حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز یکشنبه ۱۱ تیر، ضمن تأکید بر لزوم وجود «دستگاه قضایی مستقل و بی‌طرف» گفت: «نباید قبل از داشتن ادله، کسی را احضار یا جلب کرد».
وی که در همایش سراسری قوه قضائیه در تهران سخن می‌گفت، افزود: «اول باید ادله باشد تا طرف را احضار کنیم نه اینکه طرف را احضار کنیم بعد ادله بیاوریم. این هم در قانون اساسی آمده که ضابط باید ضابط باشد و نه بیش از ضابط. نمی‌توان بیش از ۲۴ ساعت بدون حکم قاضی فردی را نگه داشت».
در هفته های اخیر، حسن روحانی و برخی از اعضای دولت او از بازداشت مدیران چند کانال تلگرامی نزدیک به دولت واصلاح طلبان انتقاد کرده اند.
آقای روحانی اضافه کرد: «حق نداریم آبروی مردم را بریزیم و بدون ادله کافی کسی را احضار یا جلب کنیم. اول باید ادله کافی برای توجه به اتهام متهم باشد».
فعالان و سازمان‌های حقوق بشری در دهه‌های گذشته بارها از نقض حقوق بشر در ایران انتقاد کرده‌اند. انتقاد آنها در مورد صدور احکام اعدام، برخوردهای امنیتی و قضایی با فعالان سیاسی، روزنامه‌نگاران و فعالان مدنی بوده است.
این انتقادها از سوی بان کی‌مون، دبیر کل سابق سازمان ملل متحد و گزارشگران ویژه این سازمان نیز تأیید شده‌اند، اما مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، از جمله قوه قضائیه، بارها این انتقادها را رد کرده‌اند.
حسن روحانی در سخنانش با تأکید بر لزوم رعایت بی‌طرفی در صدور احکام در قوه قضائیه اضافه کرد: «اگر یک وقتی قاضی بین دو نفر در محکمه محکومیت یکی بر دیگری به دلیل قومیت، به دلیل مذهب به دلیل تمایلات سیاسی و حزب برایش فرق بکند، آن قضاوت مورد تقدیر است؟»
رئیس جمهوری ایران اشاره کرد: «قاضی بی‌طرف یعنی جناح راست و چپ نداریم، کرد، ترک، بلوچ، فارس، عرب و ترکمن نداریم؛ شیعه و سنی نداریم، مسیحی و مسلمان نداریم. این قانون اساسی ماست. تمام افراد ملت در برابر قانون مساوی هستند، تساوی در برابر قانون».
او با تأکید بر این نکته که ضابط قضایی از جمله وزارت اطلاعات و نیروی انتظامی نباید حزبی باشد، گفت: «اگر ضابط ما در یک پرونده منتفع شود، افکار عمومی بی‌طرفی را مورد تردید قرار می‌دهند».
سخنان رئیس جمهوری ایران در شرایطی ابراز شده است که وزارت اطلاعات دولت او به دلیل برخورد با شماری از فعالان سیاسی و نیز مدنی مورد انتقاد قرار گرفته است. وزارت اطلاعات در واکنش به این انتقادها سکوت کرده است.
حسن روحانی خواستار آن شد که هم قاضی و هم ضابط در تمام مراحل قضایی به خاطر حزب یا جناح کسی منتفع نشود و افزود: «همه دستگاه‌ها باید در برابر مردم با شفافیت عمل کنند و پاسخگو باشیم. چرا قوه قضائیه این کار را نکند؟ چرا رسانه‌ها به کمک همه ما از باب انتقاد سازنده پیش نیایند؟ چه قوه مجریه، چه مقننه و چه قضائیه، فرقی نمی‌کند».
او همچنین گفت: «اگر یکی از وظایف رئیس جمهور اجرای قانون اساسی است، بخشی از آن قوه قضائیه است و اصولی که به این قوه مربوط است. اگر رئیس جمهوری نسبت به دولت و اجرای آن دغدغه خاطر دارد، نسبت به قوه قضائیه هم همان دغدغه را باید داشته باشد چرا که رئیس جمهوری مسئول اجرا است و اگر در اجرای اصلی نقصی ببیند باید به صحنه بیاید و در کنار قوای دیگر قرار بگیرد».
