ديدار هفته جارى آصف على زردارى، رييس جمهور پاكستان از لندن، در حاشيه جنجال هاى خبرى، فرصت تازه اى براى بررسى موقعيت حساس آن كشور در قبال جنگ عليه طالبان، آينده حضور نيروهاى ناتو در افغانستان و مسائل امنيت منطقه اى در جنوب غربى آسيا فراهم آورده است.
يك هفته پيش از سفر زردارى به لندن، ديويد كامرون، نخست وزير بريتانيا، هنگام ديدارى از هند به دولت پاكستان توصيه كرد كه ارتباط خود را با «صادر كنندگان ترور» قطع كند.
نكته نهفته در اظهارات تند نخست وزير بريتانيا انتقاد از ارتباط ارتش پاكستان و به خصوص دستگاه هاى اطلاعاتى آن با گروه هاى مرتبط با القاعده بود- عاملى كه پيشبرد هدف هاى جنگ در افغانستان را با دشوارى هاى جدى روبرو ساخته است.
در فاصله كوتاهى پس از طرح اظهارات كامرون عليه دولت پاكستان، شاه محمود قريشى، وزیر امور خارجه این كشور سفير بريتانيا در اسلام آباد را احضار و مراتب ناخرسندى عميق دولت خود را به وى اعلام کرد.
طى يك هفته روابط بريتانيا و پاكستان بى ترديد در مسير بسيار دشوارى قرار گرفته بود.
بريتانيا با اعزام ۸۰۰۰ پرسنل نظامى به افغانستان، بعد از آمريكا داراى دومين نيروى بزرگ رزمى در آن كشور است. از زمان آغاز جنگ در افغانستان در اكتبر سال ۲۰۰۱ تلفات نيروهاى بريتانيايى در آن كشور به ۳۲۷ تن رسيده است.
تازه ترين تلفات جنگى بريتانيا در جريان عمليات موسوم به «شاهزاده تاريكى» روي داده كه هم اكنون در مناطق جنوبى افغانستان عليه نيروهاى طالبان در جريان است. از اين لحاظ تحولات پاكستان نزد احزاب سياسى و در افكار عمومى بريتانيا از حساسيت فوق العاده برخوردار است.
حمايت از طالبان
نيروهاى ناتو نسبت به احتمال اطلاع رسانى واحد هاى ضد اطلاعات ارتش پاكستان در مورد عمليات و نقل و انتقالات واحدهاى رزمى خود به شورشيان طالبان نگران اند. نگرانى جدى تر امريكا و بريتانيا حمايت هاى عملياتى ارتش پاكستان از نيروهاى طالبان و حتى تعليم دادن آنها در اردوگاه هايى در مناطق جنوبى آن كشور است.
پاكستان به نوبه خود بزرگترين خطر امنيتى را از جانب هند احساس مي كند، مسئولان سياسى و نظامى آن كشور از گشايش فصل تازه اى در مناسبات كابل و دهلى ناراضى هستند.
عامل ديگر نارضايتى پاكستان احتمال آشتى و همكارى دولت كرزاى با تعدادى از اعضاء ارشد القاعده و در نتيجه دور زدن آنها است. به علاوه شواهد نيز حاكى از وجود عوامل مخالف حضور نيروهاى ناتو در منطقه در درون سازمان هاى اطلاعاتى و ارتشى پاكستان و همگرايى عقيدتى آنها با نيروهاى طالبان است.
اين در شرايطى است كه دولت اسلام آباد تدريجا در حال از دست دادن كنترل خود بر اوضاع امنيتى و اقتصادى كشور است. پاكستان اينك عملا در شرايط ورشكستگى قرار گرفته و دولت اسلام آباد قادر به انجام تعهدات و ادامه وظايف جارى خود نيست.
جارى شدن سيل مخرب اخير كه در مناطق شمال غربى و مركزى پاكستان بيش از سه ميليون بى خانوار و بيش از ۱۵۰۰ كشته بر جاى نهاده، تنها شرايط بد آن كشور را دشوارتر از پيش ساخته است.
واقعيت ديگر اين است كه پاكستان مسلح به بمب اتمى است. بسيارى از ناظران در داخل و خارج از پاكستان احتمال سقوط دولت و به قدرت رسيدن طالبانى ها و جهادى ها را در این كشور غير ممكن نمي دانند. در چنين صورتى امنيت جنوب غربى آسيا، منجمله سراسر افغانستان و مناطق شرقى ايران در خطر جدى قرار خواهد گرفت. اين نگرانى در حدى است كه روسيه نيز به دليل همجوارى جغرافيايى كشورهاى آسياى مركزى با توجه خاص به آن مي پردازند.
