تلويزيون دولتی ايران اعلام کرد که در روزهای چهارشنبه و پنجشنبه در برنامه ويژه ای، «اعترافات» هاله اسفندياری و کيان تاجبخش، پژوهشگران ايرانی- آمريکايی را پخش خواهد کرد.
در تیزر تلویزیونی که از شبکه سراسری تلویزیون ایران پخش شد، هاله اسفندیاری، پژوهشگر موسسه« وودرو ویلسون» را با حجاب کامل در منزلی نشان می دهد.
در این آگهی، تصاویری از کیان تاجبخش، دیگر ایرانی - آمریکایی بازداشت شده نیز به چشم می خورد.
هاله اسفندياری و کيان تاجبخش، که توسط وزارت اطلاعات ايران دستگير شدند از حدود دو ماه پیش تاکنون به جرم «اقدام عليه امنيت ملی» در بازداشت به سر می برند.
محمدرضا فقیهی، وکیل دادگستری
سید محمدرضا فقیهی عضو هیات مدیره کمیته دفاع از حقوق زندانیان در گفت وگو با رادیو فردا می گوید: به اعتقاد وی این شیوه برخورد با متهمان «نه قانونی و نه اخلاقی است.»
وی می افزاید: هر دو این دو متهم از حق برخورداری از وکیل محروم بوده اند و بنابراین نظارتی بر روند تحقیقات و بازپرسی وجود نداشته است.
به گفته این وکیل دادگستری، «بر اساس موازین قانونی ایران هیچ تضمینی برای صحت اعترافات این متهمان وجود ندارد.»
دراين برنامه که با عنوان «به اسم دمکراسی» تهيه شده، قرار است که اظهارات رامين جهانبگلو، نويسنده و روشنفکر ایرانی که وی نيز دارای تابعيت دوگانه کانادايی- ايرانی است از تلويزيون دولتی ايران پخش شود.
آقای جهانبگلو در سال ۱۳۸۵ به اتهام مشابهی بازداشت و چندی بعد آزاد شد. وی به فاصله کمی بعد از آزادی به محل خبرگزاری دانشجويان ايران، ايسنا، رفت و درباره اقدامات خود که باعث بازداشت او شد سخن گفت.
روزبه امیرابراهیمی، روزنامه نگاری که حدود سه سال پیش از او نیز در تلویزیون سراسری ایران «اعتراف» گرفته شد در گفت و گو با رادیو فردا می گوید: حضور هاله اسفندیاری و کیان تاجبخش در تلویزیون ایران پاسخ جمهوری اسلامی به واکنش های بین المللی است که پس از بازداشت این دو نفر متوجه ایران شد.
آقای امیر ابراهیمی این شیوه برخورد با متهمان را از جمله «بازداشت های پروژه ای» در ایران می نامد و می گوید: گرفتن اعترافات تلویزیونی یکی از شیوه های مقابله تبلیغاتی است که در آن ایران سعی می کند پاسخ خود را از زبان یک متهم مطرح کند.
روزبه امیر ابراهیمی، روزنامه نگار
آقای امیرابراهیمی افزود: «این شیوه برخورد با متهمان خوراک داخلی نیز دارد. به این صورت که مجریان این پروژه با وصل کردن منتقدان به بیگانگان، سرکوب داخلی را توجیه می کنند و به این ترتیب شیوه ای برای ارسال پیام به منتقدان داخلی نیز محسوب می شود.»
روزبه امیرابراهیمی با اشاره به سابقه گرفتن اعترافات تلویزیونی می گوید: تمام کسانی که در طول سال های پس از انقلاب با این شیوه اعتراف کرده اند پس از قرار گرفتن در شرایط آزاد، تمامی اتهامات را تکذیب کردند و اعلام داشتند که تحت فشار و شکنجه اعتراف کرده اند.
تلويزيون جمهوری اسلامی ايران پيش از اين نيز بعد از دستگيری افرادی که به جرم های سياسی متهم بوده اند، تصاويری از آنها پخش کرده که پيش از محاکمه، به اتهامات خود «اعتراف» می کنند.
عبدالکریم لاهیجی، نایب رییس فدراسیون بین المللی جامعه های حقوق بشر در گفت و گو با رادیو فردا برخورد با ایرانی - آمریکایی های بازداشت شده را« اقدامی تبلیغاتی » و« فاقد ارزش سیاسی و حقوقی» خواند وگفت: گرفتن اعترافات تلویزیونی از دو تبعه ایرانی- آمریکایی، راه اندازی کارزاری تبلیغاتی از سوی ایران است تا به گمان خود آمریکا را برای آزادی پنج ایرانی بازداشت شده در عراق تحت فشار قراردهند.
گرفتن اعترافات اجباری تلویزیونی داستانی کهنه است و سابقه آن به اواخر دهه ۴۰ خورشیدی باز می گردد.
اما پس از انقلاب ایران این شیوه بیشتر مورد استفاده دستگاه های امنیتی قرار گرفت. پس از افشای پرونده قتل های زنجیره ای و متلاشی شدن تشکیلات موازی وزارت اطلاعات در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی اقداماتی از این دست برای مدتی کوتاه متوقف شد.
اما به نظر می رسد با روی کار آمدن مسوولان اطلاعاتی سابق، استفاده از روش های گذشته نیز در دستور کار دستگاه های اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی قرار گرفته است.
