آنگونه که رسانههای خبری در ایران گزارش دادهاند، محمد باقر قالیباف، شهردار تهران پیش بینی کرده جمعیت تهران تا سال ۱۴۰۰ به ۲۲ میلیون نفر خواهد رسید.
آقای قالیباف هشدار داده که باید برای این گسترش شهری « فکر و برنامهریزی جدی شود».
محمد باقر قالیباف که در اولین جلسه «شورایعالی نظارت بر توسعه شهری تهران» سخن گفته، افزوده است که تهران در آینده با موجهای جدیدی از جمله پیری و معضلات اجتماعی درگیر خواهد بود.
رادیو فردا در گفتوگو با رایحه مظفریان، جمعیت شناس ساکن ایران، ابتدا در مورد صحت آمار ارائه شده توسط شهردار تهران پرسیده است:
ریحانه مظفریان: آنچه که اعداد بر اساس اعلام سازمان ثبت احوال نشان میدهند، محاسبه نرخ رشد جمعیت یک راهش از تعداد تولدهایی است که هر سال اتفاق میافتد. طبق فرمولهایی که میشود محاسبه کرد نرخ رشد جمعیت شهر تهران ۳.۳۳ در نظر گرفته میشود.
یعنی تقریبا هر سال نزدیک به ۱۱۲ هزار کودک در شهر تهران متولد میشوند. اگر این رقم ۱۱۲ هزار را ضرب در هفت بکنیم - چرا که هفت سال دیگر تا سال ۱۴۰۰ باقی است - باز هم این قدر افزایش جمعیت را شاهد نخواهیم بود.
این را هم باید در نظر گرفت که طبق سرشماری نفوس و مسکن، از سال ۸۵ تا سال ۹۰ جمعیت تهران یک میلیون کاهش داشته است.
آمار اعلام شده از سوی این سازمان همچنین حاکی است متوسط نرخ رشد جمعیت استان تهران بین سالهای ۸۵ تا ۹۰ سالانه ۱.۴۴ درصد بوده است.
حالا این رقمی که آقای قالیباف در گزارش خود اعلام کردهاند یک رقم بسیار عجیب و غریب است و من احساس میکنم این رقم را شاید از روی کل استان در نظر گرفته باشد.
خانم مظفریان، اساسا در حال حاضر جمعیت استان تهران چقدر اعلام شده؟
در سال ۹۰، جمعیت شهر تهران ۸ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر اعلام شده که تقریبا حدود چهار میلیون مابقیاش مربوط به جمعیت شهرستانهای حومه شهر تهران میشود.
اگر حتی با آن رقم - یعنی جمعیت شهرستان ها و حومه - جمع بسته شود، نزدیک به ۱۲ میلیون میشود. باز هم رقم غیرممکنی است که تا هفت سال آینده ناگهان جمعیت تهران که هشت میلیون است، چیزی نزدیک به سه برابر شود.
حتی اگر همان ۱۲ میلیون جمعیت استان تهران را در نظر بگیریم و بگوییم آقای قالیباف اشتباه کردهاند، هم غیرممکن به نظر میرسد که کل جمعیت تهران تا هفت سال دیگر به دو برابر آن چیزی که امروز هست برسد.
آیا امکان دارد که ایشان رقم ۲۲ میلیون نفر را با توجه به میزان مهاجرت به شهر تهران در نظر گرفته باشند؟
آمار پنج سال بین ۸۵ تا ۹۰ نشان میدهد جمعیت تهران دارد یک میلیون نفر هم کم میشود. یعنی این امید شاید حتی وجود داشته باشد که افراد دارند تهران را ترک میکنند.
یک میلیون شاید در هشت میلیونی که امروز مردم در تهران ساکن هستند رقم چشمگیری نباشد. ولی به هر حال طبق آماری که از سال ۸۵ هست دارد نشان میدهد که ما یک میلیون کاهش جمعیت در تهران داشتیم و نرخ زاد و ولدها هم به آن شدت بالا نیست که بگوییم شدت یا روند آن آنقدر تند باشد که افزایش ناگهانی جمعیت را داشته باشیم.
خانم مظفریان، به نظر شما پس دلیل این که آقای قالیباف چنین ارقامی را اعلام کرده چه میتواند باشد؟
اینکه ایشان کلا احساس نگرانی میکنند نسبت به چنین رقم بزرگ ۲۲ میلیون نفری شهر تهران، به چه دلیل است که اصلا به موضوعاتی مثل توسعه منابع فردی فکر نمیکنند؟
یعنی به هر حال اگر هم قرار باشد به قول خودشان پیشبینی چنین معضلی بشود چگونه میشود مسکن، آموزش، اشتغال ۲۲ میلیون نفر برای فقط یک شهر ایران که به اندازه یک مملکت ممکن است جمعیت داشته باشد، فراهم کنند؟
من احتمال میدهم که جناب قالیباف شاید ارقام را از شهر تهران یا استان تهران کمی جابجا گفته باشند.
حتی درباره نرخ رشد جمعیت بر اساس آنچه که خود سازمان ثبت احوال اعلام میکند بیشترین نرخ رشد جمعیت برای استان تهران مربوط میشود به یکی از شهرستانهایش به اسم رباط کریم که متوسط سالانه جمعیتش ۵.۲۳ درصد در استان تهران تخمین زده میشود. یعنی حتی خود شهر تهران هم از شهرهایی نیست که دارای بالاترین نرخ رشد جمعیت در خود استان تهران باشند.