نتایج تازهترین سرشماری صورت گرفته در ترکمنستان نشان میدهد که طی یک دهه گذشته، یک سوم از مردم این جمهوری سابق شوروی برای کار و زندگی دائم در خارج کشور را ترک کردهاند.
بخش ترکمنی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی بر اساس گفتههای چند منبع آگاه گزارش داده است که در سال ۲۰۱۲، زمانی که نتایج سرشماری کشور و مهاجرت گسترده مردم به خارج به قربانقلی بردی محمداف، رئیسجمهوری ترکمنستان، داده شد وی اظهار نارضایتی کرد و با رد این گزارش، خواستار سرشماری دیگری بر اساس معیارهایی مانند شمار خانوارها و مدرک تحصیلی شهروندان شد.
اما نتایج جدید سرشماری نیز وی را «برآشفته» کرده است، چون نشان میدهد که طی سالهای ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۸ نزدیک به یک میلیون و ۸۸۰ هزار نفر ترکمنستان را کلا ترک کردهاند که برابر با یک سوم جمعیت این کشور است. البته این آمار شامل کسانی که به صورت موقت کشور را برای کار در خارج ترک کردهاند، نمیشود.
بر اساس این گزارش، دولت بردی محمداف به جای اجرای طرحهایی به منظور بهبود وضع زندگی مردم، از سفر خارجی شهروندان زیر ۴۰ سال ممانعت میکند.
بردی محمداف از سال ۲۰۰۷ سکان رهبری ترکمنستان را در دست دارد و بنابر گزارشهای مدافعین حقوق بشر، یکی از خوفناکترین حکومتها از لحاظ محدود کردن رسانهها و آزادیهای اجتماعی و سیاسی است که «همتراز» کره شمالی است.
با افت قیمت نفت و گاز در سال ۲۰۱۴، ترکمنستان که متکی به صادرات گاز است، بخش زیادی از درآمدهای خود را از دست داد، ارزش منات ترکمنستان سقوط کرد و دلار در بازارها چند نرخی شد، اگرچه خرید و فروش دلار به صورت رسمی ممنوع اعلام شده است. همچنین گزارشهای زیادی از کمبود مواد غذایی، حتی نان و آرد نیز منتشر شده است.
دولت بردی محمداف طی چند سال گذشته علاوه بر افزایش قیمت بنزین و برق و گاز، برخی محدودیتهای تعجببرانگیز مانند ممنوعیت واردات بسیاری از کالاها، حتی رنگ مو و لباس شنا را اعمال کرد.
بخشی از درآمدهای صادراتی ترکمنستان نیز از تولید پنبه است. آمریکا پارسال بهخاطر انتشار گزارشهایی از استفاده گسترده «بردهوار» از کودکان کار در مزارع پنبه، واردات این کالا از ترکمنستان را ممنوع کرد.
درآمد اصلی ترکمنستان از محل صادرات گاز است که بخش عمده آن راهی چین و مقداری نیز به روسیه فروخته میشود، اما بخش بزرگی از این درآمدها نیز برای تسویه بدهی و وامهای گرفته شده از چین پرداخت میشود.
این کشور بهخاطر آنچه «بدهی دو میلیارد دلاری» ایران عنوان کرده است، سه سال پیش صادرات گاز به ایران را قطع کرد.
منابع آگاه که نخواستهاند نامی از آنها برده شود به رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفتهاند سرشماری اخیر، رئیسجمهوری ترکمنستان را برآشفته کرده است، چرا که هیچ چیزی به اندازه فرار گسترده مردم از کشور نمیتواند مشروعیت وی را زیر سوال ببرد.
رادیو آزادی قبلا نیز درباره اعمال ممنوعیت خروج شهروندان ترکمنستان از سال ۲۰۱۷ گزارش داده بود.
یک شاهد عینی به این رادیو گفته است زمانی که علت ممانعت وی از خروج از کشور را پرسیده است، ماموران گفتهاند «اگر همه شما بروید، چه کسی خواهد ماند و کار خواهد کرد». آنها گفتهاند «خروج افراد زیر ۴۰ سال از کشور ممنوع است».
تصاویری که چند ماه پیش در وبسایت بخش ترکمن رادیو اروپای آزاد منتشر شد صفی طولانی را در برابر سفارت روسیه در عشقآباد نشان میدهد.
مهاجرت گسترده مردم زنگ خطری برای آینده اقتصاد این کشور است.