وندی شرمن، معاون وزیرخ خارجه آمریکا می‌گوید گفت وگوهای اتمی گروه ۵+۱ با ایران پیشرفت‌هایی داشته و مذاکرات فنی هنوز ادامه دارد.
خانم شرمن روز سوم مهرماه در گفت وگویی اختصاصی با ستاره درخشش، مدیر بخش فارسی صدای آمریکا با تاکید بر سخنرانی آقای اوباما در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: «ما یک موقعیت تاریخی داریم و این برعهده هر دو کشور است که از این موقعیت استفاده کنند.»
خانم شرمن گفته است: «برای این کار به حمایت جامعه جهانی نیاز داریم. هر کدام ما باید در نحوه تعامل مان با طرف مقابل تغییراتی بدهیم. ما اهداف ساده ای داریم. کل مجموعه ۱+۵ اهداف ساده‌ای دارند. یعنی مجموعه‌ای که تحت هدایت کاترین اشتون مذاکرات را بر عهده دارد. ما می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که ایران به سلاح اتمی دست نخواهد یافت و رهبر ایران در فتوای خود گفته ایران هیچگاه به دنبال سلاح اتمی نبوده است.
بنابر این تعریف گام‌های قابل سنجش برای اطمینان بخشی به جامعه جهانی که برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است باید نسبتا آسان باشد. این هدف ماست و ما باید بتوانیم به آن برسیم. این یک مذاکره بسیار پیچیده است و جزئیات فنی زیادی دارد.»
معاون وزیر خارجه آمریکا افزود: «فکر می‌کنم ما در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل پیشرفت‌هایی به دست آورده‌ایم و بسیاری از رهبران و مشخصا تمام وزرای خارجه کشورهای ۱+۵ با ایران مذاکرات دو جانبه‌ای داشته و این مذاکرات به بهبود درک متقابل کمک کرده است.»
ابعاد فنی پس از توافق سیاسی
خانم شرمن گفته است: «ما باید برای رسیدن به این توافق فشار را بر روی خود حفظ کنیم. ما متخصصانمان را به کار گرفته‌ایم، زیرا این یک توافق بسیار بسیار فنی است و موضوعاتی اینجا مطرح هستند که هیچ یک از ما در سطح سیاسی درک درستی از آن نداریم.
اما مهمترین بعد این توافق هم در همین جزئیات نهفته است. لذا کارشناسان ما و همه اعضای گروه ۱+۵ ظرف روزهای متوالی گذشته ساعت‌های بی‌شماری را صرف پرداختن به جزئیات این توافق کرده‌اند. یعنی حتی وقتی ما در سطح سیاسی به درک متقابلی می‌رسیم، تازه آنوقت باید کارشناسان ما باید بطور عمقی جزئیات را تجزیه و تحلیل کنند تا اطمینان یابیم که آنچه می خواهیم انجام دهیم، هدف ما را تامین می کند.
برای همین است که این فرایند زمان بر و پیچیده است اما من اعتقاد دارم مذاکرات در حال پیشرفت هستند، هر چند که هنوز تصمیم‌های بسیار مهمی هستند که باید اتخاذ شوند.»
رابطه جهان با ایران
معاون وزیر خارجه آمریکا در مورد دستاوردهای این توافق تا این لحظه برای ایران گفته است: «خوب من فکر می‌کنم که حتی طرح اقدام مشترک که گام اول در مسیر دستیابی به یک توافق جامع محسوب می‌شد، مزایایی برای ایران به ارمغان آورده است. قطعات و خدمات صنایع خودروسازی و سرویس‌های هواپیماهای مسافربری به ایران عرضه شده‌اند، برخی از دارایی‌های مسدود شده ایران در حساب‌های بانکی بین‌المللی به ایران بازگشته‌اند – بنابراین حتی تا همین جا هم زندگی عادی مردم از این بابت کمی بهبود یافته است.
اما اگر توافق جامعی حاصل شود، بدان معنا خواهد بود که رابطه جهان با ایران به نحوی بنیادی متحول شده است. خوب البته ابتدا تحریم‌ها تعلیق خواهند شد، چون ما باید نسبت به تعهد همه طرفین و قوام توافق اطمینان حاصل کنیم. اما من باید به شما بگویم، به محض این که ما تحریم‌های اصلی را تعلیق کنیم، که خیلی زود بعد از دستیابی به توافق خواهیم کرد، دنیا مثل سیلی به ایران سرازیر خواهد شد. بسیاری از هیات‌های بین‌المللی پیشاپیش به ایران سفر کرده‌اند.
مهم است که نشان داده شود که این توافق پایدار است و برای سالیان متوالی قوام خواهد داشت، زیرا ما اینجا تلاش داریم پیشینه طولانی را حل و فصل کنیم.»
حقوق بشر و مذاکرات اتمی
خانم شرمن در پاسخ به این پرسش که آیا در جریان گفت وگوهای اتمی بحثی هم از مباحث حقوق بشر می‌شود، گفت: «تنها دو موضوع است که من در ملاقات‌های دوجانبه متعددی که با طرف ایرانی داشتم مطرح می‌کنم. یکی که البته موضوع هسته‌ای است، که در کانون همه گفت وگوهای ما قرار دارد. موضوع دوم شهروندان آمریکایی ما هستند که در ایران در حبس به سر می برند. جیسون رضائیان – گزارشگر روزنامه واشنگتن پست – به همراه همسرش در بازداشت هستند و ما از اتهام آنها هیچ اطلاعی نداریم.
