رسانه های ايران گزارش داده اند که نحستين ميله سوخت هسته ای حاوی اورانيوم که ساخت ايران است به «داخل قلب راکتور تحقيقاتی تهران» در اميرآباد منتقل شده است.
روابط عمومی سازمان انرژی اتمی ايران اعلام کرده که اين ميله سوخت «پس از گذراندن آزمايش های فيزيکی و ابعادی» در قلب رآکتور تهران پرتودهی می شود.
رادیو فردا درباره این موضوع با پروفسور نصرت واحدی، کارشناس فيزيک اتمی در آلمان گفت و گو کرده است.
رادیو فردا: مهندسان ايرانی تا چه اندازه توانایی توليد ميله سوخت هسته ای دارند؟
نصرت واحدی: اينها به هر حال قدرت اين کار را دارند. اينها اين کار را که کردند دو موفقيت بسيار مهم برای ايران به وجود آمده است. يکی از نظر متالوژی است. می دانيد که تهيه ميله های سوخت، تکنولوژی بسيار پيشرفته ای را نياز دارد و البته دانايی و توانايی مهندسينی که آنجا هستند نيز دارای اهميت است.
البته اينها اورانيوم را به ميزان سه يا چهار درصد در نطنز برای راکتورهای نيروگاه ها غنی می کنند. اما تا آن جايی که بنده اطلاع دارم برای اينکه بشود اورانيوم را تا سقف ۱۹.۷ درصد غنی کرد، مهندسان ايرانی اين کار را در تاسيسات نزديک قم انجام می دهند از همه مهمتر آن هگزا فلورايدی که می آورند و اورانيوم را غنی می کنند، از آن يک اورانيوم چهار ظرفيتی به دست می آيد که آن بايد به يک اورانيوم اکسيد چهار ظرفيتی تبديل شود.
اين کار از نظر فنی، متالوژی و صنعتی کار بسيار بسيار بااهميتی است که اگر در آن موفق شدند، به نظر من بايستی به آنها تبريک گفت.
از همه مهمتر اين است که وقتی اينها اين اکسيد اورانيوم چهار ظرفيتی را به صورت پلت در می آوردند، بايستی آن را در غلاف زيرکونيون بگذارند و بعد اين غلاف زيرکونيون را بايد ببرند و در راکتور جاسازی کنند.
اگر اينها توانستند اين کار را انجام بدهند به اعتقاد من برای ايران يک موفقيتی است.
آقای واحدی، سازمان انرژی اتمی گزارش داده است که اين نمونه ساخته شده پس از گذراندن کليه آزمايش های فيزيکی و ابعادی به منظور بررسی عملکرد در شرايط عملياتی و طولانی مدت، در قلب راکتور تحقيقاتی تهران پرتو دهی می شود. اگر ممکن است اين مسئله را به زبان ساده توضيح دهيد و بگوييد که معمولا چه مدتی طول می کشد تا بتوان از اين لوله سوخت يا صفحه سوخت به طور کامل استفاده کرد؟
شما وقتی ميله سوخت می سازيد و يا کارخانه هايی که ميله سوخت می سازند، کنار خودشان يک راکتور دارند که با آن ميله سوخت را تست و ارزيابی می کنند.
اينها اين مشکل را دارند که در کنار کارخانه ميله سازی سوخت اورانيوم، اين راکتور را ندارند. به همين دليل هم مجبورند آن را به تهران بياورند و در آنجا در راکتور تهران که يک راکتور ساده و کم زحمتی است که بسيار ساده می شود در آنجا لوله های سوخت را عوض کرد. آب اين راکتور هم آب شيرين است و در نتيجه گرفتاری هايی هم ندارد.
اگر ميله های سوخت را درست کرده اند به آن شکلی که بايستی در راکتور تحقيقاتی اميرآباد نصب شود و آن را به آن شکل درآورده اند، آن وقت لازم است که اين غلاف واقعا امتحان بشود. برای اينکه گرفتاری هايی دارد. می تواند ذوب بشود. می تواند توليد گاز هيدروژن بکند. می تواند در داخل راکتور گرفتاری هايی به وجود بياورد.
