«آوترنت» طرحی است که در آن تمامی کسانی که به هیچ نوع شبکه مخابراتی و اینترنتی دست ندارند، می‌توانند به طور رایگان به مخزن بزرگی از اطلاعات دسترسی داشته و با امواج ماهواره آن را دریافت کنند.
آوترنت، مانند فرستنده امواج رادیو عمل می‌کند و در عمل، دریافت اطلاعات را مانند موج «اف ام» پخش می‌کند و شما فقط کافی است یک گیرنده داشته باشید.
در حال حاضر درصد آن دسته از مردم جهان که دسترسی به اينترنت و اطلاعات آزاد دارند، خيلی بالا نيست. حدود ۳۵.۵ درصد از مردم جهان به اينترنت دسترسی دارند در حالی که ۴.۳ ميليارد نفر هنوز به اين شبکه متصل نيستند.
در حال حاضر کارآفرینان در حال بررسی طرح‌هایی برای دسترسی بیشتر و ارزانتر مردم به اطلاعات هستند. برای مثال شرکت گوگل در حال بررسی طرحی است که با بادکنک هلیوم، امکان گسترش دسترسی به اینترنت را بیشتر کند. یا فیس‌بوک در حال بررسی امکان گسترش دسترسی به کمک هواپیماهای بدون سرنشین است.
مشکل طرح گوگل این است که هر بادکنک بعد از نزدیک به سه ماه بادش خوابیده و ارتباطش قطع می‌شود. هواپیماهای بدون سرنشین فیس‌بوک هم خود هزینه‌ای دیگر اضافه می‌کنند.
«ایلان ماسک» پایه‌گذار شرکت خودروی الکتریکی «تسلا» و از بنیانگذاران شرکت خصوصی هوا-فضای «اسپیس – ایکس» هم در حال طراحی ماهواره‌هایی ارزان قیمت است تا دور تا دور کره زمین مستقر شده و انتقال اطلاعات را تسهیل کنند.
در این میان، «آوترنت» - Outernt – پروژه متفاوتی است؛ این پروژه اختراع یا پایه‌گذاری خاصی نکرده ولی سعی کرده از داشته‌ها درست استفاده کند. برای بررسی طرح آوترنت باید گفت اینترنت به این شکل کار می‌کند که شبکه‌ای شکل می‌گیرد و هر کاربری به آن وصل شده و اطلاعات را یا می‌فرستد – آپلود می‌کند – و یا اطلاعات را دریافت – دانلود – می‌کند. برای این کار باید شبکه‌ای باشد که به آن وصل شد.
آوترنت، با کمک امواج ماهواره، بانک اطلاعاتی بزرگی را ارسال می‌کند و فقط شما باید مانند رادیو، یک گیرنده داشته باشید. هر کاربری می‌تواند دریافت کننده را خود سرهم کرده و نصب کند، یا این که یک دریافت‌کننده بگیرد.
فکر کنید یک ایستگاه رادیویی، فقط تولید کرده و امواج را مخابره می‌کند و دیگر کاری به این که شما چه نوع رادیویی دارید یا قرار است تهیه کنید، ندارد. آوترنت هم همین کار را می‌کند.
در حال حاضر البته آوترنت روی گیرنده‌ای به نام «لنترن» - Lantern – به معنای «فانوس» کار می‌کند. اگر شما لنترن را داشته باشید، مهم نیست کجای این جهان هستید. لنترن اطلاعات شما را گرفته، خود ارتباط «وای‌فای» ایجاد کرده و شما تمام اطلاعات را به شکل آفلاین گرفته و به کامپیوتر، گوشی، تلفن‌هوشمند و یا تبلت خود منتقل می‌کنید.
با کمک آوترنت نه تنها مناطقی که هیچ نوع زیرپایه و زیرساخت شبکه و مخابرات ندارند، که مناطقی که در اثر حادثه یا هر نوع اتفاقی شبکه‌های مخابراتی و دکل‌های ارتباط تلفن موبایل را از دست می‌دهند هم هنوز می‌توانند به شبکه متصل باشند.
آوترنت در حال حاضر اطلاعات بزرگی از اخبار -از شبکه‌های مهم خبری، کتاب‌ها و دیگر اطلاعات- را مخابره می‌کند. هر کاربری حتی در دور افتاده ترین نقاط یا وسط صحرا یا جنگل، می‌تواند اطلاعات درخواستی خود را دریافت کند.
در برخی از مناطق خدمات پیامک آوترنت فعال شده و هرکاربر فقط با فرستادن یک پیامک یا تکست می‌تواند اطلاعات درخواستی خود را بگیرد. آوترنت در حال حاضر با پیام‌هایی روی شبکه‌هایی چون توئیتر و فیس‌بوک و یا سایت خود با کاربران در تماس است و هر کاربری می‌تواند بگوید برای مثال به چه اطلاعاتی نیاز دارد. بعد از ارسال درخواست، اطلاعات برای کاربر ارسال شده و او به محض این که گیرنده خود را فعال کند، این اطلاعات را دریافت خواهد کرد.
برای مثال شما ممکن است به منطقه‌ای دور افتاده رفته و یا در یک بحران طبیعی گرفتار شده باشید. با داشتن یک گیرنده، آوترنت برای شما خبرها و دیگر اطلاعات را می‌فرستد.
این پروژه در تلاش است با تولیدکنندگان و دیگر پروژه‌ها همکاری کرده و گیرنده‌ها را با قیمت پایین در اختیار کاربران قرار دهد. در برخی از مناطق دورافتاده در آفریقا، مدارس با کمک آوترنت در حال دسترسی به اطلاعات و کتاب‌ها و مواد درسی هستند.
