بیش از دو ماه از لغو تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران می‌گذرد ولی بانک‌های خارجی هنوز هم از نقل و انتقال پول بین ایران و شرکت‌های خارجی اکراه دارند. در نتیجه، موانع موجود بر سر معاملات خارجی ایران برطرف نشده و این وضعیت باعث نارضایتی و استیصال سرمایه‌گذاران و شرکت‌های ایرانی است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، بانک‌های اروپایی که بسیاری از آنها در سال‌های گذشته به خاطر نقض تحریم‌های آمریکا در معامله با ایران جریمه شده بودند، هنوز هم به خاطر هراس از احتمال نقض سایر مجازات‌های دولت آمریکا در مورد ایران حاضر نیستند با آن کشور معامله کنند.
آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، آمریکا را متهم کرده که پس از توافق هسته‌ای قدرت‌های جهانی با ایران اجرای تعهدات خود را به تاخیر انداخته است.
او در سخنرانی تلویزیونی روز یکشنبه خود گفت: «آمریکایی‌ها به وعده خود عمل نکرده و تحریم‌ها را فقط روی کاغذ لغو کرده‌اند». او افزود که معاملات و نقل و انتقال بین‌المللی ارز به خاطر «ترس از آمریکا» دچار مشکل شده است.
روز ۱۷ ژانویه بخش زیادی از تحریم‌های بین المللی مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران از جمله مجازات شرکت‌های خارجی طرف معامله با تهران از سوی دولت آمریکا لغو شد.
توافق هسته‌ای پارسال این امیدواری را بوجود آورده بود که پس از لغو تحریم‌ها به سرعت راه‌های سرمایه‌گذاری خارجی در ایران هموار خواهد شد. ولی هنوز هم نقل و انتقال ارز بین ایران و شرکت‌های خارجی با مشکلات فراوانی روبرو است.
بانک‌های آمریکایی هنوز اجازه معامله با ایران را ندارند و بانک‌ها و موسسات مالی سایر کشورها که شامل این محدودیت نیستند در معامله با ایران تردید نشان می‌دهند. یکی از موانع اصلی ممنوعیت نقل و انتقال ارز به صورت دلاری است که منشا آن سیستم مالی آمریکا باشد.
بخش مالی و تجاری ایران معتقد است که دولت آمریکا هنوز دقیقا مشخص نکرده که پس از لغو تحریم‌های بین‌المللی چه نوع معاملاتی آزاد و کدام یک ممنوع هستند. این ناروشنی باعث شده که بانک‌های خارجی نقل و انتقال ارز مربوط به معاملات با ایران را نپذیرند.
تجار و سرمایه‌گذاران ایرانی می‌گویند شرکت‌های خارجی در ماه‌های اخیر به سرمایه‌گذاری و معامله با ایران علاقه فراوانی نشان داده‌اند ولی ابهام‌های موجود در سیاست آمریکا و نگرانی بانک‌های خارجی از نقض قوانین باعث شده که این معاملات بالقوه به تاخیر بیفتند.
خبرگزاری رویترز می‌افزاید وزارت خزانه‌داری آمریکا تاکنون به درخواست این خبرگزاری برای توضیح در مورد این مشکلات پاسخ نداده است.
تجار ایرانی ساکن دوبی که یکی از شرکای تجاری مهم ایران است، هنوز هم نمی‌توانند برای تسهیل معاملات خارجی از بانک‌های بین المللی تایید اعتبار دریافت کنند و حتی حساب‌های تعدادی از آنها طی هفته‌های اخیر در بانک‌های بین‌المللی مسدود شده است.
این وضعیت، افزایش صادرات نفت و آزاد کردن و انتقال حدود ۱۰۰ میلیارد دلار ارز خارجی مسدود شده ایران در دوران اجرای تحریم‌ها را با مشکل روبرو خواهد کرد.
از اواسط ماه ژانویه و لغو تحریم‌های هسته‌ای، ایران با کشورهایی نظیر ایتالیا، ژاپن، کره جنوبی، روسیه و آلمان قراردادهای تجاری و سرمایه‌گذاری به ارزش تقریبی ۵۰ میلیارد دلار امضا کرده است.
مهمترین مورد از این معاملات قرارداد مربوط به خرید ۱۱۸ فروند هواپیمای ایرباس به ارزش ۲۷ میلیارد دلار است. ولی هنوز هم پول نقد لازم برای عملی کردن این قراردادها نمی‌تواند به راحتی در سیستم بانکی بین‌المللی به گردش در آید.
یک مدیر شرکت ایرباس ماه گذشته در جریان کنفرانسی در شهر پاریس گفت: «در حال حاضر بانک‌ها حاضر نیستند در مورد معاملات با ایران با ما همکاری کنند».
یکی از دلایل اصلی اکراه بانک‌های بین المللی و به خصوص بانک‌های اروپایی از معامله با ایران جریمه‌های سنگینی است که طی سال‌های گذشته به خاطر نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران شامل حال آنها شد.
تا زمانی که دولت آمریکا معاملات بانکی با ایران در شکل دلار و با منشا استقراض از سیستم مالی آمریکا را ممنوع بداند مشکل نقل و انتقال ارز در معاملات مربوط به ایران ادامه خواهد یافت.
در هفته‌های اخیر شبکه جهانی نقل و انتقال بانکی سوئیفت، چندین بانک ایرانی را دوباره به این شبکه مرتبط کرده و پس از چندین سال قطع ارتباط به آنها اجازه داد به سیستم نقل و انتقال ارز در شبکه بین‌المللی بانکی بپیوندند. ولی تاکنون نتیجه این تغییر چندان گسترده نبوده و فقط راه را برای انجام تعداد معدودی از معاملات بانکی هموار کرده است.
دو منبع مطلع در سیستم بانکی بین‌المللی گفتند هنوز هم بانک‌های مهم جهان چک‌های دارندگان حساب در یکی از بانک‌های تجاری مهم ایران را که به شبکه سوئیفت پیوسته اند، نمی پذیرند.
در چنین شرایطی دولت ایران سعی دارد بخش اعظم معاملات نفتی خود را با یورو انجام دهد تا از محدودیت ناشی از معاملات بانکی به شکل دلار بکاهد.