شكست ناتو
بسيارى از ناظران نزديك به اوضاع منطقه استدلال مي كنند كه ناتو، مانند اتحاد شوروى سابق، جنگ در افغانستان را باخته و اينك در صدد يافتن اولين فرصت مناسب براى خارج شدن از منطقه است.
اين پيامى است كه آصف على زرداری نيز پيش از رسيدن به لندن تبليغ كرد. سردارى در آستانه ديدار از لندن تاكيد كرد: «نيروهاى ناتو در افغانستان اوضاع جنگ را دست كم گرفته اند.»
او همچنين مدعى شد: «جامعه جهانى (كه پاكستان نيز جزئى از آن به شمار مي رود) در حال باختن جنگ عليه طالبان است و زمان به نفع آنها است.»
ساعتى بعد از انتشار اين گفته ها، نخست وزير بريتانيا آن را «مزخرف» خواند و يادآور شد كه نيروهاى بريتانيايى از تعداد كثيرى از مردم عادى افغانستان دفاع مي كنند و حضور آنها ضامن باز گشت تدريجى مردم به زندگى عادى در آن كشور است.
اين نظر را دولت اوباما نيز در تقابل با نمايندگان مخالف جنگ در كشور خود تبليغ مي كند. نمايندگان متعلق به ميانه چپ حزب دمكرات و ميانه راست حزب جمهورى خواه آمريكا مانند عناصر متعلق به ميانه چپ حزب كارگر و ميانه راست حزب حاكم محافظه كار بريتانيا با ادامه جنگ در افغانستان مخالف و موافق خروج فورى نيرو هاى نظامى از آن كشورند.
دلايل ديدار
با وجود نامطلوب بودن اوضاع در جبهه هاى جنگ و وخامت اوضاع داخلى در پاكستان كه با جارى شدن سيل وخيم تر از پيش شده است، رييس جمهور پاكستان ترجيح داده است كه چند روز طولانى را دور از كشور خود و در بريتانيا سر كند. اين تصميم شايد به گونه اى دليل اهميت و ضرورت رفع مشكلات كنونى بين دولت پاكستان و كشورهاى اصلى درگير در جنگ افغانستان باشد.
زردارى يك روز پيش از ديدار روز جمعه خود با ديويد كامرون گفت و گوى تلفنى طولانى با گوردون براون نخست وزير سابق آن كشور داشت و طى آن مسائل پيرامون جنگ و روابط دشوار جارى ميان لندن و اسلام آباد را با همكار سابق خود در ميان گذاشت.
آصف علی زرداری همچنين قرار است پيش از انجام ديدار روز جمعه با نخست وزير، با تعدادى از وزيران دولت بريتانيا مانند خانم ترزا مى وزير كشور، مايكل گاو وزير آموزش و همچنين خانم سعيده فارسى كه اولين وزير مسلمان در بريتانيا است ملاقات هايى داشته باشد.
رهبر آينده
در روز شنبه رييس جمهور پاكستان قرار است بيلاوال فرزند خود را كه در آكسفورد به تحصيل اشتغال دارد را به رسانه ها معرفى كند. اين اقدام زردارى را پاره اى از ناظران به عنوان تلاشى در جهت افزايش شانس هاى بيلاوال براى ايفاى نقش عمده در آينده سياسى پاكستان تلقى مي كنند.
بي نظير بوتو مادر بيلاوال نيز پس از اعدام پدرش دوبار در پاكستان عهده دار مقام نخست وزيرى شد. خانم بوتو در نتيجه يك اقدام انتحارى در ۲۷ دسامبر سال ۲۰۰۷ در راولپندى به قتل رسيد.
پس از قتل وى كه به عوامل افراطى مسلمان منسوب به القاعده و همچنين عوامل اطلاعاتى نزديك به دولت پاكستان نسبت داده شد، زردارى همسر وى به مقام رييس جمهورى پاكستان رسيد.
اينك زردارى در صدد آماده ساختن فرزندش براى ايفاى نقش رهبرى در پاكستان است. در كشور همسايه هند نيز خانواده نهرو از سه نسل سه نخست وزير داشته اند.
تفاوت عمده ميان دو كشور رقيب هند و پاكستان در طبيعت سياسى و وضعيت اقتصادى آنها است. در هند دمكراسى حاكم است و در پاكستان ساختار هاى دمكراتيك يا در كنترل نظاميان قرار دارد و يا تحت تاثير نيروهاى افراطى مذهبى است.
هند با سرعتى شگرف در مسير شكوفايى اقتصادى است و پاكستان از نظر اقتصادى عملا كشورى ورشكسته است. سرمايه هاى خارجى از پاكستان پرهيز و به هند پرواز مي كنند.
