نشست پرسش و پاسخ وزيران امور خارجه، دفاع، خزانه‌داری و انرژی آمريکا با اعضای کميته نيروهای مسلح سنا درباره توافق هسته‌ای شش قدرت جهانی با ايران عصر چهارشنبه برگزار شد و وزیر دفاع آمریکا در سخنانی گفت: چشم‌اندازی درباره تغییر رفتار ایران پس از توافق اتمی وجود ندارد.
جان مک کين، رييس جمهوريخواه کميته نيروهای مسلح، در اين نشست با انتقاد از توافق ايران گفت که اين توافق راه را برای دستيابی ايران به سلاح هسته‌ای هموار می‌کند و ميلياردها دلار پول برای «خريد غيرقانونی» سلاح از بازارهای بين‌المللی در اختيار آن قرار می‌دهد.
به گفته وی، ايران پس از پنج سال قادر خواهد شد تا جنگنده، هلی‌کوپترهای تهاجمی و ناوهای نظامی خريداری کند. در سال هشتم، ايران می‌تواند مواد لازم را برای ساخت موشک‌های پيچيده بالستيک تهيه کند.
آقای مک‌کين رقم آزاد شده در نتيجه لغو تحريم‌های ايران را ۶۰ ميليارد دلار عنوان کرد و گفت که از اين پول برای ارسال سلاح به گروه‌های تروريستی مورد حمايت ايران، ايجاد بحران و ناامنی استفاده می‌شود.
اشتون کارتر، وزیر دفاع، با دفاع از توافق ایران گفت که ارتش آمریکا توانایی‌های نظامی‌اش را بهبود می‌بخشد تا همه گزینه‌ها که مانع «دور شدن ایران از تعهداتش در چارچوب این توافق خواهد شد» را در دسترس قرار دهد.
وی اظهار داشت: «ما با تمام قوا عمل می‌کنیم، در کنار دوستان‌مان خواهیم بود و علیه فعالیت‌های شرورانه گروه خلافت اسلامی و دولت ایران اقدام خواهیم کرد».
آقای کارتر در عين حال در پاسخ به پرسشی درباره «تغيير رفتار ايران» گفت که رفتار ايران از زمان دستيابی به توافق اتمی تغييری نکرده است و او «چشم اندازی نمی‌بيند» که اين رفتار در آينده نيز تغيير کند.
واضح است، اگر ايران رفتارش را تغيير دهد ما از آن استقبال می‌کنيم، ولی من شخصا چشم‌اندازی در اين زمينه نمیبينماشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا
وزير دفاع آمريکا افزود: «اين دليلی است که چرا اهميت دارد توافق (با ايران) قابل راستی‌آزمايی باشد. اين دليلی است بر اينکه چرا مهم است ايران به سلاح هسته‌ای دسترسی نداشته باشد. و اين دليلی است بر اينکه چرا مهم است هر کاری که لازم است انجام دهيم، از دوستان و متحدان‌مان دفاع کنيم، در خليج فارس حضور قوی داشته، آزادی عبور و مرور و دفاع موشکی بالستيکی داشته باشيم، و همه کارهايی که انجام می‌داديم لازم است آنها را ادامه دهيم. و اين توافق مانعی بر سر ما در اين زمينه نخواهد بود».
آقای کارتر نتيجه‌گيری کرد: «واضح است، اگر ايران رفتارش را تغيير دهد ما از آن استقبال می‌کنيم، ولی من شخصا چشم‌اندازی در اين زمينه نمی‌بينم».
وی در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: اجرای موفقیت‌آمیز توافق با ایران بهتر از اقدام نظامی است چرا که هر حمله‌ای موقتی خواهد بود و احتمالا ایران را به نقطه‌ای می‌رساند که به سلاح هسته‌ای دسترسی پیدا کند.
ژنرال دمپسی نیز گفت که اجرای توافق اتمی در واقع گزینه نظامی را تقویت می‌کند چون با تقویت بازرسی‌ها و دسترسی به سایت‌های ایران، آمریکا قادر خواهد بود که اطلاعات بیشتری درباره تاسیسات هسته‌ای آن که «ما باید مورد حمله قرار دهیم» در اختیارمان قرار می‌گیرد.
