همزمان با انتشار گزارش‌ها درباره آغاز سهمیه‌بندی بنزین در ایران از شامگاه پنجشنبه، پمپ بنزین‌ها شلوغ شده است ولی وزارت کشور می‌گوید تاکنون تصمیمی نسبت به مقدار یا زمان سهمیه‌بندی بنزین گرفته نشده است.
رمضان شجاعی کیاسری، دبیر ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور، روز چهارشنبه ۱۱ اردیبهشت گفت: «مردم اخبار درست در این خصوص را صرفا از مجاری رسمی دریافت کنند».
این در حالی است که خبرگزاری تسنیم نزدیک به سپاه پاسداران روز چهارشنبه در گزارشی «اختصاصی» گزارش داد که بنزین از ساعت آغاز روز جمعه ۱۳ اردیبهشت سهمیه‌بندی می‌شود.
بر اساس این گزارش، میزان بنزینِ سهمیه‌بندی‌شده ۶۰ لیتر در ماه با نرخ لیتری هزار تومان خواهد بود و قیمت بنزین آزاد لیتری ۲۵۰۰ تومان تعیین شده است.
با این حال، انتشار همین گزارش کافی بود تا به گفته سایت روزنامه «ایران»، از بامداد روز چهارشنبه پمپ بنزین‌ها شلوغ شده و صف خودروها در آنها طولانی‌تر از حد معمول شود تا رانندگان برای آخرین بار باک خود را از بنزین ۱۰۰۰ تومانی پر کنند.
این گزارش همچنین به اظهارات روز چهارشنبه بیژن زنگنه وزیر نفت اشاره کرده و نوشته است آنچه درباره سهمیه‌بندی بنزین اعلام شده «دروغ» است و بعداً توضیح بیشتری در این باره اعلام خواهد شد.
از گیلان و برخی از استان‌های دیگر نیز خبر رسیده که صف‌های طولانی از خودروها در پمپ بنزین‌های آنها تشکیل شده است.
در همین رابطه، شرکت پخش فرآورده‌های نفتی گیلان بیانیه‌ای داده و گفته که «هیچ‌گونه مشکل جدی در تامین بنزین پمپ بنزین‌ها وجود ندارد و علت مراجعه بیش از حد رانندگان به پمپ بنزین‌ها پخش شایعه‌ای در مورد کمبود بنزین است».
بحث سهمیه‌بندی بنزین پس از آن مجددا مطرح شد که گزارش‌ها حاکی از اوج گرفتن مصرف آن و قاچاق این فرآورده به خارج از کشور به دلیل تفاوت بالای نرخ داخلی با خارجی آن است.
سیدمحمدرضا موسوی‌خواه، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، پیشتر در این زمینه گفته بود که رشد مصرف بنزین در سال جاری نسبت به پارسال کمی بیش از ۱۰ درصد خواهد بود.
وی پیش‌بینی کرده بود که در سال ۹۸ به‌طور میانگین روزانه حدود ۱۰۰ میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف شود.
اگرچه آقای شجاعی کیاسری افزایش قیمت بنزین از روز جمعه را تکذیب کرده، اما در ادامه گفت است که موضوع «افزایش قیمت و سهمیه‌بندی» در دست بررسی است.
وی گفت رسانه‌ها از هرگونه پیش‌گویی یا گمانه‌زنی در این باره خودداری کنند، در غیر این صورت برخورد حقوقی و قضایی لازم صورت خواهد گرفت.
در همین زمینه خبرگزاری ایسنا گزارش داده که علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در واکنش به افزایش قیمت بنزین گفته است: «آنچه در مورد بنزین در شبکه‌های اجتماعی بیان می شود صحیح نیست. امروز در جلسه سران قوا بحثی در این خصوص شد که بنا شد سهمیه‌بندی به نحوی انجام شود که هم قانون رعایت شود و هم به مردم فشاری نیاید. قانون به این مسئله مجوز داده است تا با شرایطی انجام شود».
بهمن‌ماه ۹۷ وزیر نفت ایران گفته بود در زمینه سوخت، غیر از سهمیه‌بندی و افزایش قیمت «راه دیگری وجود ندارد» و این افزایش قیمت در حد تحمل مردم خواهد بود.
