع رژيم جمهوری اسلامی و رژيم بعث سوريه، دور از واقعيت نخواهد بود که زيان های ناشی از ريزش های درون رژيم سوريه را، زيان هايی برای جمهوری اسلامی نيز می توان قلمداد کرد.