از اين لحاظ وضعيت موجود و آينده پاكستان موجب نگرانى جدى غرب كشور هاى منطقه شده است. اين نگرانى ها را ديويد كامرون در روز ديدار با رييس جمهور پاكستان با او نيز در ميان خواهد گذاشت.
يك هفته پيش از سفر زردارى به لندن، ديويد كامرون، نخست وزير بريتانيا، هنگام ديدارى از هند به دولت پاكستان توصيه كرد كه ارتباط خود را با «صادر كنندگان ترور» قطع كند.
نكته نهفته در اظهارات تند نخست وزير بريتانيا انتقاد از ارتباط ارتش پاكستان و به خصوص دستگاه هاى اطلاعاتى آن با گروه هاى مرتبط با القاعده بود- عاملى كه پيشبرد هدف هاى جنگ در افغانستان را با دشوارى هاى جدى روبرو ساخته است.
در فاصله كوتاهى پس از طرح اظهارات كامرون عليه دولت پاكستان، شاه محمود قريشى، وزیر امور خارجه این كشور سفير بريتانيا در اسلام آباد را احضار و مراتب ناخرسندى عميق دولت خود را به وى اعلام کرد.
طى يك هفته روابط بريتانيا و پاكستان بى ترديد در مسير بسيار دشوارى قرار گرفته بود.
بريتانيا با اعزام ۸۰۰۰ پرسنل نظامى به افغانستان، بعد از آمريكا داراى دومين نيروى بزرگ رزمى در آن كشور است. از زمان آغاز جنگ در افغانستان در اكتبر سال ۲۰۰۱ تلفات نيروهاى بريتانيايى در آن كشور به ۳۲۷ تن رسيده است.
تازه ترين تلفات جنگى بريتانيا در جريان عمليات موسوم به «شاهزاده تاريكى» روي داده كه هم اكنون در مناطق جنوبى افغانستان عليه نيروهاى طالبان در جريان است. از اين لحاظ تحولات پاكستان نزد احزاب سياسى و در افكار عمومى بريتانيا از حساسيت فوق العاده برخوردار است.
حمايت از طالبان
نيروهاى ناتو نسبت به احتمال اطلاع رسانى واحد هاى ضد اطلاعات ارتش پاكستان در مورد عمليات و نقل و انتقالات واحدهاى رزمى خود به شورشيان طالبان نگران اند. نگرانى جدى تر امريكا و بريتانيا حمايت هاى عملياتى ارتش پاكستان از نيروهاى طالبان و حتى تعليم دادن آنها در اردوگاه هايى در مناطق جنوبى آن كشور است.
پاكستان به نوبه خود بزرگترين خطر امنيتى را از جانب هند احساس مي كند، مسئولان سياسى و نظامى آن كشور از گشايش فصل تازه اى در مناسبات كابل و دهلى ناراضى هستند.
عامل ديگر نارضايتى پاكستان احتمال آشتى و همكارى دولت كرزاى با تعدادى از اعضاء ارشد القاعده و در نتيجه دور زدن آنها است. به علاوه شواهد نيز حاكى از وجود عوامل مخالف حضور نيروهاى ناتو در منطقه در درون سازمان هاى اطلاعاتى و ارتشى پاكستان و همگرايى عقيدتى آنها با نيروهاى طالبان است.
اين در شرايطى است كه دولت اسلام آباد تدريجا در حال از دست دادن كنترل خود بر اوضاع امنيتى و اقتصادى كشور است. پاكستان اينك عملا در شرايط ورشكستگى قرار گرفته و دولت اسلام آباد قادر به انجام تعهدات و ادامه وظايف جارى خود نيست.
جارى شدن سيل مخرب اخير كه در مناطق شمال غربى و مركزى پاكستان بيش از سه ميليون بى خانوار و بيش از ۱۵۰۰ كشته بر جاى نهاده، تنها شرايط بد آن كشور را دشوارتر از پيش ساخته است.
با وجود نامطلوب بودن اوضاع در جبهه هاى جنگ و وخامت اوضاع داخلى در پاكستان كه با جارى شدن سيل وخيم تر از پيش شده است، رييس جمهور پاكستان ترجيح داده است كه چند روز طولانى را دور از كشور خود و در بريتانيا سر كند. اين تصميم شايد به گونه اى دليل اهميت و ضرورت رفع مشكلات كنونى بين دولت پاكستان و كشورهاى اصلى درگير در جنگ افغانستان باشد.
شكست ناتو
بسيارى از ناظران نزديك به اوضاع منطقه استدلال مي كنند كه ناتو، مانند اتحاد شوروى سابق، جنگ در افغانستان را باخته و اينك در صدد يافتن اولين فرصت مناسب براى خارج شدن از منطقه است.
