در يک ارزيابی گذرا، بدون در نظر گرفتن توافق های احتمالی اعلام نشده مابين طرف های مذاکره، نتايج مشخص دو روز گفت وگوهای اتمی در ژنو از تعيين زمان و مکان ديدار بعدی و همچنين انجام مذاکرات کارشناسی فراتر نرفته است: نتيجه ای که پيشتر در گفت وگوهای استانبول نيز به دست آمده بود.
ارزيابی تطبيقی مذاکرات ژنو، با در نظر داشتن ادامه بی نتيجه گفت وگو های استانبول، در بغداد، مسکو و آلماتی، حاکی از نبود پيشرفت لمسی و موضوعی در دور تازه گفت وگوها و احساس ضروت ادامه مذاکرات به منظور رفع اختلاف ها مابين دو سوی مذاکره است.
در صورتی که طرح پيشنهادی و سه قسمتی ايران نظر موافق کشورهای غربی عضو گروه ۳+۳ را را جلب کرده بود، موارد توافق، پيرامون وضع موجود و نحوه ادامه يا تعليق بخش هايی از برنامه اتمی ايران، می توانست اعلام شود.
پرهيز از اعلام شکست
طی مذاکرات اتمی بی نتيجه مانده دو سال گذشته، همواره از مثبت بودن گفت وگوها و ضرورت ادامه تماس ها ياد می شد. در بيانيه اخير مذاکرات ژنو نيز اين ضروت برجسته تر از پيش لحاظ شد. در عوض موارد اختلاف و فاصله انتظارات دو طرف، به اميد خروج از بن بست در آينده، کاملا مسکوت گذاشته شد.
بدون ترديد هيچ يک از طرف های مذاکرات در ژنو مايل به بزرگنمايی اختلاف نظرها نبودند. دليل ساده پرهيز از بزرگنمايی اختلاف ها، محدوديت ها و مشکلاتی است که نمايندگان جمهوری اسلامی و همچنين آمريکا، در راه جلب حمايت جبهه داخلی خود، نسبت به مفاد توافق احتمالی می بينند.
بی شک اعلام موارد اختلاف نظر، پيش از انجام گفت وگوهای کارشناسی بيشتر، تنها به تقويت دست مخالفان توافق محتمل منجر خواهد شد: گزينه ای که دو طرف از راه مثبت خواندن نتايج مذاکرات، تلاش در پرهيز از آن کرده اند.
مشکلات داخلی
در صورت دست يافتن به توافق موضوعی در گروه ۱+۵ ، امريکا بزرگ ترين متعهد برآوردن انتظارات جمهوری خواهد بود. دولت اوباما، حتی در صورت داشتن رغبت رسيدن به توافق با دولت روحانی، ناگزير از جلب حمايت کنگره برای خودداری از تصويت تحريم های تازه، و همچنين لغو تدريجی تحريم های جاری است.
دولت باراک اوباما تنها در شرايطی قادر به جلب حمايت کنگره نسبت به توافق احتمالی با تهران خواهد شد که در مفاد توافق تمامی نگرانی های اسرائيل مورد ملاحظه قرار گرفته باشد.
مشکلات باراک اوباما در رابطه با مدعيان داخلی و انتظارات هم پيمانان خارجی، به ویژه اسرائيل و عربستان سعودی، برای رسيدن به توافق جامع با تهران، عاملی است که به نوبه خود بر گشاده دستی دولت روحانی در ارائه امتيازات اتمی مورد انتظار غرب اثر وضعی خواهد گذاشت.
ابراز اميدواری طرف های گفت وگو نسبت به آينده مذاکرات، و مثبت خواندن حال و هوای ديدار ها، از جمله نکات مثبتی است که در ارزيابی گفت وگوهای دو روزه در ژنو می توان مورد اسناد قرار داد.
با اين وجود پايان دادن تدريجی به چالش اتمی ايران نيازمند آزادی عمل بيشتر مذاکره کنندگان و برداشتن گامهای بزرگتر طی ديدار های آتی است. در غير آن، مذاکرات ژنو، تنها فشردگی زمانی بيشتر، در همان دايره بسته ای قرار می گيرد که گفت وگوهای بی نتيجه مانده در دولت گذشته تهران را از رسيدن به نتيجه باز داشته بود.