«از هر داستانی سریالی برای ما تولید می کنند»
حسن روحانی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به آثار طولانی‌مدت ناشی از جنگ و تحریم گفت: «حل برخی از مشکلات مورد خواست بدخواهان دشمنان انقلاب نیست آنها ... برای اینکه ذهن و فکر ما از مسائل اصلی جدا شود و ما به مسائل فرعی مشغول شویم، از هر داستانی سریالی برای ما تولید می‌کنند؛ سریالی پشت سریالی دیگر».
وی با اعلام اینکه «مشکلاتی که پیش روی ماست مشکلات دولت دوازدهم نخواهد بود و مشکلات نظام ، کشور و ملت است» افزود: «اگر ما مشکل زیست‌محیطی داشتیم، اگر گرد و غبار زندگی عادی مردم را فلج کرد، اگر هوای آلوده سلامت مردم را تهدید کرد و اگر کمبود آب زندگی مردم را در فشار قرار داد، اگر بیکاری به خانواده‌ها فشار وارد کرد و اگر فقر و مشکلات اقتصادی معیشت مردم را دچار مشکل کرد؛ مشکلات دولت است یا ملت و نظام؟ مشکلات همه است».
حسن روحانی اشاره کرد که قوه مجریه «هیچ وقت دنبال تخریب قوه قضائیه و یا دیگر قوا نبوده است» و افزود: «البته دیگر قوا هم دنبال تخریب قوه مجریه نبوده‌اند».
در ماه های اخیر، مقام های دو قوه مجریه و قضائیه در چند نوبت به انتقاد از عملکرد یکدیگر پرداخته‌اند. از جمله حسن روحانی روز ۱۸ اردیبهشت و در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری در همدان گفته بود که «مردم ایران اعلام می‌کنند آنهایی که در طول ۳۸ سال فقط اعدام و زندان بلد بودند را قبول ندارند».
این سخنان واکنش مقام های قضایی را به دنبال داشت که در آخرین مورد، محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور، روز شنبه۱۰ تیر، از آنچه «تخریب و تضعیف قوه قضائیه» خواند، انتقاد کرد و گفت: «اگر گفته می‌شود که شما در این ۳۷ سال جز کشتن و زندان کردن چه کردید؟ ما می‌گوییم کار دستگاه قضا برخورد با جرم است. در دهه ۶۰ اگر برخورد قوه قضائیه نبود، ریشه نفاق برچیده نمی‌شد».
یک روز پیش از آن نیز غلامحسین محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه، با اشاره به «تخریب‌‌های» صورت گرفته علیه سپاه پاسداران، بسیج و قوه قضائیه گفته بود که «فتنه جدیدی در پیش است.»
اشاره او به سخنان روز اول تیر حسن روحانی بود که در انتقادی تلویحی از فعالیت‌های سپاه پاسداران گفت: بخشی از اقتصاد ایران به دست «دولتی» داده شده که «هم تفنگ دارد و هم رسانه» و «کسی جرأت ندارد با آنها رقابت کند.»
«بهانه به دست دشمن ندهیم»
حسن روحانی در سخنان خود در مورد سیاست خارجی ایران نیز با اعلام اینکه نباید «بهانه» به دست دشمن بدهیم گفت: «اگر توانستیم در سیاست خارجی کاری کنیم که دشمنان و بدخواهان ما تنها بمانند این بهتر است یا اینکه طوری رفتار کنیم که دیگران هم به کنار دشمن ما بروند؟ کدام بهتر است؟»
رئیس جمهوری ایران در عین حال، سیاست خارجی تهران را تلاش برای برقراری «صلح و ثبات در منطقه و کوتاه کردن دست دشمن و گرفتن بهانه از دست دشمن» دانست.
این در حالیست که ایران بارها متهم به حمایت از گروه های تروریستی و نیز دخالت در امور برخی از کشورهای منطقه مانند عراق، سوریه و یمن شده است. با این همه،مقام های جمهوری اسلامی ایران این انتقادها را رد می کنند.
حسن روحانی در بخش دیگری از سخنانش همچنین گفت: «انقلابی بودن معنایش این است که آمریکا را منزوی کنیم، انقلابی بودن معنایش اینست که با بیانی با دنیا حرف بزنیم که دنیا بتواند سخن ما را درک و قبول کند».
سیاست خارجی دولت حسن روحانی در چهار سال گذشته بارها مورد انتقاد هواداران آیت الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، قرار گرفته است و آنها دولتش را به سازشکاری و کوتاهی در توافقنامه اتمی با گروه پنج به علاوه یک متهم کرده اند. حسن روحانی و اعضای دولتش این اتهام ها را رد کرده‌اند.