اين پيامى است كه آصف على زرداری نيز پيش از رسيدن به لندن تبليغ كرد. سردارى در آستانه ديدار از لندن تاكيد كرد: «نيروهاى ناتو در افغانستان اوضاع جنگ را دست كم گرفته اند.»
او همچنين مدعى شد: «جامعه جهانى (كه پاكستان نيز جزئى از آن به شمار مي رود) در حال باختن جنگ عليه طالبان است و زمان به نفع آنها است.»
ساعتى بعد از انتشار اين گفته ها، نخست وزير بريتانيا آن را «مزخرف» خواند و يادآور شد كه نيروهاى بريتانيايى از تعداد كثيرى از مردم عادى افغانستان دفاع مي كنند و حضور آنها ضامن باز گشت تدريجى مردم به زندگى عادى در آن كشور است.
اين نظر را دولت اوباما نيز در تقابل با نمايندگان مخالف جنگ در كشور خود تبليغ مي كند. نمايندگان متعلق به ميانه چپ حزب دمكرات و ميانه راست حزب جمهورى خواه آمريكا مانند عناصر متعلق به ميانه چپ حزب كارگر و ميانه راست حزب حاكم محافظه كار بريتانيا با ادامه جنگ در افغانستان مخالف و موافق خروج فورى نيرو هاى نظامى از آن كشورند.
دلايل ديدار
با وجود نامطلوب بودن اوضاع در جبهه هاى جنگ و وخامت اوضاع داخلى در پاكستان كه با جارى شدن سيل وخيم تر از پيش شده است، رييس جمهور پاكستان ترجيح داده است كه چند روز طولانى را دور از كشور خود و در بريتانيا سر كند. اين تصميم شايد به گونه اى دليل اهميت و ضرورت رفع مشكلات كنونى بين دولت پاكستان و كشورهاى اصلى درگير در جنگ افغانستان باشد.
زردارى يك روز پيش از ديدار روز جمعه خود با ديويد كامرون گفت و گوى تلفنى طولانى با گوردون براون نخست وزير سابق آن كشور داشت و طى آن مسائل پيرامون جنگ و روابط دشوار جارى ميان لندن و اسلام آباد را با همكار سابق خود در ميان گذاشت.
آصف علی زرداری همچنين قرار است پيش از انجام ديدار روز جمعه با نخست وزير، با تعدادى از وزيران دولت بريتانيا مانند خانم ترزا مى وزير كشور، مايكل گاو وزير آموزش و همچنين خانم سعيده فارسى كه اولين وزير مسلمان در بريتانيا است ملاقات هايى داشته باشد.
رهبر آينده
در روز شنبه رييس جمهور پاكستان قرار است بيلاوال فرزند خود را كه در آكسفورد به تحصيل اشتغال دارد را به رسانه ها معرفى كند. اين اقدام زردارى را پاره اى از ناظران به عنوان تلاشى در جهت افزايش شانس هاى بيلاوال براى ايفاى نقش عمده در آينده سياسى پاكستان تلقى مي كنند.
بي نظير بوتو مادر بيلاوال نيز پس از اعدام پدرش دوبار در پاكستان عهده دار مقام نخست وزيرى شد. خانم بوتو در نتيجه يك اقدام انتحارى در ۲۷ دسامبر سال ۲۰۰۷ در راولپندى به قتل رسيد.
پس از قتل وى كه به عوامل افراطى مسلمان منسوب به القاعده و همچنين عوامل اطلاعاتى نزديك به دولت پاكستان نسبت داده شد، زردارى همسر وى به مقام رييس جمهورى پاكستان رسيد.
اينك زردارى در صدد آماده ساختن فرزندش براى ايفاى نقش رهبرى در پاكستان است. در كشور همسايه هند نيز خانواده نهرو از سه نسل سه نخست وزير داشته اند.
تفاوت عمده ميان دو كشور رقيب هند و پاكستان در طبيعت سياسى و وضعيت اقتصادى آنها است. در هند دمكراسى حاكم است و در پاكستان ساختار هاى دمكراتيك يا در كنترل نظاميان قرار دارد و يا تحت تاثير نيروهاى افراطى مذهبى است.
هند با سرعتى شگرف در مسير شكوفايى اقتصادى است و پاكستان از نظر اقتصادى عملا كشورى ورشكسته است. سرمايه هاى خارجى از پاكستان پرهيز و به هند پرواز مي كنند.
از اين لحاظ وضعيت موجود و آينده پاكستان موجب نگرانى جدى غرب كشور هاى منطقه شده است. اين نگرانى ها را ديويد كامرون در روز ديدار با رييس جمهور پاكستان با او نيز در ميان خواهد گذاشت.
