وزیر خارجه آمریکا روز پنجشنبه ۱۵ اسفند از کشورهای جهان خواست که ایران را در زمینه پایبندی به تعهداتش ذیل معاهده عدم اشاعه هستهای (انپیتی) پاسخگو کند و گفت عدم گزارش مواد هستهای از سوی تهران نقض آشکار توافقنامههای پادمانی است.
مایک پومپئو که روز پنجشنبه ۱۵ اسفند در یک کنفرانس خبری صحبت میکرد، اظهار داشت: «قصور عامدانه ایران برای اعلام مواد هستهای، آنطور که آژانس هفته جاری گزارش داد، نقض آشکار توافقنامههای پادمانی است که برای اجرای معاهده عدم اشاعه هستهای ضروری است».
او افزود: «این رژیم باید فورا با آژانس همکاری کند و به تعهدات پادمانیاش کاملا پایبند باشد. همه کشورها باید ایران را برای رعایت تعهداتش پاسخگو کند، وگرنه، انپیتی چیزی جز یک کاغذپاره نخواهد بود».
وزیر خارجه آمریکا از جمهوری اسلامی ایران خواست با آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره فعالیتهای هستهایش همکاری کند و تصریح کرد ایران باید به شکل قابل راستیآزمایی نشان دهد که به تمام فعالیتهای هستهای گذشته خود پایان داده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز ۱۳ اسفند در گزارشی اعلام کرد که سه سایت اعلام نشده در ایران را مشخص کرده که احتمالا محل ذخیره اورانیوم یا فعالیتهای هستهای است، اما تهران درخواست آژانس برای دسترسی به آنها را بیپاسخ گذاشته است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، نیز در مصاحبهای تاکید کرد: «ما اصرار داریم به سه مکانی که احتمال فعالیت هستهای ایران در آنها هست، دسترسی داشته باشیم و ایران باید پاسخگو باشد، اما نیست».
او به خبرگزاری رویترز گفت: «ایران یا باید همکاری کند یا با بحران دیگری مواجه میشود».
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، در واکنش به گزارش یاد شده موضع تهران درباره عدم دسترسی بازرسان به سایتهای مورد نظر آژانس را تکرار کرد.
آقای کمالوندی گفت: «آژانس تنها زمانی حق درخواست دسترسی به مکانی را دارد که اسنادی که به کشور عضو ارائه میشود متقن باشد».
او افزود: «هر سؤالی نمیتواند مطرح شود، چون آژانس یک تشکیلات تحقیقاتی نیست بلکه نظارتی است».
تورقوزآباد در نزدیکی تهران یکی از سه نقطهای است که آژانس خواستار توضیح ایران درباره نگهداری مواد هستهای در آنجا شده است.
آژانس در این محل رد اورانیوم غنیشده پیدا کرده است اما میگوید که ایران از دادن توضیح درباره منشا این اورانیوم طفره میرود.
در گزارش روز سهشنبه آژانس همچنین آمده که این نهاد اواخر ژانویه امسال از ایران خواسته تا اجازه دسترسی به دو سایت دیگر داده شود اما تهران پاسخی به آن نداده است.
وزیر خارجه آمریکا در بخشی دیگر از اظهاراتش گفت که شورای امنیت سازمان ملل باید تحریم تسلیحاتی ایران را تمدید کند.
بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل که سال ۱۳۹۴ در پیوند با توافق هستهای صادر شد، واردات یا صادرات تسلیحاتی به یا از ایران به مدت پنج سال ممنوع است. این تحریمها اکتبر سال ۲۰۲۰ پایان خواهد یافت.
حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران، ۲۰ آبان امسال با اشاره به این قطعنامه گفت در صورت ادامه برجام، «سال آینده تحریم تسلیحاتی ایران برداشته میشود و ما میتوانیم به راحتی هم سلاح بخریم و هم بفروشیم».
روسیه گفته که از تمدید تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران پس از انقضا آن در اکتبر ۲۰۲۰ حمایت نخواهد کرد.
روسیه یکی از پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل است که حق وتو دارد.