بیشتر ما با غول‌های دنیای دیجیتال آشنا هستیم. سال‌هاست که وب‌سایت‌هایی مثل یاهو، گوگل، ای بی ، آمازون و مایکروسافت در حال فعالیت و تغییر نوع سنتی روابط و خدمات هستند. حالا «گوگل‌کردن» به یکی از افعال پر استفاده در زبان انگلیسی بدل شده‌است و آمازون در حال پیشی‌گرفتن از فروش هر شرکت دیگری در جهان است.
اما در کنار این شرکت‌های بین‌المللی هر روز شرکت‌های نوپایی هم به دنیای اینترنتی و کاربرانشان اضافه می‌شوند. این شرکت‌ها که آنها را «استارت آپ» یا شرکت نوپا می‌خوانند، اغلب توسط یک یا چند آدم خوش‌فکر- که سعی می‌کنند به احتیاج خودشان و معمولا دور و اطرافیانشان با شیوه‌ای نو پاسخ دهند- تاسیس می‌شوند.
برخی از این پروژه‌ها با شکست مواجه می‌شوند و آنطور که سیلیکون ولی (شمال کالیفرنیا و به طور دقیق‌تر، از شهر سن فرانسیسکو تا سن حوزه که مرکز شرکت‌های بزرگ کامپیوتری مثل گوگل، فیس بوک، یاهو، اوراکل و...است را به اصصلاح دره سیلیکون می‌خوانند. سیلیکون ماده‌ای است که چیپ های سخت افزاری کامپیوتر با آن ساخته می‌شود) معروف است، این آدم‌ها از یک استارت آپ به استارت آپ دیگری «می‌پرند.»
اما برای شرکت‌های موفق ممکن است دو اتفاق بیافتد: یا مانند فیس بوک و تویتر خودشان تبدیل به یکی از این غول‌ها می‌شوند یا مانند واتس آپ یا اینستراگرام توسط شرکت بزرگ‌تری خریده می‌شوند.
در این سری از مطالب رادیو فردا قصد داریم، سراغ استارت آپ‌هایی برویم که با ایده‌های ساده و برای تعیین نیازهای موسسان و اطرافیانشان تاسیس شده‌اند و تا به حال هم سرپایند و شاید در آينده تبدیل به یکی از اسامی بزرگ در دنیای شرکت‌های اینترنتی شوند. ایده بسیاری از این شرکت‌ها در همه جای جهان قابل اجراست و در واقع به همان چند آدم خوش‌فکر اولیه نیاز دارند تا ایده را بومی و اجرا کنند.
اسپون راکت
وقت ناهار است و شما گرسنه. حالا یا در خانه‌اید و مواد لازم برای پخت یک غذای سالم را ندارید، یا گرسنه‌تر از آن هستید که به فکر آشپزی باشید. یا سرکار هستید و چیزی برای خوردن ندارید. وقت -و بودجه- رفتن به رستوران را هم ندارید. می‌توانید زنگ بزنید برایتان پیتزا دلیوری کنند، اما شما نه می‌خواهید یک پیتزای کامل بخورید (که هم گران است و هم پر کالری) و هم اینکه گرسنه‌تر از آن هستید که چهل و پنج دقیقه صبر کنید.
اگر در شهر سان‌فرانسیسکو ( و چند شهر کوچک حوالی آن زندگی کنید) با باز کردن یک اپلیکشن روی تلفن همراه هوشمندتان و فشار یک دکمه، کارتان راه می افتد. در کمتر از ده دقیقه- معمولا بین شش تا هشت دقیقه- یک غذای سالم و کم کالری و ارزان قیمت، که از محصولات محلی تهیه و توسط آشپزهای حرفه‌ای آماده شده روی میز غذاخوری یا کار شما خواهد بود.
«اسپون راکت» یکی از شرکت‌هایی نوپایی (استارتآپ) است که عقیده دارد در عصر رسانه‌های اجتماعی و نوآوری‌های کامپیوتری، نحوه سنتی سرو غذا هم باید تغییر کند. «اسپون راکت» هر روز فقط یک منوی ساده چهارتایی دارد: یک یا دو غذای گوشتی، یک یا دو غذای سبزیجات و یک نوشیدنی سالم (معجون). هر روز صبح آشپزهای این شرکت (که حالا تقریبا صد نفر کارمند و کارگر دارد) این غذاها را آماده می‌کنند. تا اینجای کار با هر رستوران دیگری یکسان است، اما «اسپون راکت» تضمین می‌کند که غذا کمتر از ده دقیقه در روی میز شما باشد، بنابراین بعد از آماده شدن غذا، راننده‌های شرکت، غذاها را در کیف‌های مخصوصی که غذا را برای ساعت‌ها گرم نگاه می‌دارد می‌گذارند و راهی سطح شهر می‌شوند.
