سام هريس، نويسنده آمريکايی در مراسمی در مورد کتاب تازه خود «بيدار شدن» صحبت کرده و گفت تفکر آزاد و رسيدن به آرامش در زندگی، نيازی به چارچوب اديان ندارد و برای همه قابل کسب است.
اين مراسم که شامگاه چهارشنبه ۱۹ شهريورماه در سالن «ليسنر» دانشگاه جورج واشينگتن در شهر واشينگتن برگزار شد، سم هريس با مجری برنامه نزديک به يک ساعت گفت وگو کرده و يک ساعت بعد را به پاسخ دادن به پرسش‌های حاضران اختصاص داد.
سام هريس نويسنده کتاب‌های پرفروشی در بازار آمريکا چون «نامه‌ای خطاب به ملت مسيحی» و «پايان دوران ايمان»، در ميان چهره‌های موسوم به جريان خداناباور از اين جهت شاخص است که خود را متعلق به جريان آتئيست و يا خداناباور نمی‌داند.
وی در پاسخ به ميشل بورستين، مجری مراسم در مورد جنبش يا نهضت موسوم به خداناباوری گفت: «من پيشتر هم گفته‌ام و بابت آن مورد انتقاد قرار گرفته‌ام. اما فکر نمی‌کنم برای داشتن تفکر آزاد و برخورداری از آرامش در زندگی، بايد خود را به جريانی يا جنبشی به نام خداناباوری وصل کرد.»
سام هريس در توضيح آن گفت: «اگر به سمت بهبود حرکت کنيم، برای مثال شايد در چند دهه بعد، لازم نباشد به کسی بگوييم انسان‌گرا يا هيومنيست. ديگر همه آن را پذيرفته‌اند. برای من هم الان دور شدن از تفکرات مذهبی که می‌شود گفت تمامی آن نادرست است، همين است. ما بايد از آن دور شويم و لازم نيست برای زندگی درست حتما عنوانی هم با خود حمل کنيم.»
سم هریس و معرفی کتاب جدیدش؛ بیدار شدن
سام هريس در کتاب‌های قبلی خود با جديت بيشتری اديان و اديان سازماندهی‌شده را مورد انتقاد قرار داده بود اما در اين کتاب با اين رويه کمی فاصله گرفته است. در توضيح اين کار گفت: «من فکر می‌کنم برای شروع، بايد نقد و انتقاد داشت و به اشکال مختلف اديان نقد خود را گفته‌ام اما حالا بيشتر به سمت زندگی بهتر و دور از چارچوب اديان فکر می‌کنم.»
هريس که تحصيلکرده فلسفه در دانشگاه استنفورد است و دکترای خود را در رشته علوم اعصاب از دانشگاه «يو سی ال ای» گرفته است، از روش‌هايی مانند مراقبه و تمرکز دفاع کرد و گفت: «وقتی يک مسلمان، يک يهودی، يک هندو، يک بوديست و يک خداناباور همه می‌گويند با روشی مانند مراقبه يا عبادت به آرامش می‌رسند، اين خود بهترين دليل است که مراقبه يک روش کارآمد برای همه است و نيازی به چارچوب خاص دينی ندارد.»
اين نويسنده همچنين در مورد اين که چرا در عنوان فرعی کتاب خود، واژه «معنويت» يا «اسپريچواليست» را انتخاب کرده، گفت: «به دنبال خيلی از واژه‌ها گشتم ولی معادل مناسبی پيدا نشد.»
ميشل بورستين مجری مراسم اشاره کرده که لفظ معنويت برای خداناباوران حساسيت‌زا است و دوست ندارند چنين واژه‌ای را بنشوند. هريس در پاسخ گفت: «ما می‌توانيم از واژه‌های برای مقاطع کوتاه استفاده کنيم. برای مثال رضايت خاطر، آرامش، شادی و خوشحالی همه مقطعی است و روشی که شما بخواهيد به آرامش برسيد را خوب توصيف نمی‌کند. به همين دليل فهرستی که من برای واژه‌ها انتخاب کرده بودم خيلی جوابگو نبود و از همين استفاده کردم.»
سام هريس که بنيانی با نام «خرد» يا «ريزن» را هم رهبری می‌کند، در مورد فعاليت و کتاب‌های خود گفت: «من سه پيام را در کارهای خود دنبال کرده و به آن ادامه می‌دهم. يک: اين که اديان تمامی نادرست و پر از غلط و اشتباه هستند. دو: اين که هيچ دينی درست و کامل نيست چون به شدت با هم در تناقض هستند. اگر يکی‌شان را درست فرض کنيم بقيه بايد غلط باشند و هيچ وقت نمونه درست و سالمی در آن‌ها نيست.»
وی افزود: «و سوم اين که همه‌شان مضر و خطرناک هستند. نمونه‌اش را در همه جا و به ويژه امروز در خاورميانه می‌توانيد ببينيد. حتی اگر برخی از مردم فکر کنند که از اديان دارند بهره می‌برند و يا برای زندگی‌شان خوب است، من می‌گويم راه‌هايی هست که همان را داشت بدون اين که نياز باشد به دينی خاص گراييد.»
ميشل بورستين از سم هريس پرسيد: «اگر کسی به دين وابسته است، آيا بايد او را از آن جدا کرد؟». وی در پاسخ گفت: «من نمی‌گويم اگر کسی با کمک چوب زيربغل راه می‌رود برويد و چوب را از دستش بکشيد تا زمين بخورد. ولی تمامی چيزهايی که کسی فکر می‌کند با دين دارد به دست می‌آورد، همه قابل دسترسی بدون نياز به چارچوب دينی است.»
مجری مراسم از سام هريس در مورد نياز به رهبر يا پيشوا برای رسيدن به معنويت پرسيد و اين که اگر کسی دين را کنار بگذارد، پس پيشوای معنوی را چه کار کند؟
سم هريس در پاسخ گفت: «بله، حضور کارشناس در همه چيز خوب و خيلی ضروری است. روند يادگيری هم اين طور است که کسانی که پيشرو باشند و بهتر دانسته باشند، به بقيه کمک می‌کنند پله‌ها را درست طی کنند. مشکل اين‌جاست که در حوزه علوم می‌توان شارلاتان‌ها را شناسايی کرد اما در حوزه معنوی، سخت بتوان يک شارلاتان را شناسايی کرد.»
وی افزود: «کسانی هستند که می‌آيند و ادعا می‌کنند حدود ۲۰ سال در غاری مراقبه کرد و همه چيز جهان و دنيا را طبق اديان خود می‌دانند. برای مثال، کسی که بگويد من کارشناس ورزش گلف هستم، در جا می‌تواند بازی کرده و به ما نشان دهد که چقدر کار کرده و چقدر خبره و ماهر است. در حوزه معنوی، نبايد به کسی اطمينان کرد. کسی می‌گويد که بله من خيلی خوب می‌دانم و اين شما هستيد که بايد درست آن را آزموده و کورکورانه دنباله رو نباشيد.»
ميشل بورستين همچنين از سم هريس پرسيد چرا در دنيای مردانه زياد طرفدار دارد و خيلی در ميان زنان پرطرفدار نيست. سم هريس با خنده گفت: «بله در ميان کسانی که من را در توئيتر دنبال می‌کنند، ۸۴ درصد مرد هستند. نشان می‌دهد که من خيلی جذابيتی در دنيای زنان ندارم و البته همسرم از اين بابت بسيار خوشحال است.»
