رمان «زوال کلنل» به قلم محمود دولت آبادی، نویسنده ایرانی، نامزده جایزه ادبی «من» بریتانیا شده است. این جایزه پنج سال پیش در سال ۲۰۰۷ پایه گذاری شد برای معرفی آثار ممتاز ادبی نوسندگان قاره آسیا به زبان انگلیسی.
اصل متن فارسی «زوال کلنل» در ایران منتشر نشده است، گرچه تلاش «نشر چشمه» برای متقاعد کردن وزارت ارشاد به دادن اجازه انتشار این رمان ادامه دارد. اما پس از آن که ناشری سوئیسی برگردان آلمانی این اثر را با ترجمه بهمن نیرومند منتشر کرد، «زوال کلنل» توجه ناقدان ادبی غرب را برانگیخت.
«زوال کلنل» روایت بالا و پایین زندگی یک افسر ارتش شاهنشاهی ایران است در گیر و دار انقلاب بهمن ۱۳۵۷.
برای اعلام نتیجه رقابت های جایزه ادبی «من» باید تا دو ماه دیگر در ماه ژانویه ۲۰۱۲ منتظر ماند.
محمود دولت آبادی نویسنده «زوال کلنل»، «کلیدر»، «روزگار سپری شده مردم سالخورده» و «جای خالی سلوچ» از تهران میهمان این هفته برنامه رادیویی «پیک فرهنگ» رادیو فردا ست.
آقای دولت آبادی، خبر نامزد شدن کتاب تان «زوال کلنل» برای دریافت جایزه ادبی «من» لابد خوشحال تان کرده؟
محمود دولت آبادی: بله حتما. خبر خوبی بود به هر حال. از طریق مطبوعات متوجه شدم. و فکر کردم این اتفاق مهمی است برای ادبیات معاصر فارسی.
در زمان انتشار خبر گفتید که به رغم تلاش های نشر چشمه، کتاب هنوز اجازه انتشار در ایران را نگرفته است. در سه روز گذشته خبر خوبی در این باره به شما رسیده؟ ناشر توانسته است اجازه انتشار کتاب را بگیرد یا هنوز نه؟
نه متاسفانه. هنوز به من خبری راجع به این که رفته و برای کتاب راهی پیدا کرده داده نشده. نخیر، فکر نمی کنم.
فکر می کنید نامزد شدن کتاب برای همین جایزه تاثیری روی تصمیم وزارت ارشاد بگذارد؟
امیدوارم تاثیر مثبت بگذارد. برای این که همین الان در جامعه دانشگاهی ایران فضایی به وجود آمده که به اصطلاح به آن می گویند «فضای آزاد اندیشی». اگر حقیقت داشته باشد یکی از آثارش این است که (اجازه انتشار) چنین آثاری را بدهند. من هنوز خبر خاصی نشنیده ام.
از استقبالی که از کتاب زوال کلنل که به آلمانی ترجمه شده در اروپا و کشورهای دیگر شده راضی بودید؟
همه کتاب هایی که از من به زبان آلمانی ترجمه شده معمولا اقلا به چاپ سوم رسیده. کلنل هم همینطور. نقدهای درخشانی گرفته. این اثر را در کنار گوئرنیکای پیکاسو دیده اند منتقدین آلمانی.
قبلا گفته بودید که به سبب پایان داده شدن به کار شما در بیش از بیست سال گذشته، تنها از راه فروش رمان ها و کتاب های تان زندگی می کنید. کتاب های «تجربه رمان نویسی»، «کلیدر» و «روزگار سپری شده مردم سالخورده» و دیگر کتاب های تان هنوز فروش خوبی دارند؟
بله. بله. خوشبختانه فروش متوازنی دارند. برخی خیلی شدید و برخی خیلی کند و برخی متعادل. بله کماکان آن آثار به تناوب چاپ می شوند و برای من و در جامعه ای که هستیم نسبتا رضایت بخش است بله. کتاب ها را می خوانند و به یک دیگر هم توصیه می کنند. بله.
کارهای دیگری که در دست نوشتن و یا انتشار دارید کدام ها هستند؟
یک کتاب دیگری هست به نام «طریق بسمل شدن» که آن هم هنوز اجازه نگرفته و مقداری زیادی کار روی ادبیات منثور قدیم دارم انجام می دهم که به ادبیات نوشته شده به نثر مابین قرن های سوم و چهارم تا هفتم بر می گردد و آنتولوژی انتخاب کرده ام. کارهایی هم می کنم در زندگینامه نویسی و غیره.
اخیرا یک ویژه نامه هم بخارا چاپ کرد برای شما. نامزد جایزه ادبی آسیایی «من بوکر» شدید. در سال های گذشته نویسندگانی از مصر، ترکیه، اول نجیب محفوظ مصری در سال ۱۹۸۸ و بعد اورهان پاموک ترک در سال ۲۰۰۶ جایزه ادبیات نوبل را بردند. فکر می کنید زمینه فراهم است برای یک نویسنده ایرانی که به زودی این جایزه را ببرد با توجه به کیفیت ادبیات خلاقه ای که به قلم ایرانیان در سال های گذشته نوشته شده؟
به گمانم این نقطه ای است که اقلا به تجربه شخصی بیش از ۲۵ سال است که تشخیص داده شده و عنوان هم شده هم در همان ایام و هم بعد از آن و هم سال های اخیر.