وقتی شما با تلفن هوشمندتان سفارش غذا می‌دهد، نزدیک‌ترین راننده به شما از این سفارش با خبر می‌شود و سیستم هوشمند به شما می‌گوید که دقیقا تا چند دقیقه دیگر این راننده - و ظرف غذا- به شما خواهد رسید. از آن لحظه به بعد شما می‌توانید مسیر راننده را هم روی این اپلیکشن ببینید. دو دقیقه قبل از ورود راننده، سیستم به شما تلفن خواهد کرد تا برای دریافت غذا آماده باشید. از آنجا که پول غذا را هم قبلا- توسط کارت اعتباری‌تان در حسابی که در ابتدا باز کرده‌اید- پرداخت کرده‌اید، دیگر نگران رد و بدل شدن پول نقد هم نیستید. حتی انعام راننده را هم می‌توانید توسط همان حساب پرداخت کنید. با این روش خطر حمل پول نقد هم برای راننده‌ها به صفر می‌رسد.
«اسپون راکت» که امسال موفق به جمع آوری ده میلیون دلار بودجه از شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری در آمریکا شد، در سال ۲۰۰۹ توسط دو دانشجوی دانشگاه کالیفرنیا در برکلی تاسیس شد. Steven Hsiao و Anson Tsui هیچ‌کدام نه تخصصی در آشپزی داشتند و نه دانشجوی رشته‌های کامپیوتری بودند، اما به خوبی به نیاز دوستانشان برای صرف غذای سالم و ارزان پی‌برده بودند. آنها در ابتدا می‌خواستند که غذای سالم ویتنامی و مکزیکی را برای دوستانشان که آخر شب‌ها چاره‌ای غیر از سفارش غذاهای پرکالری و گران قیمت نداشتند، دلیوری کنند، اما به گفته Hsiao در همان زمان بود که متوجه شدند سیستم دلیوری غذا چقدر برای نسل جون ناکارآمد است. پول زیاد، زمان انتظار طولانی و کیفیت پایین! «این چیزی نبود که ما را راضی کند.»
منوی «اسپون راکت» هر روز -بنا بر محصولات کشاوری در دسترس آشپزها- تغییر می‌کند. باور موسسان این شرکت بر این است که غذای سالم و محلی باید با قیمت ارزان در دسترس ساکنان هر منطقه باشد. در حال حاضر «اسپون راکت» فقط در هنگام ناهار (بین ساعت ده صبح تا چهار عصر) فعالیت می‌کند، اما قرار است به زودی منوی شام هم در دسترس ساکنان منطقه خلیج سان‌فرانسیسکو باشد. به گفته موسسان این شرکت، هدف بعدی شهرهای لوس آنجلس و سیاتل هستند.
یکی دیگر از شرکت‌های نوپایی که بر پایه ایده استفاده از محصولات محلی در تهیه غذا برای ساکنان آن منطقه را دارند، شرکت «مانچری»/ Munchery است. اگر «اسپون راکت» ناهار را به در خانه شما می‌آورد، «مانچری» تهیه شام سالم را در طول هفته (نه در آخر هفته‌ها) به عهده دارد. مانند «اسپون راکت» مانچری هم تضمین می‌کند که غذای شما از محصولات محلی و توسط آشپزهای محلی در همان روز تهیه شده و شما برای شامی با کیفیت بسیار خوب کمتر از دوازده دلار پرداخت می‌کنید. غذایی که به گفته مسئولین این شرکت چیزی در حدود بیست و پنج دلار در یک رستوران برای شما تمام خواهد شد.
مانند همه دست‌آوردهای عصر رسانه‌های اجتماعی، شما قابلیت این را خواهید داشت که تجربه خود را از صرف غذا با هر کدام از این شرکت‌ها در شبکه‌های اجتماعی با بقیه دوستانتان به اشتراک بگذارید. شما می‌توانید به راننده‌ها، کیفیت غذا، زمان دلیوری، یا بسته بندی غذاهایی که می‌خورید امتیاز بدهید و آنها را به دیگران پیشنهاد کنید یا ناراضایتی خود را با صدای بلند اعلام کنید؛ چیزی که این شرکت‌ها با دقت حواسشان به آن هست.
