گزارش فصلی يوکيا آمانو، مدیرکل آژانس بين المللی انرژی اتمی، پيرامون بخش های مشکوک به داشتن ابعاد نظامی برنامه های اتمی ايران، در مقايسه با گزارش قبلی، و همچنين گزارش ماه مه سال ۲۰۱۰، گذشته از اعلام افزايش «ذخيره» و «ظرفيت» غنی سازی اورانيوم، حاوی اطلاعات تازه ای نيست.
گزارش آمانو اگرچه به دريافت اطلاعات تازه ای پيرامون ابعاد احتمالا نظامی فعاليت های اتمی ایران اشاره می کند، در عين حال معترف است که اطلاعات دريافتی، شامل فعاليت هايی است که از سال ۲۰۰۴ تا سال ۲۰۱۰ ادامه داشته است.
در گزارش فصلی آمانو به منبع دريافت اطلاعات تازه هم اشاره ای نشده و سر فصل های فعاليت های مشکوک اتمی ايران نيز همان نکاتی است که طی شش سال گذشته به صورت ثابت و مکرر در تمامی گزارش های قبلی مدیرکل وقت مطرح شده است.
بهانه تحريم های يک جانبه
در ۹ ماه مه سال ۲۰۱۰ شورای امنيت متعاقب دريافت گزارش شورای حکام آژانس، به صدور قطعنامه ۱۹۲۹ عليه ايران مبادرت کرد. اگرچه قطعنامه ياد شده به تنهايی فشار اقتصادی فوق العاده ای را عليه ايران اعمال نمی کرد، با وجود این، صدور آن وسيله توجيه تحريم های يکجانبه سخت تری شد که متعاقباً آمريکا و جامعه اروپا عليه ايران وضع کردند.
شورای امنيت در سال ۲۰۰۶ به صدور قطعنامه های ۱۹۶۹ و ۱۷۳۷ و در سال ۲۰۰۷ به صدور قطعنامه ۱۷۴۷ و در سال ۲۰۰۸ به صدور قطعنامه ۱۸۰۳ عليه ايران مبادرت ورزيد و ايران نيز قطعنامه های ياد شده را «غير قانونی» خواند و از پذيرفتن آنها خودداری کرد.
دور از انتظار نيست که پس از طرح گزارش جاری آمانو در اجلاس ششم ماه ژوئن شورای حکام، قطعنامه تازه ای در شورای حکام آژانس عليه ايران صادر شود.
اما با توجه به کم تاثير بودن قطعنامه های گذشته شورای امنيت و به خصوص مقاومت و گرو کشی فراوان روسيه و چين در مقابل غرب در سازمان ملل، بسيار بعيد خواهد بود که گزارش تازه آمانو به طرح موضوع در شورای امنيت و صدور قطعنامه تنبيهی تازه ای عليه ايران در آن شورا منجر شود.
در عين حال اين بار نيز آمريکا و اروپا ممکن است با استناد به مفاد گزارش تازه آمانو، تحريم های يکجانبه عليه ايران را تشديد کنند.
از سال گذشته علاوه بر دشوارتر شدن حمل و نقل دريايی به وسيله شرکت کشتيرانی جمهوری اسلامی و شرکت های وابسته، و همچنين سوخت گيری و فرود و پرواز هواپيماهای مسافری و باری از ايران به اروپا و بر عکس، عمليات بانکی مرتبط با ايران نيز با محدوديت های تازه روبرو شد.
در نتيجه اعمال اين محدوديت ها دريافت بخشی از درآمدهای ناشی از صادرات نفتی خام ايران برای مدتی متوقف ماند و هزينه های واردات کالا به ايران به صورت قابل ملاحظه ای افزايش يافت.
غنی سازی اورانيوم
در گزارش تازه آمانو بار ديگر از تلاش ايران برای تبديل اورانيوم غنی شده به فلز اورانيوم (توليد گويچه ها) و همچنين طراحی دماغه موشک شهاب برای قرار دادن کلاهک اتمی در آن و همچنين آزمايش ماشه انفجاری (برای استفاده در بمب اتمی) ياد شده که عموما نکاتی تکراری است.
