دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، میگوید که ایران در حال ورشکستگی است و من این را نمیخواهم.
آقای ترامپ روز پنجشنبه ۱۶ خرداد با اشاره به اینکه در آغاز دوران ریاستجمهوریاش «ایران یک کشور تروریستی واقعی بود» و در منازعات متعددی در خاورمیانه دست داشت گفت: «ولی امروز دیگر چنین کاری نمیکنند؛ فقیر شدهاند و به عنوان یک کشور، در حال ورشکستگی هستند. هرچند من چنین چیزی نمیخواهم».
رئیسجمهوری آمریکا که در مراسم یادبود نبرد نرماندی در کنار امانوئل مکرون، همتای فرانسویاش، سخن میگفت افزود به نظر او، آمریکا و فرانسه درباره ایران اختلافنظر ندارند.
آقای ترامپ همچنین با بیان اینکه به نظر میآید مقامهای ایران «میخواهند مذاکره کنند»، گفت: «ما هم همچنین؛ اما چیزی که نمیتوانند داشته باشند سلاح اتمی است».
ایالات متحده ۱۸ اردیبهشت پارسال از توافق هستهای شش قدرت جهانی با ایران خارج شد و از آن زمان مناسبات تهران و واشینگتن بسیار تنشآلود شده است.
آمریکا در یک سال گذشته تحریمهای معلق شده علیه ایران را بازگرداند، از پیمان مودت با ایران خارج شد و سپاه پاسداران را در فهرست سازمانهای تروریستی خارجی گذاشت.
در این میان تحریم نفتی ایران به کاهش بسیار چشمگیر صادرات نفت منجر شده است تا جایی که بارگیری و صادرات روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت تا یکسال گذشته، اکنون به نیم میلیون بشکه کاهش یافته است.
با این حال دشواریها به همین جا ختم نشد، بلکه آمریکا با عدم تمدید معافیتهایی که برای هشت کشور خریدار نفت ایران صادر کرده بود، ضربه دیگری به اقتصاد ایران زد به طوری که گزارشهای منتشره حاکی است که بارگیری نفت ایران در ماه مه به حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز سقوط کرده است.
ایران در این مدت همچنین شاهد کاهش ارزش پول ملی خود بود چنانکه در مقطعی هر دلار آمریکا تا ۱۹ هزار تومان افزایش یافت. دلار آمریکا اکنون در بازار آزاد ایران حدود سیزده هزار تومان خرید و فروش میشود.
در این شرایط قدرتهای اروپایی تلاش میکنند با گشایش یک کانال مالی به اینستکس امکان ادامه تجارت شرکتهای این قاره با ایران را فراهم آورند. با این حال اعلام شده که این کانال مالی بیشتر به تجارت کالاهای ضروری مانند غذا و دارو اختصاص خواهد داشت.
امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه، نیز در نشست خبری مشترک روز پنجشنبه خود با دونالد ترامپ گفت که به نظر او، آمریکا و فرانسه درباره ایران اهداف یکسانی را دنبال میکنند.
آقای مکرون از چهار مورد «عدم دستیابی ایران به سلاح هستهای»، «کاهش فعالیت بالیستیک آنها»، «کنترل اقدامات منطقهایشان» و «صلح در منطقه» به عنوان اهداف مشترک بین آمریکا و فرانسه نام برد.
رئیس جمهوری فرانسه با این حال درباره نخستین مورد با اشاره به برجام گفت: در این زمینه ما ابزاری تا سال ۲۰۲۵ داشتیم که میخواهیم با قطعیت ادامه یابد.
آقای ترامپ بارها برجام را «توافقی فاجعهبار» توصیف کرده بود و اعلام کرد که خواهان دستیابی به توافقی تازه با تهران است که علاوه بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی، فعالیتهای موشکی و نقش ایران در منطقه را نیز در بر بگیرد.
از سوی دیگر واشینگتن بهدنبال آنچه که «تهدیدهای تازه ایران» خوانده است، در اردیبهشت امسال ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن را همراه با شماری بمبافکن بی-۵۲ به منطقه اعزام کرد. لحن رهبران دو کشور علیه یکدیگر در یک ماه گذشته بسیار تند بوده است هرچند که در روزهای اخیر این لحن آرام شده است.
دولت آمریکا میگوید که آماده مذاکره بدون پیششرط با ایران است ولی مقامهای جمهوری اسلامی دیدگاههای متناقضی در این زمینه دارند. در حالی که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، هرگونه مذاکره با دولت ترامپ را رد میکند، رئیسجمهوری و وزیر خارجه ایران بازگشت آمریکا به برجام، لغو تحریمها و احترام قائل شدن برای تهران را شرط مذاکره اعلام کردهاند.