روز یکشنبه هفته جاری شمار دیگری از بازداشت شدگان حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران آزاد شدند.
ماشالله شمس الواعظین، سخنگوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات، عبدالرضا تاجیک، روزنامه نگار، محمد جواد مظفر، فعال سیاسی و مدیر انتشارات کویر، بهرنگ تنکابنی، سردبیر مجله موسیقی فرهنگ و آهنگ، روزبه کریمی، روزنامه نگار و محمدصادق ربانی، استاد بازنشسته دانشگاه تهران، از جمله بازداشت شدگانی بودند که روز یکشنبه با پرداخت وثیقه از زندان اوین آزاد شدند.
از سوی دیگر، روز یکشنبه دادستان تهران از احتمال آزادی زندانیان تا قبل از نوروز امسال خبر داد.
علی افشاری فعال سیاسی و تحلیلگر مسایل ایران در آمریکا، در گفت و گو با «رادیو فردا» معتقد است که وجود تعداد زیادی زندانی یک نقطه ضعف عمده برای جمهوری اسلامی محسوب می شود.
رادیو فردا: به نظر شما، انگیزه حکومت ایران از مطرح کردن آزادی زندانیان سیاسی در مدتی کوتاه پس از دستگیری ها چیست؟
علی افشارى: از ابتدا قابل پيش بينى بود كه اين افراد مدت زمان زيادى را در زندان نخواهند ماند. اساسا تعداد زياد افرادی كه هم اكنون در زندان هستند يك نقطه ضعف عمده براى جمهورى اسلامى است.
با توجه به حساسيت هاى زيادى كه امروز در جامعه جهانى در اين مورد ايجاد شده است و به خصوص (در میان) نهادهاى حقوق بشرى اين مسئله يك نقطه ضعف بزرگ محسوب مى شود.
بنابر اين آنها دنبال راه حل هايى براى حل اين مسئله مى گردند. اما بايد به اين نكته توجه كنيم كه زندانى كردن فعالان سياسى يا فعالان جنبش هاى اجتماعى تابع اين است كه توازن قوانين حكومت و جامعه به هم بخورد.
يعنى حكومت وقتى دست به دستگيرى افراد مى زند كه اعتماد به نفسش را از دست داده باشد يا احساس كند كه آسيب پذير شده و يا اينكه فعاليت افرادى كه بازداشت شده اند مى تواند به قدرت يافتن بيشتر آنان منجر شود.
بنابر اين از همين منظر است كه برخورد مى كند و افراد را دستگير و زندانى مى كند. و وقتى دوباره اعتماد به نفس از دست رفته اش را پيدا كرد به سمت آزاد كردن آن افراد گام برمى دارد.
فكر مى كنيد دليل خاصى وجود دارد كه فكر كنيم حكومت اعتماد به نفسش را از نو پيدا كرده است؟
به هر حال دليلش اين است كه با توجه به اتفاقاتى كه در روز ۲۲ بهمن ماه رخ داد و جمع بندى خاصى كه آنها از مجموع شرايط دارند اين طور برداشت مى كنند كه جنبش سبز فروكش كرده و به هر حال اعتراضات خيابانى به شدت سابق نخواهد بود.
اما اين نكته را هم فراموش نكنيم كه اساسا در مقاطع قبلى هم به غير از دهه ۶۰، در ابتداى اعتراضات افراد زيادى بازداشت مى شدند ولى با مدت زمان حداكثر يك يا دو ماه بخش عمده آنان آزاد مى شدند.
آن افرادى كه مدت طولانى ترى در زندان مى ماندند بخش محدودى بودند كه يا چهره هاى شاخص ترى بودند يا اينكه بر اساس سناريوهاى امنيتى، قرعه فال به نامشان افتاده بود.
بنابر اين منطقا از قبل هم مى شد اين انتظار را داشت كه مثلا وقتى هزاران نفر بازداشت مى شوند، بخش عمده آنها به هرحال پس از يكى دو روز آزاد شوند.
بعد از روز عاشورا كه ما شاهد دستگيريهاى ۲۰۰ يا ۳۰۰ نفرى بوديم ، طبيعى بود كه اين افراد دير يا زود آزاد خواهند شد.
برخى از سايت هاى وابسته به معترضان به اين نكته اشاره كرده اند كه افراد آزاد شده از سوى حاكميت تحت فشار هستند كه مصاحبه و گفت و گو انجام دهند. به نظر شما هدف از اين فشارها و اقدامات چيست؟
در واقع مى شود گفت اين ادامه و تكرار همان فضايى است كه در زندان ايجاد كرده بودند. محروم كردن افراد از بيان اعتراض و سلب آزادى آنها براى اين است كه يك آزادى صورى و ظاهرى به آنان داده شود تا آن آزادى حقيقى سلب گردد.
اگر اين كار صورت بگيرد، يعنى افراد بيايند و با رسانه هاى حكومتى و طرفدار جناح اصولگرا مصاحبه كنند يا به ديدار رهبرى بروند، سكوت كنند و خانه نشين بشوند، طبيعتا حاكميت از همه اين مسائل براى بازسازى اقتدار خودش استفاده خواهد كرد و طبعا اين آزادى، آزادى واقعى نخواهد بود.
پيش بينى من اين است كه آنها به سمتى مى روند كه شمار كمترى از زندانيان سياسى در زندان ها باقى بمانند. كثيرى از آنان كه آزاد مى شوند با قيد وثيقه يا احكام سنگينى كه برايشان صادر شده و به اجراى احكام هم فرستاده شده و قطعى شده است، بيرون خواهند بود و اين احكام مانند شمشيرى بالاى سر اين افراد نگه داشته خواهد شد و به اين ترتيب آنها را به شكل گروگان نگه خواهند داشت.