نکته تازه و در عين حال مورد انتظار در گزارش آمانو، اعلام افزايش حجم اورانيوم غنی سازی شده در نطنز است. بر اساس آمار تازه، حجم اورانيوم غنی سازی شده با غلظت ۳.۵ در صد در نطنز به ۴۱۰۵ کيلوگرم افزايش يافته است.
در همين مدت ميزان اورانيوم غنی سازی شده با غلظت ۲۰ در صد ايران نيز به ۵۶.۷ کيلو گرم رسيده است. آمار تازه نشان می دهد که روند سه ماه پيش غنی سازی در نطنز همچنان ادامه يافته و در عين حال که ضريب بازده اندکی بهبود يافته، تعداد سانتريفوژهای مشغول به غنی سازی در نطنز در اندازه های گذشته ثابت مانده است.
دولت ايران در ماه فوريه گذشته اعلام کرده بود که در تابستان سال جاری غنی سازی اورانيوم در تاسیسات فردو آغاز خواهد شد. گزارش ۹ صفحه ای آمانو حاکی است که سانتريفوژهای لازم در فردو نصب نشده اند و غنی سازی در اين مرکز هنوز آغاز نشده است.
دو مشکل جدی ايران در عدم افزايش تعداد سانتریفوژها و تاخير در راه اندازی مرکز فردو را باید عدم دسترسی ايران به قطعات لازم برای توليد سانتریفوژ و همچنين کاهش ذخيره اورانيوم خام نسبت داد.
افزايش قابليت توليد بمب
با استفاده از مجموع اورانیوم غنی سازی شده ۳.۵ و ۲۰ درصدی، و از راه افزايش غلظت آنها تا ۹۰ در صد، ايران اينک قادر است بين ۴ تا ۶ بمب اتمی توليد کند. غنی سازی اورانيوم حساس ترين و بحث انگيز ترين بخش از فعاليت های اتمی ايران است.
در گزارش تازه آمانو، مانند گزارش های پيشين، با تاکيد بيشتر، از ايران خواسته شده که با رعايت کد ۳.۱ از مقررات حفاظتی و پروتکل های آژانس، بدون تاخير اجازه دهد که نمايندگان آژانس از مراکز مورد نظر خود در ايران بازديد به عمل آورند.
در همين گزارش مجددا از ايران خواسته شده که مقررات پروتکل الحاقی را به موقع اجرا گذاشته و رسما به مفاد آن بپيوندد.
مناسبات ايران و آژانس بين المللی انرژی اتمی از زمان تصدی آمانو در مقام مدیرکل این نهاد بین المللی، دشوارتر از گذشته شده و سطح همکاری های ايران با آژانس نيز به همين نسبت کاهش يافته است.
هفته قبل گفته شد که آژانس مشغول تحقيق پيرامون هک شدن احتمالی کامپيوترهای شخصی بازرسان آژانس ضمن انجام ماموريت در ايران و همچنين شنود کردن تلفن های همراه آنها توسط ماموران ايرانی است.
تحول تازه و بی سابقه در مناسبات ايران و آژانس تنها چند روز پيش از انتشار گزارش تازه آژانس پديدار شد اگر چه جيل تودور سخنگوی آژانس از ابراز نظر رسمی در اين مورد خودداری نمود.
ايران نسبت به گزارش سه ماه قبل آمانو روش انتقادی نسبتا تندی اتخاذ کرد.
يکی از موارد انتقاد ايران به آژانس، علاوه بر رد موارد اتهامات وارده، انتشار گزارش های (محرمانه) مدیرکل آژانس در رسانه های عمومی بين المللی، پيش از انتشار رسمی آنها بود؛ انتقادی که با انتشار گزارش جاری می تواند بار ديگر از سوی ايران مطرح شود.
طی يک سال اخير آژانس و ايران در يک دايره بسته قرار داشته و به دنبال هم در حرکت بوده اند.