اينها بايد ميله ها را آزمايش کنند. من فکر می کنم تست اين ميله های سوخت لااقل دو هفته به طول می انجامد. در حالت عادی طی اين پروسه حدود دو ماه زمان لازم دارد، ولی چون اين کار اولين بار است در ايران انجام می شود برای به نتيجه رسيدن اين پروژه لااقل شش ماه زمان نياز هست.
با اين حساب و به گفته مقام های جمهوری اسلامی، تا تامين سوخت ۲۰ درصدی برای راکتور هسته ای وارد برنامه اجرايی شود، آيا برنامه هسته ای ايران وارد مرحله تازه ای خواهد شد؟
آن چيزی که اهميت دارد اين است که تا چه اندازه می توانند اين اورانيوم را تا ۹۰ يا ۹۵ درصد غنی کنند. اينها به هر حال تا به حال نشان داده اند که توانايی غنی سازی تا سقف ۲۰ درصد را دارند.
ولی اين کار را در کارخانه قم نمی توانند انجام بدهند. برای اينکه اين کارخانه نصب و تنظيم شده است برای غنی سازی تا سقف ۱۹.۷ درصد و اگر بخواهند اورانيوم را تا سقف ۹۰ درصد غنی کنند، بايد اين کار را در جای ديگری انجام بدهند.
يا اينکه شايد لازم باشد تمام تنظيمات را تغيير بدهند. منتها آن چيزی که آنها ندارند اين است که آنها هنوز فتيله لازم را ندارند. اينها اگر حتی اورانيوم را تا سقف ۹۵ درصد غنی کردند و حتی بمب هم درست کردند، باز هم نمی توانند آن را منفجر کنند. برای اينکه آن فتيله لازم نيست.
آن فتيله چيزی شبيه به چاشنی انفجار است؟
بله. شما خيلی قشنگ گفتيد. چيزی شبيه به چاشنی. اين چاشنی مثل چاشنی تفنگ، يک چاشنی مکانيکی است. يعنی می بايستی حرکت اين قسمت چنان تنظيم شده باشد که همراه با نوترون ها، به آن يکی برسد.
روابط عمومی سازمان انرژی اتمی ايران اعلام کرده که اين ميله سوخت «پس از گذراندن آزمايش های فيزيکی و ابعادی» در قلب رآکتور تهران پرتودهی می شود.
رادیو فردا درباره این موضوع با پروفسور نصرت واحدی، کارشناس فيزيک اتمی در آلمان گفت و گو کرده است.
رادیو فردا: مهندسان ايرانی تا چه اندازه توانایی توليد ميله سوخت هسته ای دارند؟
نصرت واحدی: اينها به هر حال قدرت اين کار را دارند. اينها اين کار را که کردند دو موفقيت بسيار مهم برای ايران به وجود آمده است. يکی از نظر متالوژی است. می دانيد که تهيه ميله های سوخت، تکنولوژی بسيار پيشرفته ای را نياز دارد و البته دانايی و توانايی مهندسينی که آنجا هستند نيز دارای اهميت است.
البته اينها اورانيوم را به ميزان سه يا چهار درصد در نطنز برای راکتورهای نيروگاه ها غنی می کنند. اما تا آن جايی که بنده اطلاع دارم برای اينکه بشود اورانيوم را تا سقف ۱۹.۷ درصد غنی کرد، مهندسان ايرانی اين کار را در تاسيسات نزديک قم انجام می دهند از همه مهمتر آن هگزا فلورايدی که می آورند و اورانيوم را غنی می کنند، از آن يک اورانيوم چهار ظرفيتی به دست می آيد که آن بايد به يک اورانيوم اکسيد چهار ظرفيتی تبديل شود.
اين کار از نظر فنی، متالوژی و صنعتی کار بسيار بسيار بااهميتی است که اگر در آن موفق شدند، به نظر من بايستی به آنها تبريک گفت.