در بودجه پیشنهادی سال ۹۷ نیز دولت روحانی قصد داشت قیمت حامل‌های انرژی را افزایش دهد که باز هم به دلیل نگرانی از افزایش تورم، در مجلس رای نیاورد.
اخیرا سازمان برنامه و بودجه ایران با انتشار گزارشی از وجود ۸۹۰ هزار میلیارد تومان یارانه پیدا و پنهان در کشور خبر داد و گفت انتظار می‌رود یارانه بنزین در سال ۹۸ بیش از ۱۲۳ هزار میلیارد تومان باشد.
افت چشمگیر درآمدهای نفتی ایران به خاطر تحریم‌های آمریکا و سقوط صادرات، دولت حسن روحانی را با مشکل مواجه کرده است.
درآمدهای نفت سهمی ۴۰ درصدی در بودجه کشور دارد و بدون آن دولت مجبور به کاهش هزینه‌ها است که یارانه نیز جزئی از آن است.
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ایران، دوشنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۷، با اشاره به اینکه فروش نفت ایران از دو و نیم میلیون بشکه به یک میلیون بشکه در روز کاهش پیدا کرده، گفت: «درآمد کشور به یک سوم کاهش پیدا کرده‌است.»
در چنین شرایطی افزایش قیمت بنزین می‌تواند بخشی از درآمدهای از دست رفته دولت را جبران کند. روزنامه اعتماد امروز در گزارشی نوشته‌است در صورت اجرای طرح سهمیه‌بندی، «۶۰هزار میلیارد تومان در روز برای دولت منابع آزاد خواهد کرد که در یک سال معادل ۲۲هزار میلیارد تومان خواهد بود.»
این درآمد قابل توجه که از جیب مردم تأمین می‌شود، می‌تواند منبع قابل اتکایی برای جبران کسری بودجه، پرداخت به صندوق‌های بازنشستگی یا پرداخت حقوق کارمندان دولت باشد.
موضوع وجاهت قانونی نهاد تصمیم‌گیرنده
پیشنهاد سهمیه‌بندی بنزین توسط دولت به شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوای سه‌گانه ارائه شده است.
این شورا که از خرداد ۱۳۹۷ کارش را آغاز کرد، با دستور رهبر جمهوری اسلامی تشکیل شد و قرار است نقش «ستاد جنگ» را در مقابله با دوران تحریم‌ها بازی کند.
علی لاریجانی، رئیس مجلس، دیروز، ۱۱ اردیبهشت، با تأیید طرح موضوع سهمیه‌بندی بنزین در شورای هماهنگی گفته است: «بنا شد سهمیه‌بندی به نحوی انجام شود که هم قانون رعایت شود و هم به مردم فشاری نیاید.»
او تصمیم شورا را مبنی بر مجوز قانونی دانسته ولی برخی نمایندگان مجلس دربارهٔ وجاهت قانونی چنین تصمیمی در شورای هماهنگی سران قوا تردید دارند.
نمایندگان مجلس علاوه بر اینکه از نقش‌آفرینی مکرر شورای هماهنگی قوای سه‌گانه به جای مجلس و تضعیف موقعیت سیاسی و قانونی مجلس نگران هستند، می‌خواهند در نحوه هزینه‌کرد چنین درآمدی شریک باشند و مصر هستند که تصمیم نهایی در مجلس گرفته شود.
در همین حال، نمایندگان مجلس در ماه‌های آینده باید به حوزه‌های انتخابیه خودشان بروند و چشم در چشم مردم، دربارهٔ دلایل افزایش قیمت بنزین و تبعات تورمی آن توضیح بدهند.
آنها نگران هستند که این تصمیم، به تندتر شدن فضای سیاسی و انتخاباتی منجر شود و قدرت مانورشان را در تبلیغات انتخاباتی کاهش دهد.
از این زاویه، می‌توان انتظار داشت در طول یک ماه آینده که بحث و گفت‌وگو دربارهٔ زمان اجرای سهمیه‌بندی بنزین در جریان است، تحرک حداکثری در مجلس برای ارائه طرح‌های جایگزین یا توقف سهمیه‌بندی بنزین صورت گیرد.