گزارش آمانو اگرچه به دريافت اطلاعات تازه ای پيرامون ابعاد احتمالا نظامی فعاليت های اتمی ایران اشاره می کند، در عين حال معترف است که اطلاعات دريافتی، شامل فعاليت هايی است که از سال ۲۰۰۴ تا سال ۲۰۱۰ ادامه داشته است.
در گزارش فصلی آمانو به منبع دريافت اطلاعات تازه هم اشاره ای نشده و سر فصل های فعاليت های مشکوک اتمی ايران نيز همان نکاتی است که طی شش سال گذشته به صورت ثابت و مکرر در تمامی گزارش های قبلی مدیرکل وقت مطرح شده است.
بهانه تحريم های يک جانبه
در ۹ ماه مه سال ۲۰۱۰ شورای امنيت متعاقب دريافت گزارش شورای حکام آژانس، به صدور قطعنامه ۱۹۲۹ عليه ايران مبادرت کرد. اگرچه قطعنامه ياد شده به تنهايی فشار اقتصادی فوق العاده ای را عليه ايران اعمال نمی کرد، با وجود این، صدور آن وسيله توجيه تحريم های يکجانبه سخت تری شد که متعاقباً آمريکا و جامعه اروپا عليه ايران وضع کردند.
شورای امنيت در سال ۲۰۰۶ به صدور قطعنامه های ۱۹۶۹ و ۱۷۳۷ و در سال ۲۰۰۷ به صدور قطعنامه ۱۷۴۷ و در سال ۲۰۰۸ به صدور قطعنامه ۱۸۰۳ عليه ايران مبادرت ورزيد و ايران نيز قطعنامه های ياد شده را «غير قانونی» خواند و از پذيرفتن آنها خودداری کرد.
دور از انتظار نيست که پس از طرح گزارش جاری آمانو در اجلاس ششم ماه ژوئن شورای حکام، قطعنامه تازه ای در شورای حکام آژانس عليه ايران صادر شود.
نکته تازه و در عين حال مورد انتظار در گزارش آمانو، اعلام افزايش حجم اورانيوم غنی سازی شده در نطنز است. بر اساس آمار تازه، حجم اورانيوم غنی سازی شده با غلظت ۳.۵ در صد در نطنز به ۴۱۰۵ کيلوگرم افزايش يافته است.
اما با توجه به کم تاثير بودن قطعنامه های گذشته شورای امنيت و به خصوص مقاومت و گرو کشی فراوان روسيه و چين در مقابل غرب در سازمان ملل، بسيار بعيد خواهد بود که گزارش تازه آمانو به طرح موضوع در شورای امنيت و صدور قطعنامه تنبيهی تازه ای عليه ايران در آن شورا منجر شود.
در عين حال اين بار نيز آمريکا و اروپا ممکن است با استناد به مفاد گزارش تازه آمانو، تحريم های يکجانبه عليه ايران را تشديد کنند.
از سال گذشته علاوه بر دشوارتر شدن حمل و نقل دريايی به وسيله شرکت کشتيرانی جمهوری اسلامی و شرکت های وابسته، و همچنين سوخت گيری و فرود و پرواز هواپيماهای مسافری و باری از ايران به اروپا و بر عکس، عمليات بانکی مرتبط با ايران نيز با محدوديت های تازه روبرو شد.
در نتيجه اعمال اين محدوديت ها دريافت بخشی از درآمدهای ناشی از صادرات نفتی خام ايران برای مدتی متوقف ماند و هزينه های واردات کالا به ايران به صورت قابل ملاحظه ای افزايش يافت.
غنی سازی اورانيوم
در گزارش تازه آمانو بار ديگر از تلاش ايران برای تبديل اورانيوم غنی شده به فلز اورانيوم (توليد گويچه ها) و همچنين طراحی دماغه موشک شهاب برای قرار دادن کلاهک اتمی در آن و همچنين آزمايش ماشه انفجاری (برای استفاده در بمب اتمی) ياد شده که عموما نکاتی تکراری است.