تلاش کری برای کاهش نگرانی سناتورهای جمهوریخواه
جان کری، وزير امور خارجه آمريکا، در سخنانش تلاش کرد تا نگرانی‌های سناتورهای جمهوريخواه را از توافق اتمی با ايران کاهش دهد و از آنها خواست تا به اين توافق رای دهند.
سناتورهای عضو اين کميته خواستار دسترسی به توافق ميان ايران و آژانس شدند که اخیرا میان آنها امضا شده است.
آقای کری در اين زمينه گفت: «هيچ نوع توافق جانبی يا محرمانه بين ايران و آژانس صورت نگرفته است. تنها اسناد فنی وجود دارند که يک اقدام متعارف بوده و به صورت عمومی منتشر نشده‌اند».
وی افزود: «ما در جريان هستيم که مبناهای اين توافق چه هستند. اين روند متعارفی برای ۱۸۹ کشور عضو است که توافقنامه‌ای با آژانس داشته باشند. ما به آن دسترسی نداريم. اين اسناد علنی نشده‌اند ولی ما درباره آن اطلاعاتی کسب کرده‌ايم».
بحث‌وجدل سناتور کاتن با وزیر خارجه آمریکا
بخش عمده‌ای از پرسش‌های سناتور تام کاتن از ايالت آريزونا به توافق ميان ايران و آژانس اختصاص داشت و تاکيد وی بر اين بود که چرا قانونگذاران آمريکايی نبايد به اين توافق دسترسی داشته باشند.
جان کری و ارنست مونيز هر دو تاکيد کردند که متن اين توافق را نخوانده‌اند و تنها اطلاعاتی درباره آن کسب کرده‌اند.
سناتور کاتن سپس گفت که وندی شرمن، معاون وزير خارجه آمريکا، به اين توافق دسترسی پيدا کرده است. جان کری در پاسخ گفت: «من نمی‌دانم که خانم شرمن خلاصه اين توافق را خوانده است يا متن آن را، من خبر ندارم. ولی می‌دانم که وی قرار است در زمانی نزدیک به صورت محرمانه سنا را در جريان اين توافق بگذارد».
تام کاتن سپس اين پرسش را پيش کشيد که بر اساس اين توافق، به ايران اجازه داده شده است که خودش از سايت پارچين نمونه‌برداری کرده و آن را به آژانس ارائه نمايد.
وزير خارجه آمريکا در پاسخ گفت که نمی‌تواند تاييد يا تکذيب کند آيا چنين بندی در توافق ياد شده وجود دارد یا نه... ولی می‌توانم تاييد کنم که مونيز در صحبت‌هايش با آژانس و با تيم آنها توصيه‌هايی داشته است و فکر می‌کنم اين روند پاسخ‌هايی که به دنبال آن هستيم را در اختيارمان می‌گذارد».
آقای کاتن سپس پرسيد: «چرا ما نمی‌توانيم محتوای اين توافق را به صورت علنی تاييد يا تکذيب کنيم؟چرا اين توافق محرمانه است، در حالی که يک سند حساس دولت آمريکا نيست».
جان کری در پاسخ گفت: «به اين دليل که ما به روال کار آژانس احترام می‌گذاريم، و ما اجازه آنها را نداريم تا (محتوای) توافق محرمانه‌ای که بين آنها و يک کشور ديگر منعقد شده است را فاش کنيم».
تام کاتن در ادامه گفت: «خب، آيت‌الله‌ها می‌دانندکه با چه چيزی موافقت کرده‌اند ولی مردم آمريکا نمی‌دانند؟» وزير امور خارجه آمريکا در پاسخ تصريح کرد: «نه، دقيقا، چرا که قرار است آنچه را که از محتوای اين توافق به دست آورده‌ايم به صورت محرمانه در اختيار شما قرار دهيم. ولی آنها (ايرانی‌ها) اين توافق را با آژانس امضاء کرده‌اند. سناتور، همان‌طور که شما و من می‌دانيم، آژانس يک نهاد مستقل زير نظر سازمان ملل است».
