ارزیابی تازه دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا که روز سه‌شنبه ۹ بهمن منتشر شد، می‌گوید ایران «در حال حاضر فعالیت کلیدی مرتبط با توسعه سلاح هسته‌ای» را دنبال نمی‌کند ولی در عین حال برنامه موشکی ایران در سال ۲۰۱۹ را همچنان تهدیدی برای خاورمیانه می‌دانند.
دن کوتس، مدیر اطلاعات ملی آمریکا، در نشست کمیته اطلاعاتی سنا گفت که ایران به حمایت از تروریسم در اروپا و خاورمیانه ادامه می‌دهد و از شبه‌نظامیان حوثی در یمن و شیعه در عراق حمایت می‌کند.
او همچنین گفت که معتقد است تندروهای ایرانی به مقابله با میانه‌روها در داخل کشور ادامه خواهند داد.
گزارش یاد شده بر اساس عملکرد ایران در سال ۲۰۱۸ و چشم‌اندازی از رفتارهای آتی جمهوری اسلامی ایران، از سوی ۱۶ نهاد اطلاعاتی آمریکا تهیه شده است.
جینا هاسپل، رئیس سیآیای، سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا، و شمار دیگری از مدیران ۱۶ نهاد امنیتی و اطلاعاتی این کشور، آقای کوتس را در زمان ارائه این گزارش همراهی کردند.
آقای کوتس در سخنانش به این ارزیابی دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا اشاره کرد که ایران «در حال حاضر فعالیت‌های کلیدی که برای ساخت بمب هسته‌ای ضروری است را دنبال نمی‌کند».
ولی وی تاکید کرد که مقام‌های جمهوری اسلامی ایران «علنا تهدید کرده‌اند» اگر تهران از منافع برجام منتفع نشود ممکن است برخی از تعهدات این توافق را انجام ندهند و آن دسته از فعالیت‌های هسته‌ای را از سر بگیرند که در برجام محدود شده است.
ایران و شش قدرت جهانی در تیرماه سال ۹۴ برای حل‌وفصل برنامه هسته‌ای تهران به یک توافق جامع رسیدند که بر اساس آن، ایران پذیرفت بسیاری از فعالیت‌های هسته‌ایش را به حالت تعلیق در آورد و در عوض تحریم‌های بین‌المللی علیه آن لغو شود.
دولت دونالد ترامپ در آمریکا ۱۸ اردیبهشت امسال از این توافق خارج شد و تحریم‌های معلق شده بازگرداند. با این حال سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان همراه با روسیه و چین گفته‌اند مادامی که ایران به برجام پایبند باشد آنها نیز سعی خواهند کرد باب تجارت با ایران را باز نگهدارند.
دن کوتس با اشاره به پایبندی ایران به برجام گفته است ادامه این روند باعث شده که زمان لازم برای تولید مواد مورد نیاز به منظور ساخت یک سلاح هسته‌ای از چند ماه به حدود یک سال افزایش یابد.
جینا هاسپل، مدیر سیآیای، نیز در این نشست گفت که ایران به رغم خروج آمریکا از برجام به تعهداتش در چارچوب آن پایبند بوده است.
وی گفت: «در حال حاضر از نقطه نظر فنی، آنها [به برجام] پایبند بوده‌اند».
خانم هاسپل افزود: «فکر می‌کنم بیشتر گزارش‌های اخیر حاکی از این است که ایرانی‌ها در نظر دارند گام‌هایی بردارند که بیانگر پایبندی کمتر به برجام است تا از آن به عنوان اهرم فشاری بر اروپا برای بهره‌مندی از سرمایه‌گذاری و تجارتی استفاده کنند که ایران امیدوار است تا از این توافق منتفع شود».
مدیر سیآیای اظهار داشت: «آنها برخی مقدمات را فراهم کرده‌اند که اگر در این زمینه به تصمیم رسیدند امکان آن را داشته باشند».
خانم هاسپل اشاره کرد: «ولی ما شاهد این بحث در میان آنها [مقامات] هستیم که در بهره‌مندی از منافع اقتصادی برجام شکست خورده‌اند».
ادامه تهدید موشکی ایران
سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا در ارزیابی خود از تهدید تهران گفته‌اند که برنامه‌های موشکی بالستیک ایران که دارای بزرگترین ذخایر در منطقه است همچنان تهدیدی برای کشورهای سراسر خاورمیانه در سال ۲۰۱۹ باقی می‌ماند.