من فکر می کنم یک کمی خوش انصافی به کار نرفته برای این که ادبیات ما در آن مقام تشخیص داده شود یا مسجل شود. امیدوارم که بشود. بله.
اصل متن فارسی «زوال کلنل» در ایران منتشر نشده است، گرچه تلاش «نشر چشمه» برای متقاعد کردن وزارت ارشاد به دادن اجازه انتشار این رمان ادامه دارد. اما پس از آن که ناشری سوئیسی برگردان آلمانی این اثر را با ترجمه بهمن نیرومند منتشر کرد، «زوال کلنل» توجه ناقدان ادبی غرب را برانگیخت.
«زوال کلنل» روایت بالا و پایین زندگی یک افسر ارتش شاهنشاهی ایران است در گیر و دار انقلاب بهمن ۱۳۵۷.
برای اعلام نتیجه رقابت های جایزه ادبی «من» باید تا دو ماه دیگر در ماه ژانویه ۲۰۱۲ منتظر ماند.
محمود دولت آبادی نویسنده «زوال کلنل»، «کلیدر»، «روزگار سپری شده مردم سالخورده» و «جای خالی سلوچ» از تهران میهمان این هفته برنامه رادیویی «پیک فرهنگ» رادیو فردا ست.
گفت و گوی امیر مصدق کاتوزیان با محمود دولت آبادی، نویسنده ایرانی
آقای دولت آبادی، خبر نامزد شدن کتاب تان «زوال کلنل» برای دریافت جایزه ادبی «من» لابد خوشحال تان کرده؟
محمود دولت آبادی: بله حتما. خبر خوبی بود به هر حال. از طریق مطبوعات متوجه شدم. و فکر کردم این اتفاق مهمی است برای ادبیات معاصر فارسی.
در زمان انتشار خبر گفتید که به رغم تلاش های نشر چشمه، کتاب هنوز اجازه انتشار در ایران را نگرفته است. در سه روز گذشته خبر خوبی در این باره به شما رسیده؟ ناشر توانسته است اجازه انتشار کتاب را بگیرد یا هنوز نه؟
نه متاسفانه. هنوز به من خبری راجع به این که رفته و برای کتاب راهی پیدا کرده داده نشده. نخیر، فکر نمی کنم.
فکر می کنید نامزد شدن کتاب برای همین جایزه تاثیری روی تصمیم وزارت ارشاد بگذارد؟
امیدوارم تاثیر مثبت بگذارد. برای این که همین الان در جامعه دانشگاهی ایران فضایی به وجود آمده که به اصطلاح به آن می گویند «فضای آزاد اندیشی». اگر حقیقت داشته باشد یکی از آثارش این است که (اجازه انتشار) چنین آثاری را بدهند. من هنوز خبر خاصی نشنیده ام.
از استقبالی که از کتاب زوال کلنل که به آلمانی ترجمه شده در اروپا و کشورهای دیگر شده راضی بودید؟
همه کتاب هایی که از من به زبان آلمانی ترجمه شده معمولا اقلا به چاپ سوم رسیده. کلنل هم همینطور. نقدهای درخشانی گرفته. این اثر را در کنار گوئرنیکای پیکاسو دیده اند منتقدین آلمانی.
قبلا گفته بودید که به سبب پایان داده شدن به کار شما در بیش از بیست سال گذشته، تنها از راه فروش رمان ها و کتاب های تان زندگی می کنید. کتاب های «تجربه رمان نویسی»، «کلیدر» و «روزگار سپری شده مردم سالخورده» و دیگر کتاب های تان هنوز فروش خوبی دارند؟
بله. بله. خوشبختانه فروش متوازنی دارند. برخی خیلی شدید و برخی خیلی کند و برخی متعادل. بله کماکان آن آثار به تناوب چاپ می شوند و برای من و در جامعه ای که هستیم نسبتا رضایت بخش است بله. کتاب ها را می خوانند و به یک دیگر هم توصیه می کنند. بله.
کارهای دیگری که در دست نوشتن و یا انتشار دارید کدام ها هستند؟
یک کتاب دیگری هست به نام «طریق بسمل شدن» که آن هم هنوز اجازه نگرفته و مقداری زیادی کار روی ادبیات منثور قدیم دارم انجام می دهم که به ادبیات نوشته شده به نثر مابین قرن های سوم و چهارم تا هفتم بر می گردد و آنتولوژی انتخاب کرده ام. کارهایی هم می کنم در زندگینامه نویسی و غیره.
اخیرا یک ویژه نامه هم بخارا چاپ کرد برای شما. نامزد جایزه ادبی آسیایی «من بوکر» شدید. در سال های گذشته نویسندگانی از مصر، ترکیه، اول نجیب محفوظ مصری در سال ۱۹۸۸ و بعد اورهان پاموک ترک در سال ۲۰۰۶ جایزه ادبیات نوبل را بردند. فکر می کنید زمینه فراهم است برای یک نویسنده ایرانی که به زودی این جایزه را ببرد با توجه به کیفیت ادبیات خلاقه ای که به قلم ایرانیان در سال های گذشته نوشته شده؟
به گمانم این نقطه ای است که اقلا به تجربه شخصی بیش از ۲۵ سال است که تشخیص داده شده و عنوان هم شده هم در همان ایام و هم بعد از آن و هم سال های اخیر.
من فکر می کنم یک کمی خوش انصافی به کار نرفته برای این که ادبیات ما در آن مقام تشخیص داده شود یا مسجل شود. امیدوارم که بشود. بله.