هم حسن روحانی رییس جمهوری ایران و هم آقای ظریف (وزیر خارجه ایران) در استفاده از رسانه‌های آزاد آمریکا خیلی ماهر هستند، در حالی که خبرنگار یک نشریه بزرگ آمریکایی بدون ارائه هیچ دلیلی محبوس شده است. امیر حکمتی و کشیش (سعید) عابدینی شهروندان دیگر ما هستند که مدت‌هاست در ایران در زندان هستند و ما واقعاً امیدوار بودیم که به مناسبت سفر پرزیدنت روحانی به ایالات متحده، اقداماتی بشردوستانه برای آنها انجام شود.
بنابراین ما در باره این که آیا فرایندی برای بازگرداندن شهروندان در بندمان وجود دارد گفت وگو کرده‌ایم. و از ناپدید شدن رابرت لوینستون، که تابعیت دوگانه هم ندارد و منحصراً شهروند آمریکا است – اکنون هفت سال می‌گذرد. ایران آخرین جایی بود که او به آن سفر کرده بود. هرچند مقام‌های ایرانی به من گفته‌اند که آنها از محل او اطلاعی ندارند – اما ما می‌خواهیم به تحقیقات (پلیس ایران) دسترسی داشته باشیم تا ما هم برای یافتن او بکوشیم.»
نقطه مشترک در مبارزه با حکومت اسلامی
وندی شرمن در ادامه و در مورد امکان بروز فصل مشترکی میان ایران و آمریکا در مورد شبه‌نظامیان حکومت اسلامی یا داعش گفته است: «شکی نیست که ایران نیز نمی‌خواهد شاهد تداوم داعش باشد و من فکر می‌کنم ما هر دو با هدف تضعیف و در نهایت نابودی داعش اقداماتی را به موازات هم انجام خواهیم دارد. اما در اینجا نیز مذاکرات هسته‌ای که در مسیر دیگری جریان دارد، اثرگذار است، زیرا اگر ما بتوانیم موضوع هسته‌ای را حل کنیم، رابطه آمریکا، ایران و جامعه جهانی به شکل مطلوبی تغییر خواهد کرد، به نحوی که زمانی در آینده، ممکن است موضوعاتی باشند که ما بتوانیم با هم درباره آنها همکاری کنیم – البته با این درک که ما هنوز در موضوعاتی از قبیل حمایت دولتی از تروریسم، حقوق بشر و نحوه حل مسائل جهانی با هم اختلافات عمیقی داریم – اما ما با کشورهای دیگر هم اختلافاتی داریم و علی‌رغم این اختلافات مسیرمان را پیدا می‌کنیم.
من امیدوارم آن روز فرا برسد و من می‌خواهم مطلبی را به مردم ایران بگویم: من می‌دانم که ایران یک کشور خارق‌العاده است، با یک طبقه متوسط بسیار وسیع، با شهروندانی بسیار باهوش و تحصیل کرده که خدمات شایانی به جهان ارائه کرده‌اند و پیشینه طولانی از تمدن و فرهنگی درخشان برخوردار هستند.
من خیلی امیدوارم روزی فرا برسد که من بتوانم به ایران سفر کنم، حتی به عنوان یک مقام آمریکایی، و بتوانم با مردم ایران آشنا شوم. ما شهروندان ایرانی-آمریکایی بسیاری داریم که فرهنگ پویایی دارند و ما منتظر روزهای بهتر هستیم.»
کشورهایی که با مذاکرات مساله دارند
معاون وزیر خارجه آمریکا در مورد نحوه استفاده از تجربیات گفت وگو با ایران در مورد مسائل مشابه با کشورهای دیگر گفته است: «ما این انتقاد را از بسیاری از کشورها می‌شنویم، که شما چطور به ایران اجازه غنی‌سازی می‌دهید، در حالی که به سایر کشورهای می‌گوئید چنین نکنند. واقعیت این است که ما داریم درباره یک برنامه غنی‌سازی با ظرفیت محدود برای مدتی طولانی صحبت می‌کنیم؛ تا زمانی که ایران همچون هر عضو عادی دیگر پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای پذیرفته شود.
ما اعتقاد نداریم که همه کشورها باید اقدام به غنی‌سازی کنند، به اندازه کافی سوخت هسته‌ای در بازار آزاد وجود دارد. ولی ما اینجا تلاش داریم به وضعیتی برسیم که به ایران اجازه دهد جامعه جهانی را قانع کند که برنامه هسته‌ای‌اش کاملا صلح‌آمیز است.
باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا و رهبران گروه ۵+۱ با پذیرفتن مذاکره برای غنی‌سازی محدود توسط ایران، تصمیمی متهورانه گرفتند. ما امیدواریم ایران از این موقعیت و تصمیم تاریخی رهبران کشورهای عضو ۱+۵ به نحو مثبتی استفاده کند، و اکنون نوبت ایران است تا تصمیم‌های سخت خود را اتخاذ کند.»
