ولی‌الله سیف٬ رئیس کل بانک مرکزی ایران٬ روز چهارشنبه ۱۷ آذر، اقدام دولت حسن روحانی در تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان را «رسمیت بخشیدن به عرف مرسوم» جامعه دانست و هرگونه آثار «روانی و تورمی» این اقدام را رد کرد.
به گزارش خبرگزاری ایسنا٬ آقای سیف گفت: مصوبه دولت در این زمینه٬ «اقدامی برای تسهیل نسبی مبادلات اقتصادی آحاد جامعه، رسمیت بخشیدن به عرف مورد قبول مردم کشور و در انطباق با واقعیت‌های موجود» است.
وی با بیان اینکه از زمان معرفی ریال در قانون پولی و بانکی٬ «به ویژه در طول چند دهه گذشته به دلیل تورم انباشته، ریال عملا از مبادلات اقتصادی روزمره حذف و تومان جایگزین آن شده»٬ افزود: این تغییر «فاقد آثار روانی و تورمی است.»
به گفته رئیس کل بانک مرکزی٬ این مصوبه٬ بر اساس «تسهیل مبادلات٬ منطبق با واقعیت‌های اقتصادی کشور و همخوانی با فرهنگ عمومی مردم تنظیم شده است.»
وی با این حال گفت: این مصوبه با موضوع حذف صفر از پول ملی تفاوت دارد و «نباید با آن خلط شود... اجرایی کردن طرح حذف صفر از پول ملی مستلزم دستیابی به شرایط مناسب اقتصادی از جمله تورم تک رقمی پایدار و ثبات اقتصادی است.»
همزمان٬ تغییر واحد پول ملی از ریال به تومان٬ از سوی شماری از نمایندگان مجلس و کارشناسان اقتصادی هم مورد استقبال قرار گرفته است.
غلامرضا مصباحی‌مقدم، نماینده سابق مجلس، که از وی به عنوان پیشنهاد کننده تغییر واحد پول و ملی و حذف صفرها نام برده می‌شود نیز از این اقدام دولت استقبال کرد.
وی با این حال این اقدام را ناکافی دانست و خواستار عملی‌شدن ایده حذف سفرها از پول ملی شد.
به گفته آقای مصباحی‌مقدم٬ پول ملی ایران باید با پول کشورهای دیگر به‌خصوص کشورهایی که از نظر اقتصادی «وضعیت مثبتی دارند، تناسب داشته باشد.»
به گفته این نماینده سابق مجلس٬ با عادت کردن مردم٬ برداشتن صفرهای پول٬ «هیچ‌گونه تغییری نه در واقعیت و نه در اذهان عمومی رخ نخواهد داد بلکه تغییر مثبت هم به وجود می‌آید. آن تغییر مثبت احساس قدرت پول ملی است.»
این در حالی است که خبرگزاری ایسنا به نقل از برخی کارشناسان نوشت: «دولت قصد دارد با چنین کاری در نهایت، بازار را تست کند و واکنش آن را دریابد و شاید هم تصمیم دارد پروژه حذف سه صفر را فعلا و تا مدتی از دهان مردم بیندازد.»
حسن حسینی شاهرودی٬ دبیر کمیسیون اقتصادی مجلس، هم از تغییر واحد پول ملی از سوی دولت تقدیر و حمایت کرد و افزود: «کاش دولتبا جسارت بیشتر به حذف سه صفر یا چهار صفر اقدام می‌کرد.»
وی گفت: کمیسیون اقتصادی مجلس از تصمیم دولت در این زمینه اطلاع نداشت و «کاش دولت از نظر کارشناسان و کمیسیون اقتصادی در مورد این طرح استفاده می‌کرد.»
آقای حسینی شاهرودی همچنین اضافه کرد: تبدیل واحد پولی کشور از ریال به تومان اثرات کوتاه مدت در بازارهایی مثل ارز دارد.
وی به خبرگزاری تسنیم نیز گفت:«حذف یک صفر از واحد پولی کشور و تبدیل واحد پول از ریال به تومان که در هیئت دولت تصویب شده است یک تصمیم شجاعانه نیست و اگر دولت برای مشکلات اساسی‌تر واحد پول کشور تصمیم‌گیری می‌کرد اثرات آن برای کشور قابل ملاحظه‌تر بود.»
خبرگزاری مهر هم گزارش داد که اولین واکنش بازار ارز به حذف صفر از پول ملی٬ گران‌شدن ۹ تومانی دلار در بازار آزاد بوده است.
بر اساس گزارش دیگری٬ حسین محمد پورزرند٬ مدیرعامل بانک «شهر» هم با استقبال از این مصوبه گفت که «جامعه نیز برای پذیرش این موضوع آمادگی دارد.»
در مقابل، محسن یزدان‌پناه٬ اقتصاددان، به خبرگزاری مهر گفت که تغییر واحد پولی ایران بدون انجام «اصلاحات ساختاری٬ دردسرساز می‌شود.»
به گفته وی٬ «تغییر صفر و حذف آن از پول ملی، آثار جدی بر اقتصاد ایران نخواهد داشت؛ مگر اینکه این تحول در یک بسته ساختاری قرار گیرد؛ به این معنا که این بحث ساختاری، تغییر انتظارات کنش‌گرای اقتصادی به وجود آورد و این انتظارات مدیریت شود.»
حذف صفر از پول ملی سال ۱۳۸۶ با دستور محمود احمدی‌ن‍ژاد، رئیس جمهوری سابق ایران، در دستور کار دولت وقت قرار گرفت٬ اما عمر دولت به اجرای آن نرسید و این طرح به بایگانی بانک مرکزی رفت.
ایده حدف سفر از پول ملی از سال ۱۳۷۲ از سوی بانک مرکزی آغاز شده بود که دولت حسن روحانی امروز به طور رسمی از اجرای آن خبر داد.
بانک مرکزی پیشتر درباره ضرورت‌های حذف صفرها از پول ملی اعلام کرده بود «تورم انباشته چهار دهه اخیر اقتصاد کشور موجب کاهش قدرت خرید واحد پول کشور شده است.»
با این حال رسمیت یافتن واحد جدید پول ملی٬ به تصویب مجلس شورای اسلامی نیاز دارد.
ایران٬ نخستین کشوری نیست که تصمیم به تغییر واحد پول خود با حذف صفر گرفته است. نخستین بار پس از جنگ جهانی اول٬ آلمان ۱۲ صفر را از واحد پول خود حذف کرد.
