دماوند يا آن گونه که ملک الشعرای بهار از آن به عنوان «گنبد گیتی» ياد کرده طی مراسمی که روز یکشنبه در منطقه پلور برگزار شد، در فهرست آثار ملی ايران ثبت شد.
بر اساس مصوبه ثبت آثار ملی ، سازمان ميراث فرهنگی مکلف شده است که به منظور هماهنگی در چگونگی بهره گيری از ميراث فرهنگی کشور نسبت به تدوين آيين نامه ای اقدام کند که بر اين اساس، ميراث طبيعی کشور از جهت ويژگی های خاص مشخص شده است.
فريبرز دولت آبادی، معاون فرهنگی سازمان ميراث فرهنگی در مراسم ثبت کوه دماوند با اشاره به اينکه شناسايی و توجه به منطقه دماوند اگر از گذشته صورت می گرفت شرايط متفاوت تر بود، گفت: «اميد است اين حرکت ملی شروع حرکتی باشد برای رسيدن به توسعه پايدار که از اهداف مهم سازمان ميراث فرهنگی گردشگری و صنايع دستی است.»
دماوند کوهی است در شمال تهران که به عنوان بلندترين کوه ايران و بلندترين آتشفشان خاموش خاورميانه شناخته مي شود. اين کوه در قسمت مرکزی رشته کوه البرز در جنوب دريای خزر و در بخش لاريجان شهرستان آمل قرار دارد.
قطعه «دماوندیه» از ملک الشعرای بهار
دايره المعارف فارسی فهرستی شش موردی از ارتفاع هايی که برای اين قله آمده است ذکر مي کند که از ۵٬۵۴۳ تا ۶٬۴۰۰ متر مي رسد.
اهمیت زیست محیطی ثبت دماوند
ثبت دماوند به عنوان اثر ملی نه تنها از لحاظ ميراث فرهنگی بلکه از جهات زيست محيطی و حفظ اين اثر نيز حائز اهميت است.
عباس محمدی، رييس هيئت مديره انجمن کوهنوردان ايران در اين باره به راديو فردا گفت: «مسلما ثبت يک اثر به عنوان اثر ملی می تواند يک حساسيت عمومی نسبت به ارزش های آن به وجود بياورد و راه را برای حفاظت آن می گشايد که هم شامل حيات وحش و مناظر آن و هم از لحاظ ارزش تاريخی آن. در عين حال يک راه قانونی هم گشوده می شود تا با تخريب ها و تجاوزهای احتمالی هم مقابله شود.»
- «دماوند مظهر عظمت های فرو خفته ماست. دماوند نمادی از همه آن بزرگی هايی است که ما داشتيم و حال روبروی ما قرار گرفته است. بايد به آن نگاه کرده و اين بزرگی ها را تکرار و در خود بازآفرينی و احيا کنيم.»
آقای محمدی خود به عنوان يک کوهنورد درباره احساسش نسبت به دماوند می گويد: «دماوند در واقع نشان سرزمين ايران است که اين مسيله در چند دهه اخير قوت بيشتری هم گرفته است. دماوند برای من و خيلی از مردم يعنی ايران به همين خاطر هم بسيار عزير است. شايد به خاطر شکل خاص اين کوه، دماوند ياد آور خاطرات، عظمت و همچنين زيبايی طبيعی است.»
جایگاه دماوند در ادبیات فارسی
دماوند در ادبيات فارسی نيز جايگاه ويژه ای دارد. به طور مثال در شاهنامه فردوسی نام دماوند در ارتباط با اسطوره به بند کشيده شدن ضحاک ظاهر مي شود.
اسدی طوسی در گرشاسپ نامه که به پيروی از شاهنامه سروده شده است به اين اسطوره اشاره مي کند. در اشعار و منظومه های شاعران ديگر از جمله قصيده ای از ناصرخسرو، منظومه «ويس و رامين» از فخرالدين اسعد گرگانی و قصيده ای از خاقانی، تلميح اين اسطوره ديده مي شود. قصيده «دماونديه» اثر ملک الشعرای بهار تنها يکی از چندين شعری است که در مورد دماوند سروده شده است .
دکتر رضا وقايع نگار، پژوهشگر ادبيات فارسی، درباره اشاره به دماوند در ادبيات فارسی معتقد است: «دماوند در ادبيات فارسی بيشتر خودش را در دوره معاصر نشان داده است. بيشتر نماد يک قدرت بزرگ نشسته است و خشم فرو خفته يک ملت است.»
وی می افزاید: «در برخی اسطوره ها قهرمانانشان را به شکل يک کوه و به شکل نمادی دماوند وار به مردم معرفی می کردند و می گفتند دماوند نماينده همه قدرت های فرو خفته ماست. اما از سوی ديگر دماوند در ادبيات مکانی بوده که قهرمانان ما روی آن قرار گيرند و حس فخر و بزرگی را زنده می کردند.»
وی همچنين درباره دماوند به عنوان يک نماد ملی به راديو فردا گفت: «دماوند مظهر عظمت های فرو خفته ماست. دماوند نمادی از همه آن بزرگی هايی است که ما داشتيم و حال روبروی ما قرار گرفته است. بايد به آن نگاه کرده و اين بزرگی ها را تکرار و در خود بازآفرينی و احيا کنيم.»
به هر حال کوه و قله ای که از سمبل های مقاومت و عظمت ايرانيان است روز شنبه ۳۰ تير ماه ثبت ملی شد تا شايد راهی باشد برای اين که بتوان آن را به عنوان اثر طبيعی جهانی نيز به دنيا معرفی کرد.
