خاویر سولانا، مقام ارشد سیاست خارجی و امنیت اتحادیه اروپا در گفت وگو با رادیو فردا اظهار داشت:« ایران هرگز به طور مستقیم در روند صلح خاورمیانه حضور نداشته است و تنها از طریق دیگر بازیگران منطقه ای وابسته به این کشور، چون حزب الله لبنان یا حماس فلسطین در این روند حضور داشته است.»
آقای سولانا که برای شرکت در نشست پایانی کنفرانس « مادرید ۱۵ سال بعد» به پایتخت اسپانیا سفر کرده بود، این اظهار نظر را در پاسخ به سوال رادیو فردا در رابطه با عدم دعوت از جمهوری اسلامی ایران برای شرکت در این همایش ابراز کرد.
وی افزود: « البته در ماه های اخیر ایران و به ویژه احمدی نژاد، رییس جمهوری ایران بیش از گذشته در رابطه با روند صلح در خاورمیانه صحبت می کنند، با این وجود ما نمی توانیم بگوییم که صلح در خاورمیانه یکی از دغدغه های این کشور است.»
خاویر سولانا افزود: «البته معتقدم که این کشور باید به صورت فعال تری در زمینه دستیابی به صلح خاورمیانه نقشی را به عهده گیرد و به ویژه نقش سازنده ای را عهده دار شود.»
مقام ارشد اروپایی در ادامه گفت: «منظور از نقش سازنده تر یعنی حمایت از صلح طلبان و نه ایفای نقشی مخرب در جهت خلاف روند صلح، چون حمایت از گروه های خرابکاری که مخالف هرگونه مذاکره و گفت و گو هستند.»
اگرچه خاویر سولانا شرکت جمهوری اسلامی ایران در روند صلح در خاورمیانه را مشروط به تغییر سیاست دولت تهران می داند، اما فیلیپه گونزالس، نخست وزیر سابق اسپانیا براین باور است که در هر صورت باید باب مذاکره با جمهوری اسلامی ایران را بازنگهداشت.
فلیپه گونزالس می گوید: « من در سفرهای متعددم به ایران و گفت و گو با مقامات این کشور، با وجود نگرانی هایی که سیاست های این کشور در منطقه و در سایر نقاط جهان به وجود آورده است و با در نظر گرفتن اینکه مذاکره با مقامات تهران چه در زمینه فعالیت های هسته ای شان و چه امنیت منطقه بسیار مشکل و حیطه عمل بسیار محدود است، با این وجود معتقدم باید به گفت و گو ادامه داد و سعی کرد به نتیجه قابل قبولی دست یافت.»
نخست وزیر سابق اسپانیا که به عنوان فرستاده ویژه سازمان ملل متحد تا کنون به چندین کشور و منطقه بحرانی سفر کرده است در ادامه می گوید: « تا زمانی که بازیگران منطقه ای نقش معینی را بر عهده نگیرند نمی توان برای بحران هایی چون عراق و افغانستان راه حل های مناسب یافت.»
آقای گونزالس با اشاره به افغانستان می گوید: « در شرایط کنونی نمی توان انتظار داشت که ثبات در این کشور آسیایی برقرار شود زیرا دو بازیگر مهم منطقه ای که پاکستان و ایران هستند، اولی به دلیل ناتوانی و دومی به دلیل تنش های موجود، نمی توانند و نمی خواهند برای رفع بحران موجود فعال شوند.»
امین جمیل، رییس جمهور سابق لبنان نیز در جریان این کنفرانس، از ایران به عنوان نیروی بازدارنده روند صلح در خاورمیانه نام برد. همچنین سخنرانان اسراییلی، جمهوری اسلامی ایران را موثرترین عامل بی ثباتی در منطقه و خطری جدی برای امنیت اسراییل و کشورهای خلیج فارس توصیف کردند.