________________________
نظرهای مطرح شده در این نوشته، الزاما دیدگاه رادیو فردا نیست.
ارزيابی تطبيقی مذاکرات ژنو، با در نظر داشتن ادامه بی نتيجه گفت وگو های استانبول، در بغداد، مسکو و آلماتی، حاکی از نبود پيشرفت لمسی و موضوعی در دور تازه گفت وگوها و احساس ضروت ادامه مذاکرات به منظور رفع اختلاف ها مابين دو سوی مذاکره است.
در صورتی که طرح پيشنهادی و سه قسمتی ايران نظر موافق کشورهای غربی عضو گروه ۳+۳ را را جلب کرده بود، موارد توافق، پيرامون وضع موجود و نحوه ادامه يا تعليق بخش هايی از برنامه اتمی ايران، می توانست اعلام شود.
پرهيز از اعلام شکست
طی مذاکرات اتمی بی نتيجه مانده دو سال گذشته، همواره از مثبت بودن گفت وگوها و ضرورت ادامه تماس ها ياد می شد. در بيانيه اخير مذاکرات ژنو نيز اين ضروت برجسته تر از پيش لحاظ شد. در عوض موارد اختلاف و فاصله انتظارات دو طرف، به اميد خروج از بن بست در آينده، کاملا مسکوت گذاشته شد.
بدون ترديد هيچ يک از طرف های مذاکرات در ژنو مايل به بزرگنمايی اختلاف نظرها نبودند. دليل ساده پرهيز از بزرگنمايی اختلاف ها، محدوديت ها و مشکلاتی است که نمايندگان جمهوری اسلامی و همچنين آمريکا، در راه جلب حمايت جبهه داخلی خود، نسبت به مفاد توافق احتمالی می بينند.
بی شک اعلام موارد اختلاف نظر، پيش از انجام گفت وگوهای کارشناسی بيشتر، تنها به تقويت دست مخالفان توافق محتمل منجر خواهد شد: گزينه ای که دو طرف از راه مثبت خواندن نتايج مذاکرات، تلاش در پرهيز از آن کرده اند.
مشکلات داخلی
در صورت دست يافتن به توافق موضوعی در گروه ۱+۵ ، امريکا بزرگ ترين متعهد برآوردن انتظارات جمهوری خواهد بود. دولت اوباما، حتی در صورت داشتن رغبت رسيدن به توافق با دولت روحانی، ناگزير از جلب حمايت کنگره برای خودداری از تصويت تحريم های تازه، و همچنين لغو تدريجی تحريم های جاری است.
دولت باراک اوباما تنها در شرايطی قادر به جلب حمايت کنگره نسبت به توافق احتمالی با تهران خواهد شد که در مفاد توافق تمامی نگرانی های اسرائيل مورد ملاحظه قرار گرفته باشد.
مشکلات باراک اوباما در رابطه با مدعيان داخلی و انتظارات هم پيمانان خارجی، به ویژه اسرائيل و عربستان سعودی، برای رسيدن به توافق جامع با تهران، عاملی است که به نوبه خود بر گشاده دستی دولت روحانی در ارائه امتيازات اتمی مورد انتظار غرب اثر وضعی خواهد گذاشت.
ابراز اميدواری طرف های گفت وگو نسبت به آينده مذاکرات، و مثبت خواندن حال و هوای ديدار ها، از جمله نکات مثبتی است که در ارزيابی گفت وگوهای دو روزه در ژنو می توان مورد اسناد قرار داد.
با اين وجود پايان دادن تدريجی به چالش اتمی ايران نيازمند آزادی عمل بيشتر مذاکره کنندگان و برداشتن گامهای بزرگتر طی ديدار های آتی است. در غير آن، مذاکرات ژنو، تنها فشردگی زمانی بيشتر، در همان دايره بسته ای قرار می گيرد که گفت وگوهای بی نتيجه مانده در دولت گذشته تهران را از رسيدن به نتيجه باز داشته بود.
________________________
نظرهای مطرح شده در این نوشته، الزاما دیدگاه رادیو فردا نیست.
