بهروز کمالوندی می‌گوید که سانتریفوژها قطعاً با رعایت موضوع برگشت‌پذیری جمع‌آوری خواهند شد و همزمان، رئیس پیشین سازمان انرژی اتمی ایران گفته که خاموش شدن سانتریفوژها و برگشت‌پذیری آن‌ها «۶۰ درصد» تلفات دارد.
بر اساس برنامه جامع اقدام مشترک یا «برجام» که روز ۲۳ تیرماه امسال میان ایران و شش قدرت جهانی در وین حاصل شد، تهران پذیرفت که در ۱۰ سال نخست، سانتریفوژهای نوع IR-1 خود را از رده خارج کند و ظرفیت غنی‌سازی‌اش در تأسیسات نطنز طی این دوره حداکثر تا ۵۰۶۰ دستگاه سانتریفیوژ IR-1 خواهد بود.
میزان غنی‌سازی ایران تا ۱۵ سال آینده نیز در سطح ۳.۶۷ درصد تعیین شده است.
این توافق تصریح می‌کند که سانتریفوژهای اضافی و زیرساختهای غنی سازی مربوطه در نطنز تحت نظارت مستمر آژانس انبار خواهد شد.
طبق گزارش‌های منتشره، ایران حدود ۱۹ هزار دستگاه سانتریفوژ فعال دارد.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی، به خبر رادیوی دولتی ایران گفته است که «در اجرای تعهدات ایران در برجام در خصوص جمع‌آوری سانتریفوژها قطعا موضوع بازگشت‌پذیری رعایت خواهد شد».
به گزارش روز پنجشنبه ۱۴ آبان خبرگزاری ایسنا، وی افزوده است: «آنچه درباره شروع برچیدن سانتریفوژها مطرح شده است، دستگاه‌های غیرفعال را شامل می‌شود».
آقای کمالوندی تأکید کرده است: «به منظور تضمین بازگشت‌پذیری برنامه هسته‌ای کشورمان و اجرای تعهدات طرف مقابل درباره نوسازی راکتور آب سنگین اراک، جمع‌آوری سانتریفوژهای فعال همزمان با ارائه قرارداد معتبر درباره راکتور اراک صورت خواهد گرفت».
رآکتور آب سنگین اراک قرار است در قالب یک همکاری بین‌المللی بازطراحی و مدرنیزه شود و با استفاده از سوخت غنی شده تا ۳.۶۷ درصد فعالیت کند و از آن برای اهداف صلح‌آمیز و تولید رادیو ایزوتوپ به منظور مصارف پزشکی و صنعتی استفاده می‌شود.
«تلفات ۶۰ درصدی سانتریفوژها»
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در حالی موضوع برگشت‌پذیری سانتریفوژها را مطرح کرده است که فریدون عباسی، رییس این سازمان در دولت محمود احمدی‌نژاد و از مخالفان توافق وین، گفته که خاموش شدن سانتریفوژها ۳۰ درصد تلفات دارد و ما به کف خواسته‌ها رسیدیم.
به گزارش خبرگزاری مهر، وی چهارشنبه شب، ۱۳ آبان، در همایش «مرگ بر آمریکا» در جمع دانشجویان علوم پزشکی شیراز گفته است: «سانتریفوژ اگر خاموش شود ۳۰ درصد تلفات دارد و اگر هم درست راه‌اندازی شود ۳۰ درصد دیگر تلفات دارد».
آقای عباسی افزوده است: «بنابراین جمع کردن و دوباره استفاده کردن آن احتمال زیاد ۶۰ درصد تلفات دارد که البته من شنیده‌ام یکی از دوستان گفته با استفاده از چند کارگر افغانی سانتریفوژها را در یک سوله انبار کنید».
برنامه جامع اقدام مشترک به ایران این اجازه را می‌دهد که «سانتریفوژهای از کار افتاده» را با نوع مشابه جایگزین کند.
فریدون عباسی در بخش دیگری از سخنانش گفته که «برجام یک سری تکالیف را به ما تحمیل کرده» و در اشاره‌ای صریح به دولت حسن روحانی افزوده است: «برخی از آقایان چون نظر داشتند که باید این کار انجام شود روغن ریخته را نذر امامزاده کردند در حالی که این کار می‌توانست به درستی انجام شود».
وی اظهار داشت: «آقایان اگر به جای ۱۰۰ روز مشکلات مردم را ۵۰۰ روزه حل می‌کردند مشکلی پیش نمی‌آمد چرا که مردم طی این دو سال سختی‌های مختلفی نیز تحمل کردند حال یک توافق ایجاد شد که خیلی زور زدیم تا کف خواسته‌هایمان را گرفتیم».
اصولگرایان تندرو و تیم دولت محمود احمدی‌نژاد از مخالفان اصلی برنامه جامع اقدام مشترک هستند و در جریان بررسی این توافق در مجلس شورای اسلامی، تلاش زیادی کردند تا آن را رد کنند.
با این حال مجلس نهم به این توافق رای مثبت داد و شورای نگهبان نیز آن را تایید کرد. ولی آیت الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در نامه‌ای شروط ۹ گانه‌ای را برای اجرای آن مطرح کرد.
وی از جمله دو مسئله «خروج قلب راکتور اراک و انتقال ذخایر سوخت» را به مختومه اعلام شدن پرونده «پی‌ام‌دی» یا جنبه‌های احتمالا نظامی برنامه هسته‌ای ایران منوط کرد.
ظرف روزهای اخیر گزارش‌های متناقضی درباره آغاز اجرای برجام و جمع آوری سانتریفوژها منتشر شده است.
در حالی که علی اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی، روز ۱۱ آبان به خبرگزاری ژاپنی «کیودو» گفته بود که ایران اجرای توافق هسته‌ای را با جمع‌آوری شماری از سانتریفوژهای خود در تاسیسات هسته‌ای نطنز آغاز کرده است ولی عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، به تلویزیون دولتی ایران گفت: «هنوز هیچ سانتریفوژی جمع آوری نشده است و سازمان انرژی اتمی در حال فراهم کردن مقدمات کار است. ممکن است در چند روز آینده جمع آوری سانتریفوژها آغاز شود».
اعلام خبر جمع آوری سانتریفوژها از سایت نطنز اعتراض ۲۰ نمایندگان مجلس به دنبال داشت که در تذکری به حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران خواستار توقف دستور جمع‌آوری سانتریفوژهای فردو و نطنز شدند.
این نمایندگان گفته‌اند تا زمانی که شروط مندرج در نامه رهبر جمهوری اسلامی ایران و بند یک آن محقق نشده است نباید سانتریفوژها جمع‌آوری شوند.
آیت‌الله خامنه‌ای در بند اول از نامه خود گفته بود که از رئیس‌جمهور آمریکا و اتحادیه اروپا تضمین کتبی مبنی بر لغو تحریم‌های ایران دریافت شود.