دن کوتس افزود: تهران دارای «بزرگترین نیروی موشکی بالستیک» در خاورمیانه بوده و قادر است به اهدافی تا دو هزار کیلومتری مرزهای ایران حمله کند.
آمریکا یکی از دلایل خروج خود از برجام را فعالیت موشکی ایران اعلام کرده و مقام‌های اروپایی از جمله ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه نیز به تهران هشدار داد‌ه‌اند در صورت بی‌نتیجه بودن گفت‌وگوها بر سر برنامه موشک‌های بالستیک ایران، پاریس آماده است تا تحریم‌های تازه‌ای علیه تهران اعمال کند.
شورای امنیت سازمان ملل بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ از ایران خواسته است تا از توسعه موشک‌های بالستیک خود که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند خودداری کند. ولی ایران ضمن رد درخواست گفت‌وگو درباره برنامه موشکی خود گفته که این موشک‌ها قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای ندارند.
تندروهای داخلی رژیم [جمهوری اسلامی] بیشتر جسور خواهند شد تا میانه‌روهای رقیب خود را با به زیر کشیدن تلاش‌های اصلاح‌طلبانه داخلی آنها به چالش بکشانند و موضع مقابله‌جویانه‌‌تری را در ارتباط با ایالات متحده و متحدانش دنبال خواهند کرد.گزارش سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا
تهران در عین حال گفته که قصد ندارد تا برد موشک‌هایش را افزایش دهد.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، روز سه‌شنبه در این زمینه گفت: جمهوری اسلامی ایران «هیچ گونه تنگنای علمی و اجرایی» برای افزایش برد موشک‌های خود نداشته، اما «صرفاً بر اساس دکترین دفاعی خود اراده‌ای برای ارتقای برد» موشک‌هایش ندارد.
ادامه درگیری جناح‌های سیاسی در ایران
بخش دیگری از گزارش دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا معطوف به درگیری میان جناح‌های سیاسی درون حکومت ایران است که بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۱۹ ادامه خواهد یافت.
این گزارش می‌گوید: «تندروهای داخلی رژیم [جمهوری اسلامی] بیشتر جسور خواهند شد تا میانه‌روهای رقیب خود را با به زیر کشیدن تلاش‌های اصلاح‌طلبانه داخلی آنها به چالش بکشانند و موضع مقابله‌جویانه‌‌تری را در ارتباط با ایالات متحده و متحدانش دنبال خواهند کرد».
دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا می‌افزایند: «توانایی حسن روحانی برای اصلاح اقتصادی محدود باقی خواهد ماند، و با فساد عمیق، بخش بانکی ضعیف و فضای کسب‌وکار، سرمایه‌گذاری و تجارت خارجی گریزان می‌شود».
در ادامه این ارزیابی تاکید شده که با نوسازی نظامی، ایران به توسعه قابلیت‌های نظامی خود ادامه می‌دهد که نیروهای آمریکایی و متحدانش را در منطقه تهدید می‌کند. این وضعیت همچنین ممکن است که مزاحمت برای کشتی‌های نظامی و تجاری آمریکا و متحدانش در خلیج فارس، تنگه هرمز و خلیج عمان را افزایش دهد.
«ایران و اسرائیل در سوریه درگیر نخواهند شد»
این گزارش در مورد گستره تحرکات منطقه‌ای ایران می‌گوید، جمهوری اسلامی به تلاش برای تثبیت حضور نظامی خود در سوریه ادامه می‌دهد اما در همین حال تهران از ورود به یک درگیری نظامی بزرگ با اسرائیل دوری می‌کند.
گزارش ارائه شده می‌گوید اراده ایران برای داشتن پایگاه‌های نظامی دایمی در سوریه و نیز از راه توافق‌های اقتصادی در سوریه کماکان ثابت مانده است.
این گزارش این احتمال را نیز مطرح می‌کند که با وجود حملات متعدد اسرائیل به اهداف وابسته به ایران در سوریه، تهران خواهان حفظ شبکه جنگجویان شیعه هم‌پیمان با خود در سوریه باشد.
گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا به حملات اسرائیل به «۳۰ هدف ایرانی» در سوریه اشاره می‌کند. این شمار ظاهرا مربوط به حملات در سال ۲۰۱۸ است.