از همه مهمتر اين است که وقتی اينها اين اکسيد اورانيوم چهار ظرفيتی را به صورت پلت در می آوردند، بايستی آن را در غلاف زيرکونيون بگذارند و بعد اين غلاف زيرکونيون را بايد ببرند و در راکتور جاسازی کنند.
اگر اينها توانستند اين کار را انجام بدهند به اعتقاد من برای ايران يک موفقيتی است.
آقای واحدی، سازمان انرژی اتمی گزارش داده است که اين نمونه ساخته شده پس از گذراندن کليه آزمايش های فيزيکی و ابعادی به منظور بررسی عملکرد در شرايط عملياتی و طولانی مدت، در قلب راکتور تحقيقاتی تهران پرتو دهی می شود. اگر ممکن است اين مسئله را به زبان ساده توضيح دهيد و بگوييد که معمولا چه مدتی طول می کشد تا بتوان از اين لوله سوخت يا صفحه سوخت به طور کامل استفاده کرد؟
شما وقتی ميله سوخت می سازيد و يا کارخانه هايی که ميله سوخت می سازند، کنار خودشان يک راکتور دارند که با آن ميله سوخت را تست و ارزيابی می کنند.
اينها اين مشکل را دارند که در کنار کارخانه ميله سازی سوخت اورانيوم، اين راکتور را ندارند. به همين دليل هم مجبورند آن را به تهران بياورند و در آنجا در راکتور تهران که يک راکتور ساده و کم زحمتی است که بسيار ساده می شود در آنجا لوله های سوخت را عوض کرد. آب اين راکتور هم آب شيرين است و در نتيجه گرفتاری هايی هم ندارد.
اگر ميله های سوخت را درست کرده اند به آن شکلی که بايستی در راکتور تحقيقاتی اميرآباد نصب شود و آن را به آن شکل درآورده اند، آن وقت لازم است که اين غلاف واقعا امتحان بشود. برای اينکه گرفتاری هايی دارد. می تواند ذوب بشود. می تواند توليد گاز هيدروژن بکند. می تواند در داخل راکتور گرفتاری هايی به وجود بياورد.
اينها بايد ميله ها را آزمايش کنند. من فکر می کنم تست اين ميله های سوخت لااقل دو هفته به طول می انجامد. در حالت عادی طی اين پروسه حدود دو ماه زمان لازم دارد، ولی چون اين کار اولين بار است در ايران انجام می شود برای به نتيجه رسيدن اين پروژه لااقل شش ماه زمان نياز هست.
با اين حساب و به گفته مقام های جمهوری اسلامی، تا تامين سوخت ۲۰ درصدی برای راکتور هسته ای وارد برنامه اجرايی شود، آيا برنامه هسته ای ايران وارد مرحله تازه ای خواهد شد؟
آن چيزی که اهميت دارد اين است که تا چه اندازه می توانند اين اورانيوم را تا ۹۰ يا ۹۵ درصد غنی کنند. اينها به هر حال تا به حال نشان داده اند که توانايی غنی سازی تا سقف ۲۰ درصد را دارند.
ولی اين کار را در کارخانه قم نمی توانند انجام بدهند. برای اينکه اين کارخانه نصب و تنظيم شده است برای غنی سازی تا سقف ۱۹.۷ درصد و اگر بخواهند اورانيوم را تا سقف ۹۰ درصد غنی کنند، بايد اين کار را در جای ديگری انجام بدهند.
يا اينکه شايد لازم باشد تمام تنظيمات را تغيير بدهند. منتها آن چيزی که آنها ندارند اين است که آنها هنوز فتيله لازم را ندارند. اينها اگر حتی اورانيوم را تا سقف ۹۵ درصد غنی کردند و حتی بمب هم درست کردند، باز هم نمی توانند آن را منفجر کنند. برای اينکه آن فتيله لازم نيست.
آن فتيله چيزی شبيه به چاشنی انفجار است؟
بله. شما خيلی قشنگ گفتيد. چيزی شبيه به چاشنی. اين چاشنی مثل چاشنی تفنگ، يک چاشنی مکانيکی است. يعنی می بايستی حرکت اين قسمت چنان تنظيم شده باشد که همراه با نوترون ها، به آن يکی برسد.