کتابخانه عمومی بشریت
«تین ریچارد» مسول گسترش آوترنت در گفت وگو با رادیو فردا می‌گوید «ما خود را کتابخانه عمومی بشریت می‌نامیم. چون فکر می‌کنیم همه باید درصد مساوی از دسترسی به اطلاعات داشته باشند. در حال حاضر نزدیک یک سوم مردم جهان به اینترنت دسترسی دارند.»
وی می‌گوید: ما اطلاعات را از اینترنت گرفته و با ماهواره به تمام جهان می‌فرستیم. یا خودتان گیرنده می‌سازید یا از ما می‌خرید. در هر حالت، شما به راحتی به اطلاعات دسترسی دارید.
آیا «آوترنت» چیزی در مقابل و در سمت دیگر «اینترنت» است؟
تین ریچارد می‌گوید «ما سعی کردیم این نام را انتخاب کنیم چون فکر می‌کنیم ما مکمل اینترنت هستیم و نه در مقابل آن. حتی اگر جایی به هیچ‌گونه اینترنت دسترسی داشته باشند، ما هنوز می‌توانیم اطلاعات اینترنت را بفرستیم.»
مسئله دیگری که مطرح می‌شود، بحث سانسور است. آیا دولت‌ها یا نظام‌ها می‌توانند سانسور مورد نظر خود را در امواج آوترنت اعمال کنند؟
تین ریچارد در این مورد می‌گوید «ما مثل فعالیت در آب‌های بین‌المللی هستیم. ما اطلاعات را گرفته و با ماهواره می‌فرستیم و هر گیرنده‌ای می‌تواند آن را دریافت کند. تا جایی که اطلاعات در اینترنت موجود باشد، ما هم آن را می‌فرستیم و راهی که کسی بتواند در آن دست ببرد وجود ندارد.»
او می‌افزاید «روی سایت ما به طور کامل این که چطور هر کسی گیرنده خود را بسازد، آمده و خیلی‌ها دارند همین کار را می‌کنند و گیرنده را خودشان می‌سازند. ما تلاش داریم اطلاعات خیلی خوب را جمع‌آوری کرده و ارسال کنیم.»
تین ریچارد می‌گوید: «ما از تمام جهان آماده دریافت اطلاعات هستیم و هرکسی می‌تواند اطلاعات خود را به ما داده و درخواست کند که مخابره شود.»
پروژه‌هایی مانند پروژه گوتنبرگ – پراجکت گوتنبرگ – که انباری از آثار ادبی رایگان است، برای مثال با آوترنت قابل دسترس است و هرکسی می‌تواند از تمامی کتاب‌های آن استفاده کند.
آقای ریچارد در پاسخ به این که آیا این نوعی فناوری جدید است و یا این که چیزی است که از قبل بوده و حالا به مرحله‌ای دیگر قدم گذاشته، می‌گوید: «ما فقط سعی کردیم از آن‌چه در حال حاضر در دست است، استفاده هوشمند داشته باشیم. ما الان راه‌های زیادی برای ارسال امواج رادیو، یا ویدیو یا تلویزیون داریم و همه را هم با ماهواره می‌شود فرستاد. کار این جاست که شما همه را به داده – دیتا – تبدیل کرده و با ماهواره ارسال کنید و گیرنده‌ای باشد که این امواج را گرفته و به شکل صدا، تصویر، متن یا پی‌دی‌اف تحویل دهد. و این کاری است که ما می‌کنیم»
وی در پاسخ به این که چطور هرکاربر می‌تواند درخواست اطلاعات کند می‌گوید: «یک صفحه برای این کار در فیس‌بوک داریم، یک شناسه توئیتر هم هست، کسانی که به «فیس‌بوک دات اینترنت دات اورگ» دسترسی دارند می‌توانند با مسنجر فیس‌بوک درخواست اطلاعات کنند. یک وبسایت هم به نام «وایت‌بورد» داریم که هرکاربری می‌تواند در آن درخواست خود را بدهد. یا حتی می‌شود فقط یک ای‌میل به ما فرستاد - Hello@outernet.is - و در آن درخواست را مطرح کرد و ما تک‌تک ای‌میل‌ها را می‌خوانیم. تمامی ارسال‌ها و تمامی اطلاعات برای همه کاربرها رایگان است.»
با آوترنت، دسترسی به اخبار روزانه، دسترسی به اطلاعاتی چون چطور دوچرخه خود را تعمیر کنیم یا چطور آموزش ریاضی را در مدرسه دنبال کنیم، برای همه امکان‌پذیر است.
روی سایت «آوترنت» هر داوطلبی می‌تواند فعالیت خود را اعلام کرده و با تیم همکاری کند. چه کدنویس باشید و چه مترجم، می‌توان با این طرح همکاری کرد. در حال حاضر زبان‌هایی چون عربی، هلندی، روسی، ترکی، ژاپنی، چینی و رومانیایی به شکل پروژه در آوترنت دنبال می‌شود. زبان‌هایی چون انگلیسی، روسی، آلمانی و هندی تا حد زیادی کامل شده است.
تین ریچارد در پاسخ به این که پس چرا زبان فارسی در میان پروژه‌ها نیست، می‌گوید: «چون تمامی این کارها داوطلبانه است و به محض این که ما افراد داوطلب برای کدنویسی و ترجمه داشته باشیم، آن زبان را هم فعال خواهیم کرد.»
فیلم از شبکه یوتیوب آوترنت:
