معاون وزیر خارجه ایران از توافق اولیه ایران و عربستان سعودی برای بازدید از سفارتخانههایشان خبر داد و در عین حال گفت که همچنان «هیچ مذاکره مستقیمی» بین دو کشور وجود ندارد و موضوعات ضروری «از مجاری دیپلماتیک و به شکل غیرمستقیم» حل میشود.
حسین جابری انصاری، روز یکشنبه ۲۸ خرداد، در گفتوگو با خبرگزاری ایسنا خبر داد که بازدید از سفارتخانههای ایران وعربستان سعودی، در دستور کار دو طرف است اما نهایی شدن این اقدام منوط به توافق دو کشور درباره جزئیات است.
او همچنین اعلام کرد که هیچ مذاکره مستقیمی بین وزارتخانههای خارجه دو کشور وجود ندارد و «ضرورتها از مجاری دیپلماتیک و به شکل غیرمستقیم رفع میشود».
به دنبال اعدام شیخ نمر، روحانی سرشناس شیعه در عربستان سعوی در ۱۲ دیماه سال ۹۴، تعدادی از معترضان با ورود به اماکن دیپلماتیک این کشور در تهران و مشهد به ساختمان آنها خسارت وارد کردند.
این حمله باعث شد تا عربستان سعودی و برخی دیگر از کشورهای عربی روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کنند.
همچنین جدالهای لفظی مقامهای دو کشور پس از حادثه منا و به توافق نرسیدن آنان درباره شرطهای طرفین، مانع حضور زائران ایرانی در حج ۹۵ شد.
قرار است زائران ایرانی در حج ۹۶ شرکت کنند و عربستان سعودی نیز شرطهایی را برای حضور آنان تعیین کرده که از جمله آنها برگزاری مراسم دعای کمیل در فضای بسته است.
در همین حال آقای جابری انصاری گفت که سفر هیئت کنسولی ایران به عربستان سعودی با هدف پیگیری حقوق اتباع ایرانی در مذاکرات بین وزارت حج عربستان و سازمان حج و زیارت ایران، انجام شده است.
ایران و عربستان در سالهای اخیر روابط به شدت پرتنش داشتهاند و پس از سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی نیز درگیریهای لفظی دو کشور افزایش یافته است.
در این زمینه تعدادی از مقامهای جمهوری اسلامی بدون ارائه مستندات و شواهد و تنها با اشاره به سخنان سابق وزیر دفاع عربستان سعودی این کشور را به دست داشتن در حمله به مجلس ایران و آرامگاه آیتالله خمینی متهم کردهاند.
مقامهای عربستان سعودی این اتهامها را رد کردهاند.
پیش از این گزارشهایی درباره احتمال میانجیگری کشورهایی چون چین و عراق بین ایران و عربستان سعودی منتشر شده و مقامهای ایرانی نیز در ماههای پایانی سال گذشته گفتوگوهایی را با کویت و عمان انجام دادند. گفتوگوهایی که پس از دیدار وزیر خارجه کویت از تهران و رد و بدل شدن برخی پیامها میان طرفها صورت گرفت.
در شرایط بحرانی روابط دو کشور شامگاه جمعه نیز یک قایق ماهیگیری ایرانی که از مسیر خود منحرف شده بود، از سوی نیروهای گارد مرزی عربستان مورد هدف قرار گرفته و یکی از سرنشینان آن کشته شده است.
وزارت خارجه ایران اعلام کرده که در حال پیگیری این موضوع است و شلیک به یک قایق صیادی کوچک غیرمسلح «هیچ توجیهی ندارد» و« مغایر با اصول مسلم حقوق بینالملل و اقدامی غیرانسانی» است.
در موضوع قطر به دنبال «فرصتطلبی لحظهای» نیستیم
آقای جابری انصاری همچنین گفت که ایران در موضوع قطر به دنبال «فرصتطلبی لحظهای» نیست و «نگاه درازمدت» دارد.
او بدون اشاره به جزئیات خبر داد که در این باره سفرهایی انجام شده و مقامهای ایران با مقامهای برخی از کشورهای منطقه دیدار کردهاند اما وزارت خارجه ایران «به تحرک بدون سر و صدا و جنجال» اعتقاد دارد و گزارشی از این سفرها منتشر نمیکند.
در همین حال محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران، نیز روز یکشنبه در دیدار با عبدالقادر مساهل، همتای الجزایری خود، نسبت به تشدید اختلافات قطر و کشورهای همسایه ابراز نگرانی کرد و گفت که جمهوری اسلامی آماده است به گفتوگو بین طرفین کمک کند.
عربستان، مصر، امارات، بحرین، یمن، مالدیو و لیبی روز دوشنبه ۱۵ خرداد، اعلام کردند که روابط دیپلماتیک خود را با قطر، بهخاطر آنچه حمایت این کشور از «تروریسم» یا «حفاظت از امنیت ملی» خود نامیدند، قطع کردهاند.
برخی از این کشورها اکنون با ایران نیز رابطه ندارند.
قطر که پایگاه ۱۱ هزار نیروی نظامی آمریکا و ائتلاف بینالمللی است، اتهام حمایت از گروههای تروریستی را «بیپایه» توصیف میکند.
ایران روز یکشنبه ۲۱ خرداد، پنج فروند هواپیما حامل مواد غذایی به قطر ارسال و علاوه بر آن، ۴۶۰ تن مواد غذایی نیز با شناور راهی قطر کرد.
مقامهای ایران که خود از سوی کشورهای منطقه متهم به دخالت در امور داخلی آنها هستند، همچنین از قطر و همسایگان آن کشور خواسته تا اختلافات خود را از طریق گفتوگو حل کنند.