در تازه ترين واکنش به تصميم ترکيه برای استقرار سپر دفاع موشکی ناتو در خاک خود، علی اکبر صالحی وزير امور خارجه جمهوری اسلامی ايران، اين تصميم را نادرست خواند و گفت هيچ توجيهی برای چنين تصميمی وجود ندارد.
در روزهای گذشته وزارت امور خارجه ترکيه از آمادگی اين کشور برای توافق بر سر استقرار تاسيسات راداری هشدار دهنده ناتو ( سازمان پيمان آتلانتيک شمالی ) در خاک ترکيه خبر داده بود؛ طرحی که پيشتر قرار بود در کشورهای اروپای شرقی پياده شود و هدف اصلی آن مقابله با تهديد موشکی ايران ارزيابی می شود.
در همين باره رادیو فردا گفت و گويی با شهرام چوبين، پژوهشگر در زمينه سياست امنيتی در سوئيس، انجام داده است.
رادیو فردا ماهيت اين برنامه دفاع موشکی چیست؟
شهرام چوبين: اولين چيزی که مهم است، موضوع برنامه موشکی ايران است. اينکه ايران به طور مداوم در حال تقويت اين برنامه و افزايش برد موشک هايش است. آمريکا نيز نگران است که شايد اين برنامه تاثيراتی بر بحران خاورميانه و خصوصا اسرائيل داشته باشد. مضاف بر اين، اين نگرانی که اين موشک ها روزی بتوانند جنوب اروپا و يا حتی کل اروپا را هدف قرار دهند نيز وجود دارد.
اين مهم است که ناتو به عنوان يک سازمان دفاعی، ابزار لازم برای دفاع از کشورهای عضو در زمان بروز يک حمله احتمالی موشکی را داشته باشد.
در عين حال ترکيه هم عضو با سابقه ای در پيمان نظامی ناتوست. اگر چه ترکيه در بحران خاورميانه و همچنين در اين روزها و با بروز بهار عربی، موضعی کاملا متفاوت از آمريکا اتخاذ کرده است.
به هر حال نقش ترکيه در کشورهای عربی و مسلمان به شدت پر رنگ شده و به عنوان مدافع فلسطينی ها شناخته می شود. اما همچنان عضو ناتوست و به نظر می آيد که نمی خواهد به عنوان يک عضو ناتو، مسئوليت و يا موقعيت خودش را تحت الشعاع قرار دهد.
فکر نمی کنيد که چنين تصميمی موقعيت ترکيه و اردوغان را به عنوان يک رهبر پر نفوذ در خاورميانه، متزلزل کند؟
به نظر من خطری وجود ندارد. برنامه موشکی ايران بين کشورهای خاورميانه محبوبيتی ندارد. کشورهای عربی، ايران را متحدی قابل اعتماد نمی دانند. همه اينها نشان دهنده عدم اعتماد اين جوامع به ايران است. البته دلايل زيادی برای اين موضعگيری وجود دارد و يکی از آنها می تواند بروز بهار عربی باشد.
من فکر می کنم تصميم ترکيه برای استقرار سپر موشکی در خاکش، ربطی مثلا به موضع کشورهای عربی در قبال مسئله فلسطين ندارد. همان طور که موشک های ايران، لزوما برای کمک به فلسطينی ها ساخته نشده است.
در نتيجه من فکر نمی کنم تلاش ترکيه برای بر عهده گرفتن نقش رهبری در منطقه، ارتباطی به تصميم برای استقرار سپر دفاع موشکی در خاک ترکيه داشته باشد.
چنين تصميمی را از سوی ترکيه با روابط رو به رشد تهران و آنکارا چه طور می شود تعريف کرد؟ خصوصا با رشد ارقام مرتبط با مبادلات اقتصادی ميان دو کشور؟
درست است. ترکيه و ايران روابط پيچيده ای دارند. ترکيه روابطش را با ايران تقويت کرده است. البته اين رابطه هيچوقت بد نبوده است. اما امروز گرم تر شده است.
گر چه از لحاظ اقتصادی روابط پيچيده تری با هم دارند. من فکر نمی کنم ترکيه اين روابط را با تصميمش در ارتباط بداند. تهران و آنکارا روابط پيچيده و حساسی دارند ولی اين مسئله بدين معنا نيست که دو کشور بر سر همه موضوعات با همديگر توافق دارند.
در گفت و گوهای ناتو در ليسبون، ترکيه خواستار اين شده است که در هيچکدام از اسناد مربوط به توافق بر سر استقرار اين تاسيسات، اسمی از ايران به عنوان عامل تهديد برده نشود. برخی از ناظران اين مسئله را اين گونه تعبير می کنند که شايد اين تاسيسات، هدف ديگری به غير از ايران را نيز دنبال کند. نظر شما در اين مورد چيست؟
من فکر می کنم که هدف اين تاسيسات موشک هايی هستند که می توانند از آن سوی دنيا بيايند. و در اين شرايط فقط از ايران ممکن است که موشک به سمت اروپا پرتاب شود.
به نظر من ترکيه و آمريکا به اين مسئله حساسند که تهديد و هدف مشخصی برای اين برنامه دفاع موشکی تعيين نکنند که ترکيه هم در ارتباطش با ايران شرمسار نشود.
در نهايت اين برنامه کسی را هدف نگرفته است، بلکه ماهيتی تدافعی دارد و فکر می کنم نام نبردن از هيچ کشوری در اسناد ليسبون برای اين بوده است که بی جهت، رابطه ترکيه و ايران را به دشمنی تبديل نکنند.