ماشالله شمس الواعظین، سخنگوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات، عبدالرضا تاجیک، روزنامه نگار، محمد جواد مظفر، فعال سیاسی و مدیر انتشارات کویر، بهرنگ تنکابنی، سردبیر مجله موسیقی فرهنگ و آهنگ، روزبه کریمی، روزنامه نگار و محمدصادق ربانی، استاد بازنشسته دانشگاه تهران، از جمله بازداشت شدگانی بودند که روز یکشنبه با پرداخت وثیقه از زندان اوین آزاد شدند.
از سوی دیگر، روز یکشنبه دادستان تهران از احتمال آزادی زندانیان تا قبل از نوروز امسال خبر داد.
علی افشاری فعال سیاسی و تحلیلگر مسایل ایران در آمریکا، در گفت و گو با «رادیو فردا» معتقد است که وجود تعداد زیادی زندانی یک نقطه ضعف عمده برای جمهوری اسلامی محسوب می شود.
رادیو فردا: به نظر شما، انگیزه حکومت ایران از مطرح کردن آزادی زندانیان سیاسی در مدتی کوتاه پس از دستگیری ها چیست؟
علی افشارى: از ابتدا قابل پيش بينى بود كه اين افراد مدت زمان زيادى را در زندان نخواهند ماند. اساسا تعداد زياد افرادی كه هم اكنون در زندان هستند يك نقطه ضعف عمده براى جمهورى اسلامى است.
حكومت وقتى دست به دستگيرى افراد مى زند كه اعتماد به نفسش را از دست داده باشد يا احساس كند كه آسيب پذير شده و يا اينكه فعاليت افرادى كه بازداشت شده اند مى تواند به قدرت يافتن بيشتر آنان منجر شود.
علی افشاری
بنابر اين آنها دنبال راه حل هايى براى حل اين مسئله مى گردند. اما بايد به اين نكته توجه كنيم كه زندانى كردن فعالان سياسى يا فعالان جنبش هاى اجتماعى تابع اين است كه توازن قوانين حكومت و جامعه به هم بخورد.
يعنى حكومت وقتى دست به دستگيرى افراد مى زند كه اعتماد به نفسش را از دست داده باشد يا احساس كند كه آسيب پذير شده و يا اينكه فعاليت افرادى كه بازداشت شده اند مى تواند به قدرت يافتن بيشتر آنان منجر شود.
بنابر اين از همين منظر است كه برخورد مى كند و افراد را دستگير و زندانى مى كند. و وقتى دوباره اعتماد به نفس از دست رفته اش را پيدا كرد به سمت آزاد كردن آن افراد گام برمى دارد.
فكر مى كنيد دليل خاصى وجود دارد كه فكر كنيم حكومت اعتماد به نفسش را از نو پيدا كرده است؟
به هر حال دليلش اين است كه با توجه به اتفاقاتى كه در روز ۲۲ بهمن ماه رخ داد و جمع بندى خاصى كه آنها از مجموع شرايط دارند اين طور برداشت مى كنند كه جنبش سبز فروكش كرده و به هر حال اعتراضات خيابانى به شدت سابق نخواهد بود.
اما اين نكته را هم فراموش نكنيم كه اساسا در مقاطع قبلى هم به غير از دهه ۶۰، در ابتداى اعتراضات افراد زيادى بازداشت مى شدند ولى با مدت زمان حداكثر يك يا دو ماه بخش عمده آنان آزاد مى شدند.
آن افرادى كه مدت طولانى ترى در زندان مى ماندند بخش محدودى بودند كه يا چهره هاى شاخص ترى بودند يا اينكه بر اساس سناريوهاى امنيتى، قرعه فال به نامشان افتاده بود.
بنابر اين منطقا از قبل هم مى شد اين انتظار را داشت كه مثلا وقتى هزاران نفر بازداشت مى شوند، بخش عمده آنها به هرحال پس از يكى دو روز آزاد شوند.
بعد از روز عاشورا كه ما شاهد دستگيريهاى ۲۰۰ يا ۳۰۰ نفرى بوديم ، طبيعى بود كه اين افراد دير يا زود آزاد خواهند شد.
برخى از سايت هاى وابسته به معترضان به اين نكته اشاره كرده اند كه افراد آزاد شده از سوى حاكميت تحت فشار هستند كه مصاحبه و گفت و گو انجام دهند. به نظر شما هدف از اين فشارها و اقدامات چيست؟
در واقع مى شود گفت اين ادامه و تكرار همان فضايى است كه در زندان ايجاد كرده بودند. محروم كردن افراد از بيان اعتراض و سلب آزادى آنها براى اين است كه يك آزادى صورى و ظاهرى به آنان داده شود تا آن آزادى حقيقى سلب گردد.
اگر اين كار صورت بگيرد، يعنى افراد بيايند و با رسانه هاى حكومتى و طرفدار جناح اصولگرا مصاحبه كنند يا به ديدار رهبرى بروند، سكوت كنند و خانه نشين بشوند، طبيعتا حاكميت از همه اين مسائل براى بازسازى اقتدار خودش استفاده خواهد كرد و طبعا اين آزادى، آزادى واقعى نخواهد بود.
پيش بينى من اين است كه آنها به سمتى مى روند كه شمار كمترى از زندانيان سياسى در زندان ها باقى بمانند. كثيرى از آنان كه آزاد مى شوند با قيد وثيقه يا احكام سنگينى كه برايشان صادر شده و به اجراى احكام هم فرستاده شده و قطعى شده است، بيرون خواهند بود و اين احكام مانند شمشيرى بالاى سر اين افراد نگه داشته خواهد شد و به اين ترتيب آنها را به شكل گروگان نگه خواهند داشت.
