هولوکاست يا کشتار يهوديان در جريان جنگ دوم جهانی بخشی از پاکسازی نژادی و سياسی است که به وسيله حزب نازی آلمان و عمدتا در اروپا صورت گرفت.
برای رسيدن به اين هدف، مهندسان آلمان نازی اردوگاه های کار اجباری طراحی کردند که در آن ها قربانيان نخست به کارهای بسيار دشوار گمارده می شدند و سپس به قتل می رسيدند.
در ميان اين اردوگاه ها، آشوويتس- بيرکانو مشهور ترين و به گفته مورخين مخوف ترين قتل گاه به شمار می رود.
اين اردوگاه در لهستان اشغال شده به وسيله آلمانی ها ساخته شد و امروزه تنها موزه ای است که بازديد از آن برای همگان آزاد است.
اين موزه توسط يک هیأت بين المللی اداره می شود که هدف آن همچنين پاس داشتن ياد قربانيان است.
معاونت اين هيات بر عهده استفان ويلکانوويچ، استاد دانشگاه و رييس يک انتشاراتی بزرگ در لهستان است.
در گفت و گويی با استفان ويلکانوويچ از او می پرسم که اگر بخواهد از آشوويتس بگويد، سخنش را چگونه آغاز می کند.
استفان ویلکانوویچ می گوید:« اولين چيزی که وقتی از آشويتس صحبت می کنم، به آن می پردازم اين موضوع است، که يک اتفاق استثنايی در تاريخ بشر افتاد. تصميم گرفته شد که يک ملت، چه در آن کسی مقصر باشد يا نه، جوان است يا پير يا خردسال، بايد کشته بشوند. از آن مهم تر، چرا بايد کشته بشوند؟ چون آدم نيستند. اين مهم ترين مسأله است، چون جنگ و کشتار از آغاز تاريخ بشر وجود دارد، ولی هرگز چنين تفکری وجود نداشت که يک ملت را چون آدم نيستند بايد کاملا نابود کرد.»
تعداد قربانيان هولوکاست و حتی ماهيت آن، موضوع اين روزهای کنفرانسی در تهران است. برگزاری اين کنفرانس و بررسی آن چه مقام های ايرانی واقعيت هولوکاست و رد تعداد قربانيان می نامند به جدال های لفظی تندی بين اروپاييان و اسراييل از يک سو و جمهوری اسلامی از سوی ديگر تبديل شده است.
به راستی تعداد قربانيان در اردوگاهی مانند آشوويتس چه اندازه است و چرا شمارش آن ها هميشه موضوع چنین بحث هايی است؟
استفان ویلکانوویچ می گوید:« تحقيقات مختلفی در اين زمينه وجود دارد که به وسيله آمريکايی ها، لهستانی ها و يهوديان انجام شده است. اعلام تعداد دقيق قربانيان سخت است، چراکه عمدتا قطارهای مملو از مردم به اردوگاه ها می رسيدند و گاهی بدون ثبت هيچگونه آماری به اتاق های گاز فرستاده می شدند. هم اکنون و با در نظر گرفتن تحقيقات مختلف، می توان گفت که تنها در آشوويتس- بيرکانو بين يک تا يک و نيم میليون نفر جان خود را از دست دادند.»
به گفته وی، « قبل از جنگ تنها در لهستان ده درصد جمعيت، يعنی سه میليون نفر يهودی بودند. بعد از جنگ و با بازگشت لهستانی های يهودی از شوروی سابق اين تعداد به چند صد هزار نفر می رسيد و فراموش نبايد کرد که در آشوويتس، يهوديانی از سراسر اروپا قربانی شدند. برخی از يهوديان جايی در لهستان پنهان می شدند، که اگر پيدايشان می کردند به همراه تمام اعضای خانواده ای که به او پناه داده بودند، بچه ها و زنان حامله، تيرباران می شدند و اين يک قانون بود.»
استفان ویلکانوویچ
اما تنها تعداد قربانيان نيست که به بحث ها دامن می زند، مقام های ايرانی گاه حتی وجود اتاق های گاز را منکر می شوند.
استفان ویلکانوویچ خاطرنشان می کند:« شمارش قربانيان، بر اساس تعداد کسانی که در کوره ها و اتاق های گاز جا می شدند، به دقت انجام شده است. آمارهای ما دقيقند. در ضمن چندين کوره و اتاق گاز وجود داشته که بدون توقف کار می کردند، علاوه بر اين بسياری را هم خارج از اردوگاه می کشتند و آتش می زدند. مزرعه هايی وجود دارند که عده ای را در آن ها تيرباران می کردند، می سوزاندند و در گورهای دسته جمعی خاکشان می کردند. اين يک «کارخانه مرگ» بود که مهندسان آلمانی خيلی خوب آن را طراحی کرده بودند و در اين مورد نشان دادند که تکنولوژی بسيار پيشرفته ای در اختيار دارند.»