این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و نیز ژنرال گادی آیزنکوت که تا دو هفته پیش رییس ستاد ارتش اسرائیل بود، به تازگی گفته بودند که کشورشان «صدها» و «هزاران» حمله به اهداف ایرانی در سوریه داشته است.
سخنگوی نظامیان اسرائیلی هفته گذشته گفت که کشورش با شاخه قدس سپاه پاسداران ایران در سوریه در جنگ است.
اما ارزیابی نهادهای اطلاعاتی آمریکا حاکی ا ست که ایران از ورود به یک درگیری عمده نظامی با اسرائیل در سوریه خودداری خواهد کرد.
این ارزیابی در همین حال اضافه می‌کند، حملات اسرائیلی که شمار تلفات ایرانی را افزایش داده، احتمال واکنش «متعارف» ایران را نظر به رفتارش در حمله ماه مه ۲۰۱۸ به اسرائیل، بیشتر می‌کند.
تحرکات ایران در یمن
ارزیابی ۱۶ نهاد اطلاعاتی آمریکا در خصوص تحرکات جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با یمن در طول سال ۲۰۱۸ نیز می‌گوید که حمایت‌های تهران از حوثی‌ها، از جمله به صورت ارسال موشک‌های بالیستیک، تداوم یافت.
بر اساس این ارزیابی، رفتار ایران در قبال یمن، به مخاطرات ناشی از تشدید جنگ در یمن و مبدل شدن آن به تهدیدی جدی برای شریکان آمریکا و منافع آن در منطقه دامن زده است.
عربستان در صدر نیروهای ائتلاف، مهم‌ترین هم‌پیمان آمریکا در جنگ چهار ساله یمن است.
ارزیابی نهادهای اطلاعاتی آمریکا تاکید دارد که حمایت‌های ایران حوثی‌ها را قادر به حمله به باب المندب و اهدافی در عمق خاک عربستان سعودی و امارات متحده عربی کرده است؛ بخشی از حملات با موشک و شماری نیز با پهپادها صورت گرفته است.
ایران از آغاز جنگ داخلی یمن نه تنها در مظان اتهام کمک رسانی تسلیحاتی به یمنی‌ها بوده بلکه تازه‌ترین گزارش مشروح سازمان ملل متحد در بیش از ۸۰ صفحه در بررسی وضعیت جنگ در سال ۲۰۱۸، تاکید کرد که ایران با قاچاق سوخت از حوثی‌ها حمایت مالی کرده است.
انتقاد از برنامه موشک‌های ماهواره‌بر ایران
گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا به برنامه موشک‌های برد بلند ایران نیز پرداخته و می‌گوید ایران کماکان به روی موشک‌های ماهواره‌بر خود، از جمله موشک «سیمرغ» کار می‌کند.
این ارزیابی می‌گوید که تمرکز ایران در ارتقای موشک‌های ماهواره‌بر، به ایران امکان می‌دهد در آینده‌ای نزدیک‌تر به موشک‌های قاره‌پیما دسترسی یابد زیرا فن‌آوری‌های هر دو نوع موشک، مشابه است.
تلاش هفته گذشته ایران در قرار دادن ماهواره «پیام» با موشک «سیمرغ» ناکام ماند اما رئیس سازمان فضایی ایران تاکید کرده که این آزمایش با موشک‌های ماهواره‌بر «سفیر» و «سیمرغ» در آینده نزدیک ادامه خواهد یافت.
ارزیابی آژانس ملی اطلاعات آمریکا همچنین تعیین می‌کند که ایران در سال ۲۰۱۸ به تعهدات ناشی از توافق جهانی خودداری از اشاعه سلاح شیمیایی پایبند نبوده و از این رو، آمریکا همچنان «نگران» برنامه‌های ایران برای دستیابی به ظرفیت‌های تهاجمی است و تهران زمانی که عضوی از معاهده منع گسترش سلاح شیمایی شد، همه برنامه‌های جنگ‌افزار متعارف خود را نیز اعلام نکرد.
در حالی که ایران ادعا دارد که «بزرگترین قربانی ترور» بوده، تازه‌ترین گزارش آژانس ملی اطلاعات آمریکا این ارزیابی را ارائه می‌دهد که ایران «قطعا» به «گسترش و حفظ قابلیت‌های تروریستی خود به عنوان گزینه‌ای بازدارنده یا انتقام‌گیری از دشمنان خود ادامه خواهد داد».
