زن‌ها زير روسری و مردها با لباس‌های مندرس به يک لوله شيشه ای پک می‌زنند و صورتشان در حلقه‌های دود محو شده است. اين تصاوير که در ماه‌های اخير در رسانه‌ها و وبلاگ‌های ايرانی منتشر شده، نشانه افزايش اعتياد ماده مخدری است که در ايران به «شيشه» معروف شده است.
خبرگزاری رويترز در گزارشی می‌نويسد در کمتر از يک دهه مصرف شيشه در ايران «سر به آسمان» زده است. بنا بر آمارهای رسمی، در ايران نزديک به ۳۴۵ هزار نفر به متامفتامين معتاد هستند.
دفتر مقابله با مواد مخدر و جرائم سازمان ملل متحد در آمارهای خود می گويد کشف و ضبط متامفتامين در ايران از سال ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ نزديک به ۱۲۸ درصد افزايش پيدا کرده و بالاترين ميزان در ميان کشورهای منطقه است.
آمار دولتی و گزارش‌های نیروی انتظامی می‌گوید تنها در سال گذشته ۳.۶ تن متامفتامين ضبط کرده است.
به گزارش خبرگزاری دانشجويان ايران، ايسنا، و به نقل از يک مقام ارشد ستاد مبارزه با مواد مخدر ايران در« تهران ظرف کمتر از پنج دقيقه می توان شيشه تهيه کرد.»
خبرگزاری رويترز در ادامه می‌نويسد کارشناسان می‌گويند معتادان به متامفتامين در ايران عموما جوانان طبقه متوسط در شهرها هستند. نکته قابل توجه اين است که تعداد زيادی از زنان هم شيشه می‌کشند.
يکی از دلايل گسترش سريع شيشه در ايران، کمبود و يا نبود اطلاعات درباره اين ماده مخدر است. کارشناسان می‌گويند اين بی‌اطلاعی باعث شده کسانی که به طور تفننی شيشه می‌کشند، به اشتباه تصور کنند اعتياد آور نيست.
برخی از دانشجويان برای بيدار ماندن در شب و تمرکز ساعات بيشتر روی تحصيل به متامفتامين روی آورده‌اند. به گزارش رسانه‌های ايران در سالن‌های آرايشی اين ماده مخدر را به عنوان داروی موثری برای کاهش وزن به زنان می فروشند.
آذرخش مکری روانپزشک ايرانی و استاد دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران که با مشکلات ناشی از اعتياد به شيشه سرو کار داشته می‌گويد: «متقاعد کردن مردم به اين‌که اين ماده اعتياد آور است، کار سختی است.»
اعتياد به ترياک مشکلی است که از ديرباز در ايران وجود داشته است و کشيدن ترياک حتی در مناطق روستايی که از نظر فرهنگی سنتی هستند، تحمل می‌شود. از طرفی ديگر ايران با افغانستان که يکی از بزرگترين توليد کنندگان ترياک جهان است، مرزهای طولانی دارد.
هجوم شيشه
شيشه نزديک به يک دهه پيش به ايران هجوم آورد. طرفداران اين ماده روانگردان تاثير هيجان‌زای آن را بر اثر رخوت آميز ترياک ترجيح می‌دادند. اين درحالی است که ترياک در ايران بر چسب ماده مخدر اقشار فقير و سالخوردگان را يدک می‌کشيد.
رسانه‌های ايران وجه مشخصه اين گرايش را تغيير از مواد مخدر «سنتی» به مواد مخدر «صنعتی» توصيف می‌کنند. کارشناسان می‌گويند ريشه‌های گرايش به ماده مخدری مثل شيشه، پيشرفت سريع زندگی شهری، شيوه زندگی پيچيده‌تر و پرشتاب مردم ايران در دهه اخير است.
متامفتامين که ابتدا از خارج به ايران وارد می‌شد به‌تدريج در داخل کشور توليد شد. آمار دفتر مقابله با مواد مخدر و جرائم سازمان ملل متحد نشان می‌دهد مصرف داخلی سودافدرين (پزودوافدرين، داروی ضد احتقان) که يکی از مواد اصلی برای توليد متامفتامين است، از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۲ در ايران ده برابر شد و از پنج تن به ۵۵ تن رسيده است.
خبرگزاری دولتی ايران، ايرنا، اوايل نوامبر به نقل از يک مقام ارشد ستاد مبارزه با مواد مخدر ايران گفت که استفاده از مواد مخدر در ايران به حدی است که پس از تصادفات رانندگی دومين دليل مرگ و مير در اين کشور است.
قوانين ضد مواد مخدر در ايران يکی از سخت‌ترين موارد در ميان کشورهای منطقه است و قاچاقچيان و توزيع کنندگان عمده مواد مخدر به طور مداوم در ايران اعدام می‌شوند. کارشناسان می‌گويند ايران در درمان اعتياد موفقيت‌هايی داشته است.
سعيد کفراشی، پزشک مشاور و درمانگر بازپروری در يک کلينيک تخصصی ترک اعتياد به نام آينده در تهران می‌گويد: «شيشه ماده‌ای است که درمقايسه با ساير مواد مخدر در يک زمان کوتاه بر رفتار فرد تاثير شديدی می‌گذارد».
اين کلينيک تلاش می‌کند خانواده‌ها را در مراحل ترک اعتياد و بازپروری معتادان به شيشه مشارکت دهد تا همه عوامل اجتماعی گرايش فرد به استفاده از اين ماده مخدر را بررسی کند. سعيد کفراشی می‌گويد: «خانواده ها در اين ماجرا نقش دارند و برای تغيير رفتار فرد، خانواده هم بايد رفتارش را عوض کند».
با وجود برخی موفقيت‌ها در ترک اعتياد به شيشه، مبارزه با اين ماده مخدر در ايران هنوز در ابتدای راه است.
آذرخش مکری روانپزشک ايرانی و استاد دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران می‌افزايد: « ما تلاش می‌کنيم که آنها نميرند، خودشان را نکشند و ديگران را هم نکشند. بايد تلاش کنيم که دچار بيماری روانی نشوند، بتوانند ترک کنند و از شر اعتياد خلاص شوند».
