پس از ادعاهای روسیه در مورد تلاش اوکراین برای عملیات مسلحانه در شبه جزیره کریمه که در سال ۲۰۱۴ به خاک روسیه ضمیمه شد، تنش در روابط دو کشور ناگهان تشدید شد.
خبرگزاری فرانسه یادآوری می‌کند که دولت اوکراین اتهامات روسیه را قویاً تکذیب کرده ولی تشدید جنگ لفظی بین دو طرف این نگرانی را به وجود آورده که زد و خوردهای مسلحانه در دو ناحیه شرقی اوکراین و هم مرز با روسیه یکبار دیگر گسترش پیدا کند.
جزئیات مربوط به حادثه‌ای که روسیه آن را تلاش اوکراین برای عملیات نظامی در کریمه توصیف می‌کند هنوز روشن نشده و طرح اتهامات متقابل از سوی دو کشور ادامه دارد.
تحلیلی از جزئیات دور جدید تنش در روابط روسیه و اوکراین:
ادعاهای دو طرف
اداره امنیت فدرال روسیه روز چهارشنبه گفت یک «حمله تروریستی» در ناحیه کریمه را که چند روز قبل توسط بخش امنیتی نیروهای مسلح اوکراین اجرا شده بود، خنثی کرده و حمله مسلحانه آنها را شکست داده است.
این نهاد افزود در جریان زد و خورد مسلحانه برای دستگیری مهاجمان یکی از مأموران این اداره کشته شده و در درگیری‌های بعدی نیز یک سرباز روس کشته شده است.
ولادیمیر پوتین با لحنی خشمگینانه اوکراین را به «روی آوری به تروریسم» متهم کرد و وعده داد مسببین مرگ پرسنل روس را مجازات خواهد کرد.
در مقابل پترو پوروشنکو رئیس‌جمهور اوکراین با تکذیب ادعاهای روسیه آن را «خیالپردازی و بهانه‌ای برای تهدیدهای نظامی در آينده علیه اوکراین» توصیف کرد. او در عین حال دستور داد نیروهای مسلح اوکراین به حالت آماده‌باش فوق‌العاده درآیند.
تلویزیون دولتی روسیه فیلم‌هایی از مواد منفجره و فردی به نام ایوگن پانوف را منتشر کرده که ادعا می‌شود مأمور بخش امنیتی نیروهای مسلح اوکراین است. مسکو می‌گوید این فرد را دستگیر کرده و او به طراحی و توطئه برای حمله اعتراف کرده است. دولت اوکراین اما می‌گوید نیروهای روسیه ایوگن پانوف را ربوده‌اند و حتی مدعی است که سربازان مست روس را مسئول وقوع این حادثه بوده‌اند.
فارغ از اینکه حقیقت این حادثه چه باشد تحلیلگران معتقدند اکنون نحوه برخورد دو طرف با این ماجرا بازگو کننده نکات مهمی است.
روسیه چه دستاوری می‌تواند داشته باشد؟
واکنش خشمگینانه ولادیمیر پوتین این نگرانی را به وجود آورده که روسیه با بهره‌برداری از این حادثه ممکن است جنگ گسترده‌تری را علیه اوکراین شروع کند. حکومت روسیه همواره متهم شده که در فکر تصرف بخشی از خاک اوکراین برای به دست آوردن يک گذرگاه زمینی بین شبه جزیره کریمه و خاک روسیه است.
اما الکساندر باونف تحلیلگر پژوهشکده کارنگی در شهر مسکو به تازگی نوشته است که هرگونه اقدامی برای گسترش جنگ با اوکراین با سیاست‌های اخیر حکومت روسیه که کاهش تنش با غرب در زمینه بحران اوکراین و تشویق اروپا به لغو مجازات‌های اقتصادی علیه آن کشور است، تناقض خواهد داشت.
به اعقتاد این تحلیلگر، هدف روسیه این است که با استفاده از این حادثه در گفت‌وگوهای آینده با اوکراین برای صلح در مناطق شرقی آن کشور امتیازاتی کسب کند. ولادیمیر پوتین گفت با توجه به این حادثه دور بعدی مذاکرات صلح که قرار است ماه آینده برگزار شود «بی معنی» خواهد بود و اوکراین را یک متحد غیرقابل اطمینان برای غرب توصیف کرد.
الکساندر باونف در تحلیل خود که روز جمعه منتشر شد، می‌افزاید: «روسیه مشخصاً از حادثه کریمه استفاده خواهد کرد تا در گفت‌وگو با غرب به شکل جدی‌تری بر نابخردی حکومت اوکراین تأکید کند».
اداره امنیت فدرال روسیه گفته است هدف اوکراین این است که در آستانه برگزاری انتخابات سراسری روسیه که ماه آینده برگزار خواهد شد ناحیه کریمه را بی‌ثبات کند.
برخی دیگر معتقدند که یکی از اهداف مسکو از عمده کردن این موضوع تشدید جو میهن‌پرستی در داخل کشور و منحرف کردن افکار عمومی از پیامدهای بحران اقتصادی در روسیه است.
اوکراین چه دستاوردی می‌تواند داشته باشد؟
حکومت اوکراین به خوبی می‌داند که از طریق نظامی نمی‌تواند شبه‌جزیره کریمه را از روسیه پس بگیرد. بنابراین هر تحلیل و احتمالی که این حادثه را بخشی از طرح‌های گسترده‌تر اوکراین برای بازپس‌گیری کریمه توصیف می‌کند، به واقعیت نزدیک نیست.
دولت روسیه گفته است که هدف اوکراین ممکن است مختل کردن فصل سفرهای توریستی در ناحیه کریمه باشد و ولادیمیر پوتین حکومت اوکراین را متهم کرد که با این اقدام قصد دارد ذهن مردم آن کشور را از مشکلات داخلی خود منحرف کند.
ولودومیر فسنکو تحلیلگر اوکراینی در پژوهشکده پنتا در شهر کیف به خبرگزاری فرانسه گفته است تشدید تنش با روسیه و احتمال وقوع یک جنگ همه‌جانبه با آن کشور برای اوکراین هیچ سودی نخواهد داشت. او افزوده «برای اولین بار پس از دو سال مردم در اوکراین یک بار دیگر در مورد احتمال وقوع جنگ حرف می‌زنند».
اما الکساندر باونف از پژوهشکده کارنگی در شهر مسکو می‌گوید با توجه به اینکه در زمینه بحران اوکراین تاکنون غرب فقط روی نواحی شرقی این کشور در دونباس تمرکز داشته دولت اوکراین ممکن است تلاش کند موضوع حاکمیت در کریمه را به موضوعی مرکزی در مناسبات با روسیه بدل کند.
او در بخشی از تحلیل خود نوشته است: «حکومت روسیه خیلی سریع توانست دو موضوع کریمه و ناحیه دونباس در شرق اوکراین را از یکدیگر تفکیک کند. امکان مرتبط ساختن این دو موضوع با یکدیگر ممکن است برای همیشه از دست برود».