نکته تازه و در عين حال مورد انتظار در گزارش آمانو، اعلام افزايش حجم اورانيوم غنی سازی شده در نطنز است. بر اساس آمار تازه، حجم اورانيوم غنی سازی شده با غلظت ۳.۵ در صد در نطنز به ۴۱۰۵ کيلوگرم افزايش يافته است.
در همين مدت ميزان اورانيوم غنی سازی شده با غلظت ۲۰ در صد ايران نيز به ۵۶.۷ کيلو گرم رسيده است. آمار تازه نشان می دهد که روند سه ماه پيش غنی سازی در نطنز همچنان ادامه يافته و در عين حال که ضريب بازده اندکی بهبود يافته، تعداد سانتريفوژهای مشغول به غنی سازی در نطنز در اندازه های گذشته ثابت مانده است.
دولت ايران در ماه فوريه گذشته اعلام کرده بود که در تابستان سال جاری غنی سازی اورانيوم در تاسیسات فردو آغاز خواهد شد. گزارش ۹ صفحه ای آمانو حاکی است که سانتريفوژهای لازم در فردو نصب نشده اند و غنی سازی در اين مرکز هنوز آغاز نشده است.
دو مشکل جدی ايران در عدم افزايش تعداد سانتریفوژها و تاخير در راه اندازی مرکز فردو را باید عدم دسترسی ايران به قطعات لازم برای توليد سانتریفوژ و همچنين کاهش ذخيره اورانيوم خام نسبت داد.
دو مشکل جدی ايران در عدم افزايش تعداد سانتریفوژها و تاخير در راه اندازی مرکز فردو را باید عدم دسترسی ايران به قطعات لازم برای توليد سانتریفوژ و همچنين کاهش ذخيره اورانيوم خام نسبت داد.
افزايش قابليت توليد بمب
با استفاده از مجموع اورانیوم غنی سازی شده ۳.۵ و ۲۰ درصدی، و از راه افزايش غلظت آنها تا ۹۰ در صد، ايران اينک قادر است بين ۴ تا ۶ بمب اتمی توليد کند. غنی سازی اورانيوم حساس ترين و بحث انگيز ترين بخش از فعاليت های اتمی ايران است.
در گزارش تازه آمانو، مانند گزارش های پيشين، با تاکيد بيشتر، از ايران خواسته شده که با رعايت کد ۳.۱ از مقررات حفاظتی و پروتکل های آژانس، بدون تاخير اجازه دهد که نمايندگان آژانس از مراکز مورد نظر خود در ايران بازديد به عمل آورند.
در همين گزارش مجددا از ايران خواسته شده که مقررات پروتکل الحاقی را به موقع اجرا گذاشته و رسما به مفاد آن بپيوندد.
مناسبات ايران و آژانس بين المللی انرژی اتمی از زمان تصدی آمانو در مقام مدیرکل این نهاد بین المللی، دشوارتر از گذشته شده و سطح همکاری های ايران با آژانس نيز به همين نسبت کاهش يافته است.
هفته قبل گفته شد که آژانس مشغول تحقيق پيرامون هک شدن احتمالی کامپيوترهای شخصی بازرسان آژانس ضمن انجام ماموريت در ايران و همچنين شنود کردن تلفن های همراه آنها توسط ماموران ايرانی است.
تحول تازه و بی سابقه در مناسبات ايران و آژانس تنها چند روز پيش از انتشار گزارش تازه آژانس پديدار شد اگر چه جيل تودور سخنگوی آژانس از ابراز نظر رسمی در اين مورد خودداری نمود.
ايران نسبت به گزارش سه ماه قبل آمانو روش انتقادی نسبتا تندی اتخاذ کرد.
يکی از موارد انتقاد ايران به آژانس، علاوه بر رد موارد اتهامات وارده، انتشار گزارش های (محرمانه) مدیرکل آژانس در رسانه های عمومی بين المللی، پيش از انتشار رسمی آنها بود؛ انتقادی که با انتشار گزارش جاری می تواند بار ديگر از سوی ايران مطرح شود.
طی يک سال اخير آژانس و ايران در يک دايره بسته قرار داشته و به دنبال هم در حرکت بوده اند.
