حمله موشکی آمریکا به پایگاهی هوایی در سوریه، موضوع رایزنیهای تلفنی دبیران شورای عالی امنیت ملی و رؤسای ستادکل نیروهای مسلح ایران و روسیه، بود و مقامهای دو کشور در این رایزنیها این حمله را عامل «اخلال در روند مقابله با تروریسم» ارزیابی کردند.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، روز شنبه ۱۹ فروردین، در گفتوگوی تلفنی با نیکلای پاتروشف، همتای روس خود، گفت که حمله شیمیایی اخیر در سوریه «به طور قطع از سوی طرف ثالث و به منظور ایجاد بهانه برای حمله نظامی» به این کشور انجام شده است.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، او اضافه کرده که که اقداماتی از این دست «ضمن تقویت روحیه عناصر تروریست، موجب اخلال در روند مقابله با تروریسم» خواهد شد.
بر اساس این گزارش، نیکلای پاتروشف دبیر شورای امنیت ملی روسیه، نیز اعلام کرده که اقدام آمریکا، «تجاوز آشکار به یک کشور مستقل، برخلاف مواضع اعلامی دستگاه حکومتی آمریکا و کمک به تروریستها» است.
آمریکا بامداد روز جمعه ۱۸ بهمن، در واکنش به حمله شیمیایی به خان شیخون، در استان ادلب، با ۵۹ موشک «تاماهاک» پایگاه شعیرات سوریه را هدف قرار داد.
هر دو کشور ایران و روسیه که از متحدان اصلی حکومت اسد هستند، در واکنشهایی جداگانه حمله موشکی آمریکا را «ناقض قوانین بینالمللی» خواندهاند. هر دو کشور در کنار حکومت سوریه، از همه گروههای مخالف بشار اسد به عنوان «گروههای تروریستی» یاد میکنند، و در برخی حملات ارتش دولتی سوریه علیه مخالفان، مشارکت داشتهاند.
رایزنیهای تلفنی مقامهای ایران و روسیه در روز شنبه، به گفتوگوی دبیران شورای امنیت ملی دو کشور محدود نبود، و در این روز حال محمد باقری و والری گراسیموف، رؤسای ستادهای کل نیروهای مسلح ایران و روسیه، نیز در همین زمینه گفتوگوی تلفنی داشتند.
خبرگزاری دولتی ایرنا گزارش کرده که در این گفتوگو دو طرف حمله موشکی آمریکا را «تجاوز قطعی و آشکار به یک کشور مستقل» ارزیابی کردهاند.
بر پایه این گزارش ایرنا در این گفتوگو تاکید شده که این حمله با «برنامهریزی قبلی و با هدف کند کردن روند پیروزیهای ارتش سوریه و متحدان آن و تقویت روحیه تروریستها و حامیان آنها» صورت گرفته است.
روز شنبه حسن روحانی رئیسجمهور ایران، هم با ابراز تردید درباره استفاده بشار اسد از تسلیحات شیمیایی خواستار تشکیل کمیته حقیقتیاب درباره کاربرد این سلاح در سوریه شده بود.
علاوه بر او اسحاق جهانگیری، معاون اول آقای روحانی در همین روز در دیدار با ژولت شمین، معاون نخستوزیر مجارستان، از حمله آمریکا به پایگاه هوایی سوریه به عنوان «اقدامی خطرناک» یاد کرد که به گفته او «میتواند به تقویت گروههای تندرو و تروریستی منجر شود».
وزیر خارجه ایران نیز در دیدار با معاون نخستوزیر مجارستان، حمله موشکی آمریکا به سوریه را «بدعتی خطرناک برخلاف موازین حقوق بینالملل» توصیف کرد و مدعی شد: «سوریها هیچگاه گاز سارین نداشتند اما تروریستها داشتند. از طرفی دولت سوریه در شرایطی نبود که نیازمند استفاده از سلاح شیمیایی باشد... ارتش سوریه وضع خوبی داشت و معارضین در استیصال بودند».
موضعی که پیشتر از زبان مقامهای روسیه نیز اعلام شده است.
این در حالی است که برخی رسانهها از جمله روزنامه گاردین از «شواهدی فزاینده» در مورد استفاده ارتش دولتی سوریه از تسلیحات شیمیایی و دستور بشار اسد برای استفاده از این سلاحها در خان شیخون خبر میدهند.