در روزهای گذشته وزارت امور خارجه ترکيه از آمادگی اين کشور برای توافق بر سر استقرار تاسيسات راداری هشدار دهنده ناتو ( سازمان پيمان آتلانتيک شمالی ) در خاک ترکيه خبر داده بود؛ طرحی که پيشتر قرار بود در کشورهای اروپای شرقی پياده شود و هدف اصلی آن مقابله با تهديد موشکی ايران ارزيابی می شود.
در همين باره رادیو فردا گفت و گويی با شهرام چوبين، پژوهشگر در زمينه سياست امنيتی در سوئيس، انجام داده است.
گفت و گو با شهرام چوبین، تحلیلگر امور امنیتی در سوئیس، درباره سپر دفاع موشکی ناتو در ترکیه
رادیو فردا ماهيت اين برنامه دفاع موشکی چیست؟
شهرام چوبين: اولين چيزی که مهم است، موضوع برنامه موشکی ايران است. اينکه ايران به طور مداوم در حال تقويت اين برنامه و افزايش برد موشک هايش است. آمريکا نيز نگران است که شايد اين برنامه تاثيراتی بر بحران خاورميانه و خصوصا اسرائيل داشته باشد. مضاف بر اين، اين نگرانی که اين موشک ها روزی بتوانند جنوب اروپا و يا حتی کل اروپا را هدف قرار دهند نيز وجود دارد.
اين مهم است که ناتو به عنوان يک سازمان دفاعی، ابزار لازم برای دفاع از کشورهای عضو در زمان بروز يک حمله احتمالی موشکی را داشته باشد.
در عين حال ترکيه هم عضو با سابقه ای در پيمان نظامی ناتوست. اگر چه ترکيه در بحران خاورميانه و همچنين در اين روزها و با بروز بهار عربی، موضعی کاملا متفاوت از آمريکا اتخاذ کرده است.
به هر حال نقش ترکيه در کشورهای عربی و مسلمان به شدت پر رنگ شده و به عنوان مدافع فلسطينی ها شناخته می شود. اما همچنان عضو ناتوست و به نظر می آيد که نمی خواهد به عنوان يک عضو ناتو، مسئوليت و يا موقعيت خودش را تحت الشعاع قرار دهد.
فکر نمی کنيد که چنين تصميمی موقعيت ترکيه و اردوغان را به عنوان يک رهبر پر نفوذ در خاورميانه، متزلزل کند؟
به نظر من خطری وجود ندارد. برنامه موشکی ايران بين کشورهای خاورميانه محبوبيتی ندارد. کشورهای عربی، ايران را متحدی قابل اعتماد نمی دانند. همه اينها نشان دهنده عدم اعتماد اين جوامع به ايران است. البته دلايل زيادی برای اين موضعگيری وجود دارد و يکی از آنها می تواند بروز بهار عربی باشد.
من فکر می کنم تصميم ترکيه برای استقرار سپر موشکی در خاکش، ربطی مثلا به موضع کشورهای عربی در قبال مسئله فلسطين ندارد. همان طور که موشک های ايران، لزوما برای کمک به فلسطينی ها ساخته نشده است.
در نتيجه من فکر نمی کنم تلاش ترکيه برای بر عهده گرفتن نقش رهبری در منطقه، ارتباطی به تصميم برای استقرار سپر دفاع موشکی در خاک ترکيه داشته باشد.
چنين تصميمی را از سوی ترکيه با روابط رو به رشد تهران و آنکارا چه طور می شود تعريف کرد؟ خصوصا با رشد ارقام مرتبط با مبادلات اقتصادی ميان دو کشور؟
درست است. ترکيه و ايران روابط پيچيده ای دارند. ترکيه روابطش را با ايران تقويت کرده است. البته اين رابطه هيچوقت بد نبوده است. اما امروز گرم تر شده است.
گر چه از لحاظ اقتصادی روابط پيچيده تری با هم دارند. من فکر نمی کنم ترکيه اين روابط را با تصميمش در ارتباط بداند. تهران و آنکارا روابط پيچيده و حساسی دارند ولی اين مسئله بدين معنا نيست که دو کشور بر سر همه موضوعات با همديگر توافق دارند.
در گفت و گوهای ناتو در ليسبون، ترکيه خواستار اين شده است که در هيچکدام از اسناد مربوط به توافق بر سر استقرار اين تاسيسات، اسمی از ايران به عنوان عامل تهديد برده نشود. برخی از ناظران اين مسئله را اين گونه تعبير می کنند که شايد اين تاسيسات، هدف ديگری به غير از ايران را نيز دنبال کند. نظر شما در اين مورد چيست؟
من فکر می کنم که هدف اين تاسيسات موشک هايی هستند که می توانند از آن سوی دنيا بيايند. و در اين شرايط فقط از ايران ممکن است که موشک به سمت اروپا پرتاب شود.
به نظر من ترکيه و آمريکا به اين مسئله حساسند که تهديد و هدف مشخصی برای اين برنامه دفاع موشکی تعيين نکنند که ترکيه هم در ارتباطش با ايران شرمسار نشود.
در نهايت اين برنامه کسی را هدف نگرفته است، بلکه ماهيتی تدافعی دارد و فکر می کنم نام نبردن از هيچ کشوری در اسناد ليسبون برای اين بوده است که بی جهت، رابطه ترکيه و ايران را به دشمنی تبديل نکنند.