سناتور جمهوريخواه «تد پو» از ايالت تگزاس نيز در اين زمينه خطاب به جان کری گفت: «سوزان رايس (مشاور امنيت ملی) گفته است که او توافق (ايران) با آژانس را ديده و می‌خواهد کنگره را در جريان آن قرار دهد. اگر او اين توافقنامه را ديده است، پس شما هم ديده‌ايد».
وزير خارجه آمريکا گفت: «فکر نمی‌کنم که سوزان رايس متن توافق را ديده باشد».
تد پو در واکنش گفت: «خود رايس شش روز پيش گفت که متن توافق را ديده است. او گفت که شش روز پيش متن توافق را ديده و آن را خوانده است و کنگره به صورت محرمانه از آن با خبر می‌شود. سوال من اين است: آيا شما هم آن را ديده‌ايد؟»
جان کری گفت: «من اين توافق را نديده‌ام، فقط در جريان خلاصه آن قرار گرفته‌ام».
سناتور پو اظهار داشت: «پس شما آن را نخوانده‌ايد و نديده‌ايد».
وزير خارجه آمريکا گفت، «نه، چون اين توافق در اختيار آژانس است».
آقای پو گفت: «آيا به دنبال آن هستيد که اين توافق را بخوانيد؟»
جان کری پاسخ داد: «ما به اصل توافق دسترسی نداريم».
بر اساس «نقشه راه» که روز ۲۳ تيرماه و ساعاتی پيش از اعلام رسمی توافق جامع اتمی ايران با گروه ۵+۱ بين نماينده ایران و مديرکل آژانس امضاء شد، دو طرف در مورد بازرسی از سايت نظامی پارچين به «توافقی مجزا» رسيدند.
بر اساس اين نقشه راه، ايران و آژانس انرژی اتمی توافق کردند تا پايان سال ۲۰۱۵، تمام مسائل «عمده مربوط به گذشته و حال» را که تاکنون حل‌نشده باقی مانده است به سرانجام رسانده و راه حلی برای آنها پيدا کنند.
نشست‌های پیشین در کنگره آمریکا
جان کری، جک لو و ارنست مونيز هفته گذشته در کميته روابط خارجی سنا و روز ششم مرداد در کميته روابط خارجی مجلس نمايندگان نيز حاضر شده بودند و به پرسش‌های تند و تيز آنها پاسخ دادند.
ايران و اعضای گروه ۵+۱ پس از دو سال مذاکره در شهرهای مختلف جهان سرانجام روز ۲۳ تيرماه به يک توافق جامع و نهايی دست يافتند که بر اساس آن، تهران بسياری از فعاليت‌های اتمی خود را محدود خواهد کرد و در مقابل تحريم‌های سازمان ملل، آمريکا و اتحاديه اروپا عليه آن کاهش یافته يا لغو خواهند شد.
دولت باراک اوباما اين توافق را به کنگره آمريکا متشکل از مجلس نمايندگان و سنا فرستاده است و اعضای آن ۶۰ روز فرصت دارند تا اين توافق را بررسی کرده و آن را رد يا تاييد نمایند.
کميته‌های مختلف کنگره برای بررسی اين توافق تاکنون دو نشست پرسش و پاسخ با وزيران خارجه، انرژی و خزانه داری آمريکا برگزار کرده‌اند و جلسه روز چهارشنبه، هفتم مرداد، سومين نشست در اين زمينه است که در آن وزیر دفاع و رییس ستاد مشترک آمریکا نیز شرکت کرده‌اند.
بسیاری از جمهوریخواهان که اکثریت کنگره را در اختیار دارند گفته‌اند که این توافق را رد خواهند کرد چرا که امنیت اسرائیل را تامین نمی‌کند، ایران پس از چند سال بار دیگر قادر خواهد بود که برنامه بلندپروازانه هسته‌ایش را با نیت دستیابی به سلاح اتمی دنبال کند و دارایی‌های آزاد شده آن در نتیجه این توافق صرف پرداخت پول به سازمان‌های تروریستی نظیر حماس و حزب‌الله لبنان و دولت بشار اسد در سوریه خواهد شد.
دولت اوباما این ادعاها را رد کرده و می‌گوید که در صورت رد توافق، آن را وتو خواهد کرد.
