خبرگزاری بلومبرگ روز سهشنبه ۱۸ خرداد گزارش داد که دولتهای اروپایی برای پوشش حفاظتی بانکها و کمپانیهای کشورهای عضو اتحادیه اروپا در دادوستد با ایران با دشواری روبرو شدهاند.
این تلاشها برای ایجاد حفاظی مطمئن در برابر واکنشهای تنبیهی آمریکا صورت گرفته تا شرکتها و بویژه بانکهای اروپایی از جریمههای احتمالی در ارتباط با تحریمهای جاری علیه دولت ایران مصون باشند ولی بلومبرگ میگوید که این تلاشها به دلیل مخالفت آمریکا تاکنون بیثمر مانده است.
به رغم برچیده شدن بسیاری از تحریمهای ایران که در پی اعلام توافق برجام صورت گرفت، شرکتهای بزرگ و کوچک و نهادهای مالی و پولی اروپا نسبت به از سرگیری دادوستد با جمهوری اسلامی تردید دارند و از احتمال جریمههای سنگین آمریکا هراسناک هستند، ولی مقامهای دولت آمریکا و از آن جمله جان کری وزیر خارجه و جک لو وزیر خزانهداری هم بارها تاکید کردهاند که شرکتها و بویژه بانکهای اروپایی نباید از دادوستد مشروع با ایران بیم داشته باشند.
خبرگزاری بلومبرگ اضافه میکند که اواخر ماه مه، وزیران دارایی اتحادیه اروپا در دیدار با مقامهای دولت آمریکا در بروکسل، خواستار ارائه دستورالعمل روشنتری درباره رژیم تحریمها شدند ولی توفیقی به دست نیاوردند.
این خبرگزاری، منبع گزارش خود را دو تن از مقامهای اروپایی ذکر کرده که در گفتوگوها حضور داشتهاند. سخنگویان وزارت خزانهداری آمریکا و کمیسیون اتحادیه اروپا از اظهارنظر درباره این گزارش خودداری کردهاند.
به گفته بلومبرگ، مسئله بر سر دادوستدی ۲۴ میلیارد دلاری با ایران است که با مشکل تکنیکی مربوط به محدودیت پرداختهای دلاری روبروست.
دادوستد دلاری با جمهوری اسلامی از جمله موارد تنبیهی آمریکا است که همچنان به قوت خود باقی مانده و سد راه گسترش بازرگانی اروپاییها با ایران شده است.
معاملات نفت و حملونقل هوایی معمولا با ارز دلار انجام میشوند که در این زمینه بیشترین خطرها متوجه بانکهاست. ممنوعیت استفاده از دلار آمریکا اکنون مشکلی برسر راه اجرای قراردادی مانند فروش ۱۱۸ فروند هواپیمای ایرباس به ارزش ۲۷ میلیارد دلار است که اندکی پس از رفع تحریمها در ژانویه گذشته اعلام شد.
آرنولد ولرف، مدیر امور اقتصادی و کنترل صادرات آلمان، به بلومبرگ گفته است که بانکها خطر نقض تحریمهای آمریکا علیه دولت ایران را بسیار مهم تلقی میکنند و تدابیر بیشتر برای کاستن از احتمال مسئولیت آنها کمک موثری خواهد بود.
خبرگزاری بلومبرگ از قول منابع خود میگوید که وزیران دارایی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در درخواست خود از آمریکا برای دادن تضمین کتبی به بانکها مصر بودهاند ولی مقامهای آمریکایی متقابلا گفتهاند نمیتوانند بیش از آنچه که بارها آشکارا اعلام کردهاند، در این زمینه اقدامی کنند.
جلیل روشندل، استاد دانشگاه کارولینای شرقی، دلیل بن بست کنونی و پرهیز مقامهای آمریکایی در اجابت درخواست متحدان اروپایی را دشواریهای قانونی و سیاسی در آمریکا میداند.
آقای روشندل به رادیو فردا میگوید: «در درجه نخست، این خواسته بیشتر منافع اروپا را در نظر گرفته است و کمتر منافع اقتصادی و یا سیاسی آمریکا. اروپاییها میخواهند که یک مجوز نامحدود داشته باشند در حالی که مسائل بین آمریکا و ایران هنوز کاملا حل و فصل نشده؛ از طرفی بسیاری از این محدودیتهای معاملاتی با ایران از یک مرکز مشخص منحصر بفرد در آمریکا صار نشده، هنوز برخی از ایالتها تحریمهای خودشان را دارند».
این استاد علوم سیاسی میافزاید که «همه موانع بایستی به تدریج برداشته شود تا ایالات متحده بتواند به اروپاییها چراغ سبز کامل بدهد».
خبرگزاری بلومبرگ میگوید اصرار دولتهای اروپایی برای کسب اطمینان بیشتر از آمریکا در واقع بازتاب فشارهای بانکها است که به رغم امیدهایی که با رفع تحریمها برای بازگرداندن ایران به خانوداه جهانی بوجود آمد، در عمل با دشواری دست به گریبان شدهاند.
به گفته یک شرکت حقوقی بینالمللی، بیش از نیمی از کمپانیهای بینالمللی که مشتاق داشتن روابط بازرگانی با ایران هستند از بیم گرفتار شدن در چنبره تحریمها، فعلا پا پس کشیدهاند، با این حال بلومبرگ به نقل از وزارت خارجه بریتانیا اضافه کرده که انتظار میرود دادوستد ایران و اتحادیه اروپا در دو سال آینده از رقم هشت میلیارد دلار کنونی به چهار برابر افزایش یابد.