لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۱۵ آبان ۱۴۰۳ تهران ۱۴:۳۲

چگونه ايران آينده خود را کشت؟


شهرزاد القانيان، عکاس خبری ساکن آمريکا، در مقاله ای که روزنامه «لس آنجلس تايمز» آن را منتشر کرده به ماه های پس از وقوع انقلاب اسلامی ايران و اعدام گروهی از تجار و سرمايه داران ايرانی می پردازد که يکی از آنها حبيب القانيان، پدر بزرگ وی، بود.

به گفته نويسنده، اعدام حبيب القانيان، سرشناس ترين سرمايه دار يهودی آن زمان و فردی که در فعاليت های خيريه نقش مهمی داشت، نقطه عطفی برای ايران و آينده اقتصادی اين کشور بود.

شهرزاد القانيان در حال نوشتن کتابی در مورد زندگی پدر بزرگ خود است و اين مطلب را شايد بتوان چکيده ای از اين کتاب دانست.

نويسنده می افزايد که اعدام حبيب القانيان و افرادی نظير وی در روزهای پس از انقلاب اسلامی ايران و فرار صدها نفر از سرمايه دارانی که می توانستند در آينده اقتصاد ايران نقش مهمی ايفا کنند، ايران را از يک امکان و منبع مهم برای ساختن اقتصادی مدرن، متنوع و متکی به صادرات محروم ساخت. از آن زمان به بعد ايران هر چه بيشتر به سمت يک اقتصادی متکی بر نفت، اورانيوم و انرژی هسته ای گرايش پيدا کرده و حکومت دشمنی خود را با فعالان عرصه اقتصاد خصوصی تشديد کرده است.

پس از بازگشت آيت الله خمينی و به دست گرفتن قدرت در فوريه ۱۹۷۹ حدود دويست نفر از مقامات نظامی و سياسی رژيم سابق به جرم «وابستگی به حکومت شاهنشاهی» اعدام شدند. حبيب القانيان اولين سرمايه داری بود که در ماه مه آن سال اعدام شد. به نوشته شهرزاد القانیان، در جريان محاکمه نمايشی که فقط بيست دقيقه طول کشيد او را به جرم «مفسد فی الارض و جاسوس صهيونيسم» به اعدام محکوم کردند.

به ادعای دادگاه جمهوری اسلامی، حبيب القانيان به اسرائيل کمک مالی می کرده و با مقامات آن کشور ديدار می کرده است. او از جمله رهبران جامعه يهوديان ايران در آن زمان بود که جمعيتی حدود هشتاد تا صد هزار نفر را در برمی گرفت. اما در آن محاکمه هيچ اشاره ای به اين واقعيت نشد که پدربزرگ من چقدر تلاش کرد تا بين سرمايه داران و تجار مسلمان، يهودی و ارمنی فضای همکاری را ايجاد کند. به نقش فعال و کمک های مالی وی برای ترميم و نوسازی بيمارستان ها و يا تشکيل نهادهای خيريه که به کودکان فقير و يا افراد سالخورده کمک می کردند هيچ اشاره ای نشد.

شهرزاد القانيان می افزايد: پدر بزرگ وی که چند ماه قبل از وقوع انقلاب برای سفر به آمريکا و اسرائيل رفته بود برخلاف توصيه ديگران به ايران بازگشت و می گفت که خطايی مرتکب نشده که به خاطر آن نگران باشد. اما دادگاه انقلاب اسلامی فقط روی کمک های مالی وی به اسرائيل متمرکز شد و بنابراين او را به جرم دشمنی با خدا به مرگ محکوم کرد.

پدر بزرگ من از پانزده سالگی کار در هتل يکی از اقوام را شروع کرد. پس از مدتی همراه با برادرانش در بازار به تجارت پرداخت و بعدها توانست کارخانه های توليد محصولات جديد را تاسيس کند. او يکی از پيشگامان بنای صنايعی بود که می توانست نقش مهمی در صادرات ايران ايفا کند. خانواده القانيان به مدت سی سال پيشگام نوآوری های تجاری و صنعتی بود و در اين دوره دهها کارخانه و مرکز خريد مدرن را تاسيس کرد و هزاران فرصت شغلی را برای نسل جوان بوجود آورد.

وی می نویسد: در سال های دهه ۱۹۷۰ پدر بزرگ من و گروه ديگری از اعضای اتاق بازرگانی ايران به چين دعوت شدند. آنها زمينه های گسترش روابط تجاری بين دو کشور را فراهم کردند. در آن زمان ايران از کشورهايی نظير چين و يا هند بسيار پيشرفته تر بود اما امروزه در کمال تاسف اين دو کشور که چرخ های صنعت خود را متکی به نفت صادراتی ايران می چرخانند به رونق و پيشرفت اقتصادی عظيمی دست پيدا کرده و در مقابل روند نوسازی اقتصاد ايران کاملا متوقف شده است.

شهرزاد القانيان در ادامه مقاله خود در روزنامه «لس آنجلس تايمز» يادآوری می کند که اگر انقلاب سال ۱۹۷۹ به جای متوقف کردن روند نوآوری های اقتصادی بخش خصوصی به آن امکان رشد و شکوفايی می داد حتما افراد ديگری از نسل جديد می توانستند اين تحول را گسترش دهند. کما اينکه امروزه تعداد زيادی از مديران اقتصادی شرکت های موفق در غرب متولد ايران و يا فرزند خانواده های ايرانی ساکن غرب هستند.

حکومت ايران به شدت به نفت و درآمدهای نفتی وابسته است و در عين حال تمام تلاش خود را روی توليد انرژی هسته ای و يا به ادعای برخی توليد بمب هسته ای متمرکز کرده است. ايران با در پيش گرفتن چنين مسيری آينده خود را نابود کرده و راه را برای شکوفايی عرصه های ديگر اقتصاد بسته است.
درصد زيادی از جوانان ايرانی بيکار هستند و تعداد زيادی از اين متخصص های جوان از کشور خارج می شوند. در غياب فضای مناسب برای شکل گيری و رشد عرصه های نوين اقتصاد، در شرايطی که فعاليت سرمايه گذاران بخش خصوصی تحمل نمی شود و در غياب آزادی های مدنی و اقتصادی، ايران تمام فرصت ها برای بنای يک آينده بهتر را از دست می دهد.

به همين خاطر است که شنيدن اظهارنظرهای مقامات ايرانی در مورد مقابله با تحريم های خارجی از طريق اتکا به اقتصاد داخلی و خودکفايی هم تاسف بار و هم مضحک به نظر می رسد. افرادی همچون حبيب القانيان از چندين دهه پيش با آرزوی شکوفايی و رونق اقتصادی ايران تلاش می کردند. اما ايران پس از انقلاب اسلامی با اعدام، سرکوب و فراری دادن اين افراد و مخالفت با ايده های آنها خود را از چنين آينده ای محروم ساخت.
XS
SM
MD
LG