معاون اول رئیس‌جمهوری ایران می‌گوید با وجود آگاهی از روبه‌رو بودن «کشورهای دوست» نظیر چین با برخی محدودیت‌ها، انتظار داریم که آنها در خرید نفت از ایران فعال‌تر عمل کنند.
اسحاق جهانگیری روز دوشنبه هفتم مرداد در دیدار با سونگ تائو، وزیر امور بین‌الملل حزب کمونیست چین، گفت: «همه مسئولان و مقام‌های عالیرتبه ایران راهبرد توسعه مناسبات با چین را به عنوان یک سازوکار جدی در دستور کار خود قرار داده‌اند».
معاون اول رئیس‌جمهوری اسلامی در حالی این درخواست را مطرح کرده است که واردات چین از ایران در ژوئن امسال نسبت به مدت مشابه پارسال ۶۰ درصد کاهش یافته است و بخش اعظم این واردات نیز تنها برای تسویه بدهی ایران به شرکت‌های ساینوپک و «سی‌ان‌پی‌سی» است نه خرید نفت و پرداخت پول.
چین قبل از تحریم‌ها روزانه حدود ۶۹۰ هزار بشکه نفت از ایران می‌خرید، اما بر اساس آمارهای گمرکی، این رقم در ماه ژوئن امسال کمی بیش از ۲۰۸ هزار بشکه بوده است.
دو شرکت یاد شده چین، بیش از سه میلیارد دلار در میادین یادآوران و آزادگان ایران سرمایه‌گذاری کرده و تهران به جای پول نقد، متعهد به تحویل نفت خام به این شرکت‌هاست.
تجارت دو جانبه ایران و چین نیز در شش ماه اول امسال به شدت افت کرده است.
آمارهای گمرک چین نشان می‌دهد که این کشور در نیمه اول سال جاری کلا چهار میلیارد و ۵۵۲ میلیون دلار صادرات به ایران داشته که نسبت به دوره مشابه پارسال نزدیک به ۴۶ درصد افت داشته و واردات این کشور از ایران نیز در همین دوره با افتی نزدیک به ۲۸ درصد به هشت میلیارد و ۱۳۱ میلیون دلار رسیده است.
جهانگیری همچنین به این مقام چینی گفته است که ایران آماده صادرات گاز از طریق پاکستان به چین است.
اظهار آمادگی برای صادرات گاز به چین از طریق پاکستان در حالی است که خود پاکستان بر اساس قرارداد، بایستی از سال ۲۰۱۵ سالانه بیش از هشت میلیارد متر مکعب گاز از ایران تحویل می‌گرفت، اما تاکنون حتی اقدام به ساخت خط لوله نکرده است.
از طرفی تنها مسیر انتقال گاز ایران به چین از طریق پاکستان، باید از منطقه کشمیر بگذرد که دهه‌هاست مورد مناقشه پاکستان و هند است، همچنین رشته‌کوه‌های قراقروم که ارتفاع آنها بعضا به هشت هزار متر نیز می‌رسد، سد راه این خط لوله است.
چین پارسال ۴۵ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان برای مناطق نزدیک به مرز پاکستان خریداری و وارد کرد، در حالی که تا چند ماه دیگر انتظار می‌رود خط لوله «قدرت سیبری» روسیه با ظرفیت انتقال سالانه ۳۸ میلیارد متر مکعب گاز نیز به مناطق شمال غرب چین افتتاح شود.
همچنین تمرکز چین بیشتر بر واردات گاز مایع (ال‌ان‌جی) است تا خط لوله. این کشور پارسال نزدیک ۷۳ میلیارد متر مکعب گاز مایع وارد کرده است که نسبت به سال ۲۰۰۸ حدود ۱۰ برابر افزایش نشان می‌دهد.
جهانگیری با تأکید بر اینکه باید مسائل و موانع پیش روی مبادلات مالی میان ایران و چین هر چه سریعتر برطرف شود و سازوکار مالی مناسبی میان دو کشور مهیا شود، گفت که هفته آینده هیاتی متشکل از وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی ایران به چین سفر خواهند کرد.
وی، گردشگری را یکی از زمینه‌های همکاری میان ایران و چین برشمرد و گفت ایران از گردشگران چینی استقبال می‌کند و در همین راستا دولت تصمیمی را اتخاذ کرد که بر اساس آن اتباع چین می‌توانند بدون روادید سفری ۲۱ روزه به ایران داشته باشند.
معاون اول رئیس‌جمهوری ایران در ادامه با اشاره به نقش چین در بازطراحی رآکتور اراک گفت «روند بازطراحی با تأخیر و کندی روبه‌رو شده بود که خوشبختانه هم‌اکنون سرعت خوبی دارد».
بر اساس توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، ایران فعالیت این نیروگاه ۴۰ مگاواتی را متوقف کرد و قرار شد ساختار راکتور با همکاری چین طوری تغییر کند که قادر به تولید پلوتونیوم که برای تولید سلاح‌های هسته‌ای کاربرد دارد، نباشد.